Spiritueel uit de kast

Ik was 17 jaar oud toen ik op een zaterdagmiddag in september een hockeystick vol in mijn linkeroog geslagen kreeg. Nadat het gebeurd was, volgde wat je een uittreding kunt noemen. Ik zag mezelf van bovenaf liggen, mijn medespelers geschrokken om mij heen. Ik was omgeven door een ongekend heldere en liefdevolle energie, waarin ik me opgenomen, gedragen en gesteund voelde.

Hieraan moest ik denken toen ik onze nieuwe nationale held Duncan Laurence na afloop van het Eurovisie Songfestival hoorde verklaren: ‘Ik voelde het, ze was er.’ ‘Ze’ is de protagonist in zijn winnende liedje ‘Arcade’. Een 40-jarige vrouw die haar onbeantwoorde liefde de dood in draagt. Duncan zegt het gewoon zoals het voor hem is. Met een ontwapenende openheid en frisheid. Net zoals hij vertelt over het mislukte felicitatietelefoontje met de minister-president. ‘Mark, ik bel je later nog wel.’

Voor mij ligt dat heel anders. Om over mijn uittreding te schrijven voelt een beetje als spiritueel uit de kast komen. Met collega’s heb ik het er nooit over omdat ik weet dat velen van hen hier niets mee kunnen. Het veronderstelt namelijk een diametraal andere verhouding tussen ons bewustzijn en ons brein en lichaam dan gangbaar is. Hoewel nog nooit is aangetoond hoe en waar in ons brein dat gebeurt, is het regulier-materialistische vertrekpunt dat ons brein verantwoordelijk is voor ons bewustzijn.

Hoewel ik er vanuit mijn academische achtergrond dus moeite mee heb, is die uittredingservaring voor mij heel belangrijk geweest. Deze ervaring en het bijbehorende gevoel hebben me enorm geholpen in de tijd die volgde en mijn revalidatie. Het heeft mijn perspectief op het leven blijvend veranderd. Diep in me leeft sinds die tijd het gevoel van universele verbondenheid, liefde en betekenis.

Met patiënten kan ik hier veel makkelijker over in gesprek. Die hebben veelal een veel opener en pragmatischer houding ten opzichte van dit soort spiritualiteit. Dat kan vooral helpen als patiënten en ik, als dokter, machteloos tegenover elkaar zitten en het niet meer weten. Als alles al geprobeerd is of er sprake is van uitbehandeld zijn. Dan kunnen vragen helpen als wat is nou echt belangrijk voor je in je leven met of naast deze ziekte? Hoe wil je dat een goeie vriend/partner/je kinderen na je dood denken over de manier waarop je met je ziekte bent omgegaan? En sinds Duncan gewonnen heeft misschien wel: heb je dat ook weleens meegemaakt, dat gestorvenen dichtbij zijn, net als Duncan Laurence toen hij zijn winnende liedje zong?