Blogs & columns
Blog

Slaap: sluitpost van onze tijdsbesteding

1 reactie

‘Ga allemaal staan, strek je armen uit…’
Zit je op een congres, moet iedereen van zo'n tuthola van een dagvoorzitter allerlei bewegingen doen. Ik heb er helemaal geen zin in. Zeker niet na de lunch. Maar blijven zitten kan ook niet. De sociale druk is groot in dit soort situaties.

Ik ben toe aan een siësta. Maar dat heeft de tuthola niet in haar repertoire. Stel je eens voor. Allemaal gaan liggen! Oogjes dicht en snaveltjes toe. Geweldig zou dat zijn. Al is het maar voor twintig minuten. De siësta is de gezondste keuze. Ik weet dat heel zeker nu ik Walker heb gelezen.

Hersenwetenschapper Matthew Walker schreef Why we sleep. Unlocking the power of sleep and dreams. Lees hier de boekbespreking in Medisch Contact van 28 juni. Een absolute aanrader. Mensen die een siësta doen leven langer. Het is wetenschappelijk bewezen! Met een goede nachtrust word je niet alleen gezonder, maar ook slimmer, dunner en aantrekkelijker. En wie wil dat nou niet?

Zelf merk ik maar al te goed dat ik niet ongestraft mijn behoefte aan slaap kan negeren. Twintig jaar geleden leek dat wel mogelijk. Ik kon doorwerken of doorzakken tot in de kleine uurtjes en ging 's morgens zonder problemen weer aan de slag. Tenminste, dat dacht ik. Ik functioneerde waarschijnlijk verre van optimaal. Maar ik wist dat te verbergen. Een enkele keer sukkelde ik 's middags weleens in slaap achter mijn beeldscherm of – nog erger – in de cursusruimte.

Ik had toen een collega-opleider die stelselmatig tot 3 à 4 uur 's nachts doorwerkte. Althans dat beweerde hij. Hij schepte daarover op. Ik haalde dat bij lange na niet. Bij mij lag de absolute grens op 1 uur. Mijn collega schopte het tot professor. Toch ben ik niet jaloers op hem. Zeker niet nu ik Walker heb gelezen. Roofbouw op jezelf is niet iets om trots op te zijn. Een chronisch slaaptekort is een serieuze gezondheidsbedreiging, zegt Walker. Meer dan twintig grootschalige epidemiologische studies waarbij miljoenen mensen decennialang zijn gevolgd laten het zien. Hoe minder je slaapt des te korter leef je. Bij veel prevalente aandoeningen zoals hart- en vaatziekten, obesitas, dementie, diabetes en kanker is er een bewezen oorzakelijk verband met slaapgebrek. Slaap is niet zomaar een pijler van een goede gezondheid. Slaap is de fundering waarop de andere twee pijlers (voeding en beweging) rusten. Had die dagvoorzitter dat geweten … hadden we van haar een dutje mogen doen.

Er zijn arbeidsorganisaties die stelselmatig een aanslag plegen op de slaap van hun mensen. Ik heb het nu even niet over ploegenarbeid in de industrie of onregelmatige werktijden in de zorg. Dat is allemaal redelijk onder controle. Ik heb het over de consultancybranche. Organisatieadviseurs. Hier dreigt roofbouw op jonge mensen: extreem lange werkdagen, hoge productie-eisen en veel sociale verplichtingen met name in de avonduren. De branche zelf ziet dat anders. ‘Bij ons moet je hard werken. Er is geen plaats voor mensen met een negen-tot-vijfmentaliteit. Als je dat niet kunt opbrengen kun je geen deel uitmaken van onze community.’ Maar de onuitgesproken grondgedachte van de consultancybranche is dat een beetje vent of vrouw eigenlijk zonder slaap zou moeten kunnen. Dat slaap iets is voor watjes.

Zo bijt de branche zich in de eigen staart. Welke vicieuze cirkel ziet men hier over het hoofd? Een slaaptekort leidt vroeger of later tot verminderde productiviteit. Om je werk af te krijgen moet je dus langer doorwerken. Je komt later thuis en gaat later naar bed. Doordat je de volgende morgen weer vroeg op moet, blijft het slaaptekort bestaan. Het neemt zelfs toe.

Mensen zeggen soms tegen hun dokter dat ze amper tijd hebben om te slapen omdat ze aan het eind van de dag nog zoveel werk hebben liggen. Zeg tegen die mensen dat dat juist komt doordat ze te weinig slapen. Niet de werkachterstand leidt tot slaaptekort. Het is precies andersom. We stuiten hier op een brede maatschappelijke gezondheidsbedreiging. Werk en andere verplichtingen gaan voor. Slaap wordt de sluitpost van onze tijdsbesteding.

slaap
  • André Weel

    André Weel is bedrijfsarts-niet-praktiserend en epidemioloog; werkzaam als curator bij het Trefpunt Medische Geschiedenis Nederland op Urk.'  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Anthonie Taselaar

    arts, niet meer practiserend, Boekelo

    Goedendag Dappere Andre,

    vaak wil ik je adhesie betuigen maar heb je alle inhoudelijke argumenten al op een rij en ben ik volstrekt overbodig;
    dit keer: lekker en genoeg slapen behoort gewoonweg bij oorspronkelijk leven zonder de neoliberale zwe...ep van schijnproductiviteit: Rutte heeft tot op heden geen gezinsverplichtingen en kan de Teflon glimlach volhouden als door mij waargenomen sociaal gedepriveerde: lees in de memoires hoe Churchill hiermede omging, hij had een zware taak, een gezin en sliep ondanks de druk van noodzakelijkheden.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.