Rete-irritante wetenschappers

‘Als je iets hebt bedacht wat werkelijk hout snijdt, dan duiken wetenschappers er met z'n allen bovenop om iets te zoeken waardoor de hele boel weer in elkaar stort. Wetenschappers veranderen ook voortdurend van mening. En dat noemen ze dan voortschrijdend inzicht. Ze zijn gewoon rete-irritant, die wetenschappers.’

Aldus een internetcitaat van een interim-manager die meent dat wetenschappers dus ‘rete-irritant’ zijn. Er is inmiddels een enorm antiwetenschappelijk sentiment aan het ontstaan in de bevolking. Veel van mijn vrienden zweren bij voelen in plaats van denken. Ik voel dat dit of dat onzin is via mijn ballen. Of via mijn baarmoeder. Dat dus. En dat soort voelen is veel beter dan denken. Veel natuurlijker. Denken is voor koele rationele mensen die geen toegang hebben tot hun gevoelsleven. Die hun innerlijke kind hebben begraven en geen gebalanceerde relaties kunnen aangaan. Voelen is veruit superieur, want dat komt direct uit je levensbron. Dan heb je pas echt contact met je zijn.

Dit is echter een levensgevaarlijke opvatting. Het was bijvoorbeeld de basis van het ‘gesundes Volksempfinden’ dat Joden niet deugden. Noch homoseksuelen. Of niet-blonde mensen in het algemeen. Dat voelden velen toen heel zuiver aan.

Voelen is echter toch alleen en uitsluitend een functie van onze hersenen. Van een heel oud deel daarvan, het paleopallium, dat al aangetroffen kan worden bij primitieve zoogdieren. Het limbische systeem is daar onderdeel van. Nou hebben we een behoorlijk neurofysiologisch probleem, dat de verbindingen vanuit dit oude (limbische) systeem met de cognitieve/corticale systemen dominanter zijn dan de verbindingen van de cognitieve systemen met de emotionele. Met andere woorden, paniek en irrationaliteit winnen het in eerste instantie van heldere inzichten en analyse. Hoe dat werkt is duidelijk geworden bij de vaccinatiepaniek. Veel ouders ‘voelden’ dat het niet goed was omdat er vreselijke bijwerkingen konden ontstaan, en namen daarom de ‘rationele’ beslissing om hun kind niet te laten vaccineren. De angstimpulsen die ontstaan in het oude hersendeel dat hun kind iets kan overkomen overheersen de rationale overweging dat een vaccinatie ook nut kan hebben.

Als mens hebben we toegang tot onze hogere cortexfuncties, alhoewel je dat tegenwoordig bijna niet meer gelooft als je naar talkshows kijkt. Daar waar iedereen zijn gevoelens kan en moet uiten. En waar iedereen meteen beledigd is, of getriggerd wordt als een wetenschapper uitlegt dat er binnen de biologie alleen maar twee smaken zijn op het gebied van de geslachten (enkele uitzonderlijke diersoorten en pathologie nagelaten): mannelijk (XX) en vrouwelijk (XY). Dat voelt niet goed. Dat is oneerlijk. Dat is discriminatie. En we belanden meteen in een enorme poel van onheldere gedachten, gedachten die gevuld zijn met de energie van het oude deel van onze hersenen, toen de cortex nog flinterdun was en wij heel simpel. En zo ontstaat de frictie tussen het hoofd koel houden en het hart warm. Daarom praat iedereen dan ook meteen door elkaar heen. De maatschappij wordt in toenemende mate gestuurd door pseudorationalisaties op basis van overactiviteit van ons limbische systeem. De antiwetenschappelijkheid en de polarisatie alom zijn daar uitvloeisels van. Het grootste rationele misverstand op dit vlak is dat mensen denken dat wetenschap gaat om feiten. Daarom gaan vrijwel alle discussies over feiten en de interpretatie van feiten. Maar wetenschap gáát niet over feiten. Wetenschap gaat over methodes. Helaas is dat erg moeilijk voor diegenen die geen methodologische opleiding hebben genoten. De essentie van de wetenschappelijke methode is, dat we het erover eens zijn op welke wijze we een probleem benaderen bij de analyse en dat die methode hetzelfde is in Almere en in Kaapstad.

Ik denk dat het tijd is om de destructieve essentie van antiwetenschappelijkheid aan de kaak te stellen. Na kerk en staat is de wetenschap de derde pilaar van onze samenleving. De kerk is uitgehold en er is veel limbische kritiek op de staat (het kabinet is ‘eng’, riep een lid van de Tweede Kamer recentelijk). Het oordeel dat iets ‘eng’ is, is typisch limbisch: angst overheerst. Als we de wetenschap nu laten afzagen door impulsen vanuit het limbische systeem stort onze beschaving ineen. En alleen een homo non sapiens (de niet-wijze man) kan deze instorting toelaten. De homo sapiens dient daar wat aan te gaan doen! En we zullen de wetenschap gloeiend hard nodig hebben met overal microplastics in het milieu, de sterke afname van biodiversiteit en instortende ecologische netwerken!