Blogs & columns
Blog

Smartphone uit je ok-pak graag

6 reacties

Op de operatiekamer ben ik bezig met een laparoscopische buikoperatie, terwijl ik word gesuperviseerd door een ouderejaars collega. Voor ons allebei spannend. Voor mij de eerste solovlucht voor deze ingreep en voor haar omdat ze dit nog niet vaak gesuperviseerd heeft. Tijdens de operatie vertel ik stap voor stap wat ik ga doen, terwijl mijn supervisor commentaar en aanwijzingen geeft. We zijn druk in overleg als er een luide pling klinkt achter het steriele veld, bij het hoofdeinde van de patiënt.

‘Alles oké daar?’, vragen we aan de verpleegkundige, die verschrikt opkijkt van haar smartphone. Ze blijkt een whatsapp-bericht voor haar vriend in te spreken. ‘Eh ja ik probeerde iets in te spreken’, stamelt ze, ‘maar bedacht me dat ik dan het geluid van de hartslag van de patiënt ook zou opnemen, dus ben ik weer gestopt’. Het afbreken van de opname gaf de pling. Omdat ik zo gefocust ben op de operatie dringt het pas na afloop tot me door dat het om een onveilige situatie ging, met suboptimale bewaking van onze patiënt. Ook ben ik oprecht verbaasd dat ze met iets totaal anders bezig is tijdens een grote ingreep als deze, zonder blijk van inzicht in haar riskante gedrag.

Het valt me vrijwel dagelijks op en ik heb het in meerdere ziekenhuizen gezien: verpleegkundigen en specialisten die druk zijn met hun telefoon, terwijl ze gelijktijdig patiëntenzorg verlenen. Het lijkt steeds vaker voor te komen en ook meer geaccepteerd te worden. Niet alleen is het smerig – meerdere onderzoeken toonden wat er aan bacteriën huist op de swipe-schermpjes van onze rechthoekige metgezellen – maar vooral leidt het af van dat waar je mee bezig bent of zou moeten zijn.

Vorige week was ik in een van de academische ziekenhuizen en zat ik een poosje bij de hoofdingang te wachten. Ik keek naar patiënten en medewerkers die het ziekenhuis in- en uitliepen. Iedereen van rond de 40 en jonger keek op een lichtgevend schermpje. Sommigen lopend, sommigen plotseling stilstaand, sommigen in bijna-botsing met elkaar, een plant of een paal. Het was een even hilarisch als zorgwekkend gezicht. Een metafoor voor de tunnelvisie en de afname van sociale interactie die deze tijd kenmerkt. Smartphoneverslaving is niet alleen ongezellig, het staat ook ons gezonde verstand in de weg en kan leiden tot potentieel gevaarlijke situaties. Prof. dr. Theo Compernolle schreef meerdere boeken over hyperconnectiviteit en multitasken, en hoe we hiermee ons brein ‘gijzelen’. Hij stelt: ‘Het is niet de technologie, maar het altijd verbonden zijn dat leidt tot voortdurende interrupties, volslagen verbrokkelde aandacht, gebrek aan reflectie, slecht leren, minder sociaal contact... zombiegedrag.’(1) Als je ergens geen verbrokkelde aandacht wilt hebben, is het in een ziekenhuis, en zeker niet op de ok. Het baart me zorgen dat we privégebruik van smartphones tijdens het werk van elkaar gedogen, mogelijk omdat we er zelf ook graag aan meedoen. Maar zoals dat gevaarlijk is in het verkeer, is het dat ook in een hoogcomplexe omgeving als een ok.

Naar aanleiding van het incident tijdens mijn operatie neem ik een besluit: als ik opereer, en dus verantwoordelijk ben voor de patiënt, geen smartphones op de ok. Laten we het gebruik ervan beperken tot de koffiekamer en desnoods een controle hierop toevoegen aan de time-outprocedure voorafgaand aan elke operatie. Om elkaar eraan te herinneren dat het niet normaal en zelfs gevaarlijk is om dit zombiegedrag te vertonen naast een patiënt onder narcose.

1. Prof. dr. Theo Compernolle; ‘ICT om te leren versus ICT om te consumeren’; Kleppen Dicht!; p. 9.
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • H ter Beek

    Anesthesioloog, gepensioneerd., Moergestel

    Verbieden om een smartphone bij je te hebben omdat men er niet verstandig mee om kan gaan is niet de juiste manier. Er zitten allerlei functies op die op de OK nuttig kunnen zijn, zoals Ton Kuipers opmerkt. Op de OK zijn trouwens nog veel meer appar...aten met schermpjes en knopjes aanwezig, die bediend moeten worden. Daarom, verstandig gebruik van de smartphone moet mogelijk blijven, en aangeleerd worden als het niet aanwezig is. En het geluid af! Dat dan weer wel.

  • Harry Gelissen

    Intensivist / vliegerarts, Amsterdam

    Goede verhaal tot de laatste alinea.

    Samenwerken in de huidige gezondheidszorg betekent ook samen verantwoordelijkheid dragen. De eenling die besluiten denkt te kunnen nemen over procedures en werkwijzen zonder inbreng van de rest van het team hee...ft in haar opleiding voor wat betreft de competenties leiderschap en samenwerking ook nog het een en ander te leren.

  • Jan Keppel Hesselink

    arts-pijnbehandelaar, Bosch en Duin

    Gedrag van mensen is geheel of gedeeltelijk verankert in hu genen, en dat maakt het veranderen van gedrag zo moeilijk. Het kijken op het lichtgevende scherm, wat vrijwel iedereen deed bij de uitgang van het ziekenhuis, is ook een dergelijk gedrag. He...t is onderdeel van onze 'novelty response' een set van gedrag dat geactiveerd wordt als er iets 'nieuws' in de omgeving gebeurd. Dat is dus bij de smartphone voortdurend zo. Steeds zijn er nieuwe whazzaps e.d. te vinden die betekenis hebben. Betekenis omdat het coherentie bevordert in een subgroep van mensen waar de kijker toe behoort. Dat coherentie bevorderende gedrag speelt zich dus af in de virtuele wereld.

    Helaas gaat dat ten koste van de coherentie tussen mensen in de reële wereld. Ook dat heeft een biologische wortel. Door de virtuele wereld is die 'novelty response' versterkt oproepbaar, omdat de gedragen-releasers zoveel sterker zijn. We zullen hiermee moeten leven, omdat dit gedrag niet aan de wortel van haar genese uitpoetsbaar is.

    In de medische filosofie roepen we al vele decennia dat de mens een betekenis-gever is. Nu zien we daarvan het sterkste bewijs. De betekenis die gegeven wordt aan de impulsen van een lichtgevend schermpje is namelijk bijzonder groot. En dus zal dit gedrag zich verder consolideren. Welkom in the future!

  • Maarten Vasbinder

    médico familiar e comunitario, Ubon Ratchathani

    Geachte collega Kuipers.
    Mag ik aannemen, dat uw smartphone dagelijks in de autoclaaf gaat?

  • Thom Jongenelis

    Anesthesioloog, 's Hertogenbosch

    Graag sluit ik me aan bij mijn collega. De smartphone heeft ook een nuttige toepassing. Daarbij ben ik van mening dat zeker op een ok niet alleen de operateur (in opleiding) een verantwoordelijkheid voor de patient heeft, maar zeer zeker ook de anest...hesioloog. Daar is namelijk sprake van een gedeelde verantwoordelijkheid.

  • Ton Kuipers

    Anesthesioloog, Almelo

    Naast de genoemde "afleidende" functies van een smartphone, zijn er ook een aantal zeer nuttige zoals: rekenmachine, farmacotherapeutisch kompas, google voor die aandoening van hoe zat het ook al weer.
    Ik zou mijn smartphone daarom niet meer willen... missen. Scheelt een hoop deurbewegingen. En hij functioneert ook prima als ik disposable handschoenen draag, blijft ie ook schoner, net als mijn handen.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.