Rekenmachines en apps, een bedreiging voor onze volksgezondheid?

Afgelopen week vond de laatste begrotingsbehandeling van Volksgezondheid plaats van dit kabinet. Partijen maakten de balans op van zes jaar Schippers en vier jaar Van Rijn. Er zat een groot verschil tussen het optreden van de minister en de staatssecretaris. De minister bewierookte de zegeningen van de Zorgverzekeringswet en de zorg in het algemeen. Ze is klaar met de criticasters. Vol enthousiasme stort ze zich op het nieuwste verdienmodel van de industrie, e-health, waar ze de komende jaren tientallen miljoenen extra voor uittrekt.

Staatssecretaris Van Rijn was veel bescheidener. Hij erkende dat er gevoelens van onvrede zijn. In de langdurige zorg moet nog veel verbeteren. Toch verdedigde ook hij het bezuinigingsbeleid van dit kabinet. Hij sprak van een ‘tijdbom’. De kosten van de zorg voor ouderen en mensen met beperkingen moesten omlaag om de verzorgingsstaat niet te laten barsten.

De fixatie op kostenbeheersing leidt echter tot een overschot van 1,2 miljard bij de gemeentes die de Wet maatschappelijke ondersteuning uitvoeren. En hoe zit het met de betaalbaarheid van de Wet langdurige zorg en de premies die we daarvoor opbrengen? De volgende cijfers maken het inzichtelijk[1]:

Ter toelichting van de tabel: de opbrengsten van de premies en de eigen bijdragen van de Wlz in 2016 bedragen 31 miljard (A+B+F). De uitgaven bedragen 20 miljard (E). Aan de Wlz dragen wij met zijn allen 11 miljard (!) meer bij dan aan de Wlz wordt uitgegeven. (I)

BIKK: bijdrage in de kosten van de kortingen, oftewel het gedeeltelijk compenseren van het afromen van de premies.

Sinds 2001 is het totaal aan afgeroomde opbrengsten van AWBZ-/Wlz-premies en eigen betalingen opgelopen naar 134 miljard euro. Zie ook eerdere artikelen hierover.[2] [3]

Er is dus volop ruimte om te investeren in de langdurige zorg en om mensen die zorg te geven die ze nodig hebben. En gezien het einde van de economische crisis mag je verwachten dat het kabinet dat ook gaat doen. Toch zien we de rekenmachinereflex gericht op de korte termijn nog volop aanwezig. Zo heeft het Zorginstituut het onzalige plan om paracetamol 1000 mg, mineralen en vitamines uit het verzekerde pakket te halen. De KNMP heeft zich al stevig uitgesproken daartegen.[4]

Het is te hopen dat ook de artsenorganisaties hiertegen scherp stelling nemen. Het is schadelijk, en bovendien penny wise, pound foolish.

Ook zien we dat van e-health ontzettend veel wordt verwacht. Maar is het niet beter – zoals collega Renske Leijten het zei tijdens het begrotingsdebat –  eerst assistentie te regelen voor mensen die kwetsbaar zijn, en dan pas een app te ontwikkelen voor mensen die een iPhone hebben?

[1] Antwoord vraag 740 van de feitelijke vragen gesteld bij de VWS begroting 2017. https://www.rijksoverheid.nl/ministeries/ministerie-van-volksgezondheid-welzijn-en-sport/documenten/kamerstukken/2016/11/01/beantwoording-vragen-over-ontwerpbegroting-2017

[2] Het awbz-bedrog - Henk-van-gerven.htm

[3] Hoeveel zijn de ouderen ons waard - Renske Leijten.htm

[4] https://www.knmp.nl/nieuws/knmp-vitaminen-uit-basispakket-is-onverantwoord