Blogs & columns
Blog

SOLK 3.0

6 reacties

Persoonlijk heb ik grote bewondering voor Freud, die door niet veel meer dan introspectie en observatie tot de conclusie kwam dat wij, hoewel we onszelf als een integraal functionerend organisme ervaren, bestaan uit meerdere grotendeels onbewust interacterende hersensystemen.

Inmiddels weten we gedetailleerd hoe gevoel en gedrag in onze hersenen worden gereguleerd door omgeving, emoties en cognities. De wegen waarlangs die processen lopen zijn bekend – lees Antonio Damasio, Adam Zeman, maar ook neuroloog en SOLK-behandelaar Marten Klaver – en ook weet tegenwoordig iedereen dat de invloed van cultuur en maatschappij op de incidentie van ziektes groot is. Denk aan whiplash, dat in 1980 in Litouwen niet bestond en in Nederland 25 procent van de slachtoffers arbeidsongeschikt maakte. Lichamelijke klachten chronificeren doordat zich biopsychosociale vicieuze cirkels ontwikkelen die als een perpetuum mobile de klachten aanjagen. We voelen dat nauwelijks. De psychische dimensie, op zijn fundament van hersennetwerken, ervaringen, herinneringen en sociaal ontwikkelde gedragssequenties, bedient zich tijdens bewustwording van taal en staat daarmee diametraal tegenover het lichaamsgevoel. We kunnen bijna niet anders dan lichaam óf geest ervaren, tenzij we (top)sporter, monnik, savant of complementair behandelaar zijn.

Patiënten die lichamelijke klachten ervaren die we lichamelijk onvoldoende kunnen verklaren (SOLK) beseffen dus niet zomaar wat er gebeurt, terwijl de dokter het vaak al aan zijn water voelt. Omdat dat voor patiënten én voor artsen heel ongemakkelijk is, hebben we tien jaar geleden een richtlijn met praktische adviezen geschreven. Samengevat gaat het om het opbouwen van een vertrouwensband, toepassen van stepped care en denken in een biopsychosociaal model. Wat daar binnenkort waarschijnlijk aan zal worden toegevoegd is de duidelijke uitspraak dat wij artsen ook niet altijd snappen wat er gebeurt. Ik denk dat dat onvermijdelijk, maar ook noodzakelijk is. Patiënten staan er allang alleen voor, hun budget komt uit de ggz. Gewone mensen nemen artsen inmiddels schrikbarend weinig serieus. Er komt een nieuw tijdperk aan. Een tijd waarin de hoogleraar psychosomatiek het onbehoorlijk vindt als een arts begint over de psychische componenten van chronisch multidimensionaal gegenereerd lijden. Het besef van eenheid van lichaam en geest kan zomaar gaan leiden tot het ontkennen van de menselijke geest.

In de nieuwe tijd met exclusieve aandacht voor het lichaam, fake news, toenemende zelfbeschikking en de gedachte dat alles wat zich in Calibri of Arial black laat vangen wel een vorm van waarheid zal zijn, worden medische discussies minder relevant. Dat zal, net zo onvermijdelijk, consequenties hebben voor de vorm en de bekostiging van de gezondheidszorg en onze sociale verzekeringen.

lees meer van Emile Keuter

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Laura de Vries

    Arts np, Arnhem

    Beste Emile, dankjewel voor je aanmoediging en advies. Self made en custom made, de goede termen voor hoe ik mijn traject ervaar! Het heeft twee kanten: aan de ene kant kost het zoeken naar de goede setting soms onnodig veel tijd (ik zit nu ruim 3 ja...ar thuis, waarvan sinds ruim 1 jaar met deze passende behandelaars). Maar misschien is het ook onvermijdelijk, omdat herstel van dergelijke klachten juist niet voor iedereen hetzelfde is. Ik hoop dat ik - in due time, alles rustig aan - daar zelf als arts een steentje aan kan bijdragen.

    Overigens vergat ik nog te zeggen dat de rol van alles wat wij 'complementair' of 'alternatief' noemen niet mag worden onderschat. Juist ook yoga en meditatie hebben mij geholpen om de behandeling van lijf (fysio) en geest (psycho) te combineren, en tot een eenheid te vormen.

  • Emile

    neuroloog, FLUITENBERG

    Dankjewel Laura. En gefeliciteerd met de eerste positieve stapjes. Mijn advies zou zijn om de rem erop te houden en echt langzaam te stijgen qua belasting. Na iedere piek komt een dal en dat wil je niet want een dal vergroot de kans op een terugval. ...

    Ik verwacht in de komende jaren steeds meer van dit soort self made (waardoor custom made) revalidatieprocessen. Wij artsen mogen ons dat aantrekken (revalidatieartsen?) en mensen zoals jij mogen trots worden op hun resultaten. Dat zie ik dus als de nieuwe tijd.

    en nog even dit:

    In de nieuwe tijd worden medische discussies minder relevant. Dat zal ook consequenties hebben voor de vorm en de bekostiging van de gezondheidszorg en onze sociale verzekeringen.

  • Laura de Vries

    Arts np (vanwege chronische ziekte), Arnhem

    Ik denk dat de discussie niet moet zijn of er een psychische component zit aan onverklaarde / aanhoudende klachten, - die is er, Judith Rosmalen zegt zelf ook dat alle klachten óók een belevingscomponent hebben - maar wat je er als arts mee bedoelt é...n wat de patiënt vervolgens hoort. Je hebt psychisch en psychisch.

    Ik kan uit ervaring zeggen dat het ronduit bizar voelt, als een arts (in mijn geval een UWV-arts) tegen je zegt dat je 'gewoon' meer moet mediteren en elke dag 5 minuten meer moet wandelen, terwijl je nog niet eens de trap af kunt. "Je moet gewoon minder bang zijn". Dat gaat zo voorbij aan de complexiteit van dergelijke klachten.

    En is ook de reden denk ik dat alleen CGT maar zo matig werkt bij dit soort klachtencomplexen. Omdat het 'one size fits nobody' is, alle andere componenten buiten beschouwing laat en de complexiteit van dit soort (ziekte)beelden negeert. En dus niet serieus neemt.

    Bij mij zet het herstel nu heel langzaam in (door?), juist omdat mijn behandelaars (psychotherapeut en psychosomatische fysiotherapeut) en ik samen de complexiteit accepteren, serieus nemen. Er is niet één trucje dat je beter maakt. Het is vanaf de grond af aan je systeem van denken, voelen, handelen (gedrag), verwachtingen én ervaring van het lichaam opnieuw opbouwen. Dat houdt zowel in kijken wat er tussen de oren of onder de mat zit, maar net zo goed ook goed naar het lijf blijven kijken. Tussen je oren zit namelijk ook het brein, een fysiek orgaan dat zeker ook ontregeld kan zijn (bijv. door neuroinflammatie) en de rest van het lijf weer kan ontregelen. Iets waar we langzaam steeds meer over leren, maar lang nog niet alles (of zelfs: genoeg) over weten.

    Dus ik ben het helemaal eens met wat collega Algra suggereert: kijken, luisteren, nog meer kijken en luisteren, en dan pas nadenken.

  • Emile Keuter

    neuroloog, FLUITENBERG

    @oosterhoff. Klopt. Het is een goed interview. Het geeft de nieuwe tijd die ik aankondig goed weer. Ik bedoel het niet rancuneus. Het is zoals het is. Lees ajb gewoon de woordjes zonder je op te winden.

  • menno oosterhoff

    Psychiater, Thesinge

    Ik weet niet precies op welke uitspraak van Judith Rosmalen je doelt. Ik vind het een goed interview.

  • Dolf Algra

    commentator, opiniemaker zorg en sociale zekerheid, oud bedrijfsarts, Rotterdam

    Goede observatie en helder statement van Emile Keuter. Toen ik studeerde - jaren zeventig - kreeg ik college van kinderpsychiaters, die zelf streng in de psychoanalytische leer waren. Hun gegoochel met het id es en uber ich heb ik nooit kunnen volgen.... Wij moesten het doen met het handboek Neurosenleer van PC Kuiper, die later - door zijn eigen depressie van zijn analytische geloof afviel. Hij schreef daar prachtig boek over (Ver heen). Aanrader, maar dit ter zijde

    Van de weeromstuit was ik aanhanger van de anti psychiatrische denkbeelden van RD Laing cs en bij ons natuurlijk van Jan (Wie is van hout) Foudraine. Daar ben ik ook weer aardig van teruggekomen. Tijdgeest speelt ook (grote) rol

    Ik wil maar zeggen. Het kan alle kanten op, met de duiding de interpretatie van medische klachten. Door welke bril bekijk je de werkelijkheid eigenlijk.

    Na 35 jaar praktijk ervaring heb ik - by trial and error- geleerd dat de meeste klachten 'gemaskeerde' klachten zijn. Je moet vaak diep onder de mat kijken om te snappen wat er precies aan de hand is. Veel is namelijk niet wat het lijkt. En kan nog wisselen in de tijd ook.

    Geen wonder dus ook dat aantal richtlijnen niet ' echt' werken cq behulpzaam zijn. In mijn vakgebied (de bedrijfsgezondheidszorg) wordt de richtlijn psychische klachten uiterst matig gebruikt in de praktijk. Niet verwonderlijk, omdat dat die niet 'passend' genoeg is. Terwijl iedereen blijft zeggen dat die prachtig is.

    Mijn stelling na 35 jaar praktijk ervaring is: de werkelijkheid houdt zich niet aan de afspraak van richtlijnen en gepreformateerde interpretatiekaders. Door die bril benader ik de werkelijkheid van alledag. Luisteren, kijken, luisteren, kijken en dan pas nadenken.

    Daarom kan ik niet zoveel met de ideeën van Judith Rosmalen ( zie haar recente interview in MC) om bij SOLK het 'onverklaarbare' maar weg te definiëren, zodat we ALK (aanhoudende lichamelijke klachten) over houden.

    Onwerkbare aanvliegroute naar mijn idee




 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.