Shanti

Shanti is 45 jaar. Zij is een hoogopgeleide vrouw uit India en woont sinds elf jaar samen met haar man in Nederland. Het gaat zowel somatisch als psychisch niet goed met Shanti.

Een bewogen leven heeft zijn sporen nagelaten. Tegelijkertijd is ze ijzersterk, met een enorme veerkracht. De eerste jaren in Nederland was Shanti krampachtig op zoek naar een geschikte baan. Tevergeefs. Gaandeweg werd ze depressief, angstig en ontwikkelde traumagerelateerde klachten. Ze verwaarloosde haar gezondheid en haar obesitas verergerde tot ze 130 kilo woog en het leven niet meer zag zitten. Pas na drie jaar meldde ze zich aan voor behandeling in de psychiatrie. 

Welke diagnose Shanti kreeg is niet relevant, want daar gaat het mij nu niet om. Het probleem ligt ook niet – althans bij Shanti – bij het falen of disfunctioneren van psychiatrie. Shanti maakte dankbaar gebruik van de aangeboden behandeling, stond open voor de diagnostische hypotheses en wilde maar één ding: beter worden.

Inmiddels, na twee jaar, gaat het psychisch veel beter met Shanti. Somatisch echter niet. Nog altijd niet. Haar lichaamsgewicht neemt maar niet af, integendeel, lifestyle­adviezen en bezoeken aan de diëtiste ten spijt. Na veel vermijdingsgedrag heeft ze driekwart jaar geleden de stap gezet om zich naar een obesitaskliniek te laten verwijzen.

Maar daar binnenkomen is niet makkelijk. Het probleem? De taal! Even ter aanvulling: Shanti heeft in Oxford gestudeerd en ze spreekt uitstekend Engels. 

’Mevrouw, bij ons zijn alle behandelprogramma’s in het Nederlands’

De eerste kliniek mailde haar een paar introductievideo’s en een stapel vragenlijsten. Allemaal in het Nederlands. Shanti moest het zelf maar uitzoeken. Op mijn aandringen belde ze de kliniek. Het antwoord was glashelder: ‘Mevrouw, bij ons zijn alle behandelprogramma’s in het Nederlands. U bent zelf verantwoordelijk voor het inschakelen van een tolk en als u dat niet lukt, kunnen wij u niet verder helpen.’ Shanti vroeg om een schriftelijke reactie. Ze kreeg te horen dat ze wel wat beters te doen hadden dan deze mededeling ook nog eens schriftelijk te sturen. Via bemiddeling van de zorgverzekeraar werd Shanti verwezen naar een tweede kliniek, die haar wel welkom heette. Maar praktisch gezien was de situatie niet veel anders. Dezelfde vragenlijsten en introductievideo’s. Met mijn hulp heeft Shanti de vragenlijsten ingevuld en wacht ze inmiddels al een tijdlang op de ‘open dag’ van de kliniek, waar ze meer informatie en veel folders zal krijgen. Ze volgt Nederlandse lessen, maar ze vordert langzaam. Haar gewicht vordert helaas wel.

Klinkt dit verhaal een beetje ongelooflijk? Voor mij ook. Eerder had ik bij diverse patiënten moeten aanzien hoe hen de toegang tot de zorg – bijvoorbeeld verslavingszorg – ontzegd werd vanwege de taalbarrière. Maar Shanti spreekt wél Engels. 

En misschien niet helemaal onbelangrijk om te melden: Shanti en haar man zijn niet van plan om Nederland te verlaten. Ze hebben de Nederlandse nationaliteit. Hij is senior onderzoeker en ingenieur bij een groot Nederlands techbedrijf. Een kennismigrant die geen dag verzuimt op zijn werk, en vanaf zijn eerste dag in Nederland belasting betaalt. Nu ik deze laatste zinnen schrijf, vraag ik me af waarom ik deze toelichting belangrijk vind. 

Lees ook

interview

‘Voor mij staat de waardigheid van de mens centraal’

De Afghaans-Nederlandse psychiater Forugh Karimi debuteert met een kloeke roman waarin de personages voor het leven getekend zijn door oorlog. ‘Mijn boeken zullen altijd gaan over het behoren tot twee werelden. Ertussenin zitten.’