Sein op rood

Het was weer zover in Nederland. Er was gladheid, zelfs een beetje sneeuw, en de alarmcodes konden weer afgestoft worden. Code oranje werd het dit keer. ‘Er is grote kans op gevaarlijk of extreem weer waarbij de impact groot is en er kans is op schade, letsel of veel overlast.’ Aldus het KNMI.

Hadden we maar zulke intense kleurcodes voor de zorg. In coronatijd hanteerde het ziekenhuis waar ik destijds werkte een regenboogschema. De kleur schoot razendsnel naar rood, flirtte lange tijd met zwart, dook naar beneden, schoot opnieuw omhoog, daalde vervolgens weer. Toen kwam er rust. De regenboog staat gelukkig al geruime tijd op wit (geen problemen). Corona lijkt ver weg. Letterlijk, want in China gaat het lang niet goed.

Weinig intens dus, zo’n witte regenboog. Op de SEH’s in onze regio gaat het er al harder aan toe. Daar hoor ik met grote regelmaat dat ‘de stip’ op oranje staat, of zelfs rood. Vanaf de huisartsenpost moet ik regelmatig alle vier de ziekenhuizen in de regio bellen voordat ik een patiënt kan verwijzen. Ik ben benieuwd welke definities deze kleurcodes aanhouden. In ieder geval kans op schade bij de patiënt, die niet op de passende plaats zorg kan krijgen. Tegelijkertijd ook overlast bij de huisarts, die steeds meer werk moet verzetten om patiënten überhaupt verwezen te krijgen. Hierover gesproken, een toenemend aantal ouderen krijgt geen passende zorg, omdat ze niet naar het verpleeghuis kunnen. Afgelopen jaar is het aantal wachtenden op een verpleeghuisbed van 2762 naar 4737 mensen gestegen.

Het tekort in de verpleeghuizen haalde vorige week zelfs mondjesmaat het landelijke nieuws. Tussen het zoveelste bericht over een ontspoorde Elon Musk, de stijgende energieprijzen en het WK voetbal, vond ik een piepklein nieuwsitem. Daarin kwam onze minister Helder aan het woord. Vers terug uit Qatar, waar ze met haar speldje iedereen stevig een lesje had geleerd. Helaas werd Nederland wederom vanaf 11 meter naar huis gestuurd. Sport kan dus weer plaatsmaken voor Langdurige Zorg. En gezien haar heldendaad in Qatar, wachtte ik vol bewondering op haar actieplan.

‘De stijging van het aantal urgent en actief wachtenden baart echter wel zorgen en geeft aan dat we tegen de grenzen aanzitten’, zei minister Helder letterlijk. Tegen de grenzen? Zijn we er niet al ruim overheen? Ze gaat in gesprek met de regio’s waar de tekorten het grootste zijn, om in beeld te brengen hoe we de zorg thuis beter kunnen organiseren. Met de thuiszorg, die op haar tenen loopt? Of de mantelzorgers, die overspannen zijn? Als de thuisblijver vervolgens valt, bellen we de SEH. En daar staat het sein steeds vaker op rood. De zorgzwaarte van degenen die het verpleeghuis wel halen, neemt ondertussen toe.

Ondertussen zet de Nederlandse Vereniging voor Heelkunde ook het licht op rood. Dat werd hoog tijd. Hopelijk volgen meer verenigingen. De groep werkloze jonge klaren blijft immers stijgen. We leiden te veel specialisten op, maar het aantal opleidingsplekken voor huisartsen is dit jaar wéér niet gevuld. Toch jammer dat de verdeling zo scheef blijft. Ik stel voor om alle dokters die door de hoognodige actie van de NVvH een opleidingsplek mislopen, direct uit te nodigen in de eerste lijn. Uit ervaring kan ik zeggen dat het hier fantastisch werken is. Plus, baan gegarandeerd. Uit het oog, uit het hart, dus tijd om de eerste lijn weer in het zicht te brengen.

Wie zijn zicht op ons vak compleet verloren lijkt, is de dokter die werd veroordeeld vanwege verkrachting van zijn patiënten. Soms lees je van die nieuwskoppen waar je met je grofste verstand niet bij kan. Al verbaasde ik mij dan weer over de reacties van onze collega’s in en onder het stuk. In plaats van deze gestoorde collega onomstotelijk te veroordelen werd geopperd dat mannelijke artsen wellicht geen vaginaal toucher meer durven te doen door deze dieptrieste casus. Is dat wat we meenemen uit dit walgelijke verhaal? Ik dacht dat de beslisboom vrij helder was. Klachten van het genitaal gebied, waarbij een VT diagnostische informatie oplevert? Sein op groen. Maagpijn? Sein op rood. Seksueel getinte opmerkingen maken tijdens het onderzoek? Sein op groen, voor de strafrechter. En op dieprood in het BIG-register. Het is allemaal niet zo moeilijk.

Was het hele leven maar zo simpel. Zoals het hoofdpijndossier over de personeelstekorten in de zorg. Terwijl ik over de provinciale wegen van het hoge noorden glibber en hierover zit te mijmeren, zie ik een auto in de sloot liggen. Om de auto staan mensen van de brandweer, politie, ambulance.

Het is en blijft ons kostbaarste goed in de zorg. Al die mensen, die wij personeel noemen.