Blogs & columns
Blog

Schrap in onzinnige beoordelingen!

8 reacties

Wie nog niet heeft meegekregen dat lageropgeleiden gemiddeld zes jaar korter leven dan hogeropgeleiden en vijftien jaar eerder serieuze gezondheidsproblemen ontwikkelen, leeft onder een steen. Het ene artikel na het andere onderzoek verschijnt over deze kwestie. Verbindt het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid daar eindelijk eens consequenties aan? Hallo daar?

Wat heeft dit te maken met verzekeringsartsen? Nou, heel veel. Er valt namelijk nog flink wat te schrappen in de categorie onzinnige beoordelingen. Verzekeringsgeneeskunde is een mooi vak. Ja, als er perspectief is! Liefst een beoordeling met toegevoegde waarde. Die is er lang niet altijd, laten we daar eerlijk in zijn. Zo laat de politiek verzekeringsartsen maar doortobben met de beoordeling van zestigplussers. Geloof me, het gaat er niet beter op worden.

Politici zijn vooral wakker te schudden door gemangelde burgers ten tonele te voeren. Die zijn er helaas te over.

Buikpijncasus

Een 61-jarige receptioniste voor 24 uur per week, die (jawel) 44 jaar bij dezelfde werkgever werkte, valt uit met depressieve klachten. Bedrijfsmaatschappelijk werk werd ingeschakeld: geen verbetering. De 24-uurs zorg voor haar ernstig zieke man komt volledig op haar neer. Ambulante hulpverlening door de POH-GGZ geeft steun en structuur. Medicatie is geregeld. Het gaat zo allemaal net. Ze heeft geprobeerd haar uren anders in te delen, te verminderen, maar moest uiteindelijk haar werk – dat ze met veel plezier deed – staken. Ze kon zich niet goed meer concentreren en begon fouten te maken. Eerder had ze al een burn-out, maar ze is altijd weer doorgegaan met zorgen voor anderen, zichzelf wegcijferend. De bedrijfsarts heeft haar twee jaar begeleid en is tot hier gekomen.  

In een casusbespreking over de WIA-beoordeling bekreunen collega-verzekeringsartsen zich over de vraag of hier een situatie is van ‘geen benutbare mogelijkheden’ (GBM). Daarvoor zijn de wettelijke criteria behoorlijk strikt en je moet de boel wel erg oprekken om haar daaronder te laten vallen. ‘Belasting door zorgtaken telt niet mee bij het vaststellen van de belastbaarheid’ is het juridisch adagium. Een functionele mogelijkhedenlijst (FML) opstellen dan? Dan moet ze daarna naar de arbeidsdeskundige die functies gaat duiden. Het zou zomaar kunnen dat ze niet arbeidsongeschikt is in de zin van de wet, omdat er minder dan 35 procent loonverlies is. Daarna is godbetert een ‘klantreis’ mogelijk: bijvoorbeeld van de WW via de Ziektewet weer terug naar de WIA. Ad nauseam.

Alles, niks of een ratjetoe dus. Wie hakt er welke knoop door?  

Aandachtig volg ik als een vlieg op de muur de discussie. In mijn hoofd zingt het ‘waar zijn we hier in vredesnaam mee bezig?’ Durft er iemand met droge ogen te beweren dat deze vrouw als zij haar dienstverband kwijt is heus nog wel ergens anders aan de bak komt? En wie zegt daar ‘Iedereen moet meedoen!’ De collega die deze casus inbrengt, heeft er in elk geval buikpijn van.

Werkverlies als criterium

Niet voor de eerste keer fluistert André Knottnerus in mijn oor: ‘Men kan zich afvragen in hoeverre het (…) nog zinvol en maatschappelijk rechtvaardig is om voor langdurige werkloosheid een minder goede sociale voorziening te hebben dan voor arbeidsongeschiktheid. Beide zijn immers vormen van gedwongen niet-kunnen-werken, en wellicht is het verschil in financiële waardering, gekoppeld aan een medische beoordeling, oorzaak van veel ongewenste medicalisering.’ Dat zei hij al in 1985, zinspelend op zoiets als een algemene uitkering voor werkverlies. In een eerdere blog beschreef ik de toekomst met voortdurende structurele werkloosheid, meer en meer flexwerk en kortere dienstverbanden. Daar zijn we inmiddels aangekomen, met een extra douw van covid-19.

Politieke daadkracht graag

Ik leg de bal graag waar die hoort. Kamerleden en Sociale Zaken: haal eens wat weg van het bord bij verzekeringsartsen. Reduceer niet alles tot ‘het capaciteitsprobleem’ bij de uitvoering. Ik blijf herhalen: er valt nog heel wat te schrappen in onzinnige beoordelingen.

En bedenk zelf ook eens wat nuttigs. Zoals wetgeving die beter aansluit bij de praktijk en die past bij déze tijd. Of die minder complex en minder moeilijk uitvoerbaar is. Van het pingpongen van oudere werknemers tussen de loondoorbetalingsverplichting, de WW, Ziektewet en WIA worden zíj echt niet gezonder. Of begin simpeler: dan mag onze receptioniste, samen met al die anderen die er ruim veertig jaar op hebben zitten, met vroegpensioen.


Bronnen

  • Michiel van der Geest, ‘Wie arm is en laagopgeleid is ongezonder en sterft vaak eerder dan een   hogeropgeleide (…)’, Volkskrant, 3 oktober 2020

  • WRR-Policy Brief 7, ‘Van verschil naar potentieel. Een realistisch perspectief op de sociaaleconomische gezondheidsverschillen’, 2018

  • Jim Faas, ‘Uit en amen’, Medisch Contact, 18 februari 2016

Meer van Jim Faas
  • Jim Faas

    Jim Faas is verzekeringsarts, jurist, docent en onderzoeker.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Jim Faas

    verzekeringsarts , Amsterdam

    Als ik het goed heb gevolgd zitten we nu op het punt dat mevrouw bij de WIA aan het verkeerde adres is. Ze moet bij een ander loket zijn, het PGB-loket.

    In de eerste twee jaar zijn ze daar niet achterheen gegaan. Zou het kunnen dat de toekomst zi...ch niet zo gemakkelijk liet voorspellen en dat het achteraf makkelijk praten is? De klassieke frictie tussen de bedrijfsarts en de verzekeringsarts. En die depressieve klachten dan? Haar wankele evenwicht?

    Intussen stapelt zich het aantal instanties en functionarissen dat zich met de onfortuinlijke receptioniste moet bemoeien verder op. Maar dat deert alle afzonderlijke instanties en functionarissen niet.

    En ik intussen maar tobben over die 44 jaar...

  • Peter Post

    Psychiater , Amsterdam

    Veel oudere werknemers zijn overvallen door de plotselinge verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd. Heel mooi artikel. Dank!

  • Desiree Mul

    AIOS verzekeringsgeneeskunde, Rotterdam

    Bij deze casus valt me wat op. De cliënt in kwestie had naast haar baan een meer dan fulltime (24u/dag) andere 'baan' aan het verzorgen van haar eigen man. Welke gezonde persoon zou naast een dergelijk zware werkweek nog een andere - loonvormende - b...aan van 24u aan kunnen? Dat klinkt als een bovennormale belasting waarbij het logisch is dat een gezonde persoon op den duur zou kunnen uitvallen. Mij ontgaat de logica waarom er in dit geval GBM wordt overwogen, gegeven het feit dat zij die zorgtaak uitvoert. GBM van haar man wellicht ja, maar zeker niet van cliënte zelf als je het mij vraagt.

    Voor zover ik geleerd heb dient bij de beoordeling geschiktheid eigen werk in de basis te worden uitgegaan van de vraag of de capaciteiten die een cliënt heeft, voldoende zullen zijn om het eigen werk te kunnen uitvoeren. Wanneer iemand naast de ziektewet nog een andere loonvormende baan heeft, dan gaat de loonvormende baan altijd vóór en dan wordt beoordeeld of de persoon de taken uit het eigen werk nog kan uitvoeren náást die andere loonvormende baan. Sociale (zorg-) taken worden buiten beschouwing gelaten. In deze casus is er weliswaar wel een andere 'baan' aan de orde, als mantelzorger, welke slechts een zorgtaak is en niet loonvormend/ niet verzekerd in de ziektewet. In dit specifieke geval dient daarom te worden beoordeeld of de capaciteiten die cliënte nu in haar zorgtaak inzet, in plaats daarvan in een baan ingezet zouden kunnen worden > Is er overwogen of cliënte theoretisch zonder de mantelzorg verplichtingen niet wellicht geschikt voor het eigen werk zou kunnen zijn? Uiteraard is het nimmer ons doel om ook maar de suggestie te wekken dat iemand geen mantelzorgtaken zou moeten doen. Mantelzorgers zijn onmisbaar, maar realiseer wel dat hier andere vangnetten voor zijn: Namens haar man kan een PGB worden aangevraagd waaruit cliënte kan worden betaald voor haar mantelzorg taken. (WW-recht terzijde.) Ziektewet of WIA is voor mantelzorg niet het aangewezen vangnet.

  • Jim Faas

    verzekeringsarts , Amsterdam

    Met ‘je hebt altijd grensgevallen’ zou ik een probleem als dit niet willen afdoen. Zelf sla ik erg aan op het feit dat mensen met een arbeidsverleden, waar velen een puntje aan kunnen zuigen, als dank nog een paar jaar heen en weer mogen stuiteren tu...ssen allerlei uitkeringsregimes, -instanties en -afdelingen.

    En dat zorgverlof: dat is meestal een druppel op een gloeiende plaat...

    Ter informatie: je hebt kortdurend en langdurend zorgverlof.
    Kort: 2 x het aantal werkuren per week binnen 12 maanden (dat houdt niet over).
    Lang: dan kun je in 12 maanden 6 x je werkuren per week opnemen.
    Tijdens kortdurend verlof krijg je ten minste 70% van je salaris. Tijdens langdurend verlof is er geen recht op salaris. Of je moet het treffen met een werkgever die hier iets extra’s voor heeft willen regelen.

  • Leo Das

    verzekeringsarts, Appelscha

    Voor mij is zo'n casus niet nieuw. Er is al twee jaar, zo neem ik aan, verleende zorg aan de partner. Nou hadden we vroeger de wijkverpleegster, het Groene Kruis en andere Kruisverenigingen. Met een huishoudelijk medewerkster allemaal opgegaan in Thu...iszorg/WMO. Is hier een keus gemaakt om de mantelzorger (partner) wat uitgebreide zorg (en hoe uitgebreid?) te verlenen? Bedrijfsmaatschappelijk werk heeft geen oplossing.
    De bedrijfsarts ook niet, maar die zorgt voor het ziekteverzuim. Misschien nooit gedacht dat het zo lang zou duren. Ongetwijfeld wijst de werkgever op de afgesloten CAO. Helaas is die zeer verschillend omtrent zorgverlof. De meest uitgebreide mogelijkheden voor zorgverlof bestaan voor groepsleerkrachten in het Basisonderwijs. Ben je werkzaam in Voortgezet Onderwijs dan is het al een heel stuk minder en natuurlijk zijn er CAO's die het helemaal hebben afgewezen. Iets voor de politiek, maar die zullen wel zeggen dat mevrouw het verkeerde beroep bij de verkeerde werkgever heeft gekozen.....en zo wordt de bal naar de WIA geschoven.....

  • Jose van Haastrecht

    Bedrijfsarts niet praktiserend , Den Haag

    De aanloop naar de beschreven situaties begon al in het begin van de negentiger jaren van de vorige eeuw met de eerste veranderingen in de sociale wetgeving en het inslaan van de weg naar 1 uitvoeringsorganisatie. Het heeft wat jaartjes mogen duren,... maar de verbouwing naar de huidige situatie is zonder al te veel bezwaren of demonstraties verlopen onder eenieders toeziend oog.

  • Kees Geelen

    Bedrijfsarts en adviseur, Heerenveen

    Dat is wel het probleem bij casuïstiek. Er zullen altijd grensgevallen zijn en mensen die tussen regelingen in blijven vallen.
    Het probleem zoals Jim het hier schets vraagt om een ander perspectief: kijk naar het individu. Wat willen wij als maatsc...happij als een van ons rond het 60e jaar uit het arbeidsproces valt en er nauwelijks kansen zijn om terug te keren? Regelen wij iets of roepen wij heel eerlijk dat er dan alleen een mager vangnet rest. Ik zou graag beginnen met het duidelijk te maken.
    In deze casus vraag ik mij overigens af waarom er niet voor gedeeltelijk zorgverlof gekozen is.

  • Dolf Algra

    commentator, opiniemaker zorg en sociale zekerheid, oud bedrijfsarts, Rotterdam

    Laat deze even bezinken. En stel jezelf dé kwaliteitsvraag: zijn we met de goede dingen bezig én doen wij die goed. Volgens mij is er genoeg stof tot overdenking

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.