Blogs & columns
Blog

Psychosomatiek

8 reacties

Ik zag eens een patiënt met een hemibeeld rechts en een afasie, bij wie wij twijfelden over de mate van organiciteit. Tegenwoordig zouden we even een spoed-MRI’tje maken en zien dat er geen infarct was, maar dit verhaal speelt in de tijd dat we nog vooral met ons hamertje en prikkertje tot een diagnose probeerden te komen.

Die patiënt met zijn afasie zat in zijn pyjama naast zijn opgemaakte bed klaar voor de visite, zoals dat toen heel gewoon was. Ik pakte een stuk papier en een balpen en vroeg hem iets te schrijven. Dat kon hij net zo min als praten. Hoewel? Hij schreef in bijna perfect spiegelschrift dat hij niet kon schrijven. Uiteindelijk bleek dat de beste brug naar uitleg aan de familie dat hier sprake was van een ernstige psychische en emotionele stoornis, want de familie werd, net als nu weleens gebeurt, boos toen ik in een eerder gesprek probeerde een psychologische oorzaak te bespreken. Het is ontzettend moeilijk om in spiegelschrift te schrijven. Probeer het maar eens.

Het aardige van functionele hersenaandoeningen is dat ze de kijker laten zien dat de functieverstoring op een hoog integratief niveau gevonden kan worden. De machinerie is in staat tot handelen, maar niet in de gewenste vorm. De problemen bevinden zich eenvoudig gezegd op het niveau van de onbewuste communicatie tussen handeling-initiërende gebieden in de frontaalkwab en motiverende, limbische circuits. Conversie komt in veel vormen. Soms kunnen patiënten zo knap niet lopen, dat artsen een demonstratie krijgen van een uitstekende sensomotoriek. Dat kan je aan het lachen maken, maar ook aan het huilen, omdat het zo zonde is. Bovendien moet altijd nog worden bevestigd dat er echt geen neurologische oorzaak is middels aanvullend onderzoek en oplettend afwachten. Een patiënt met de ziekte van Parkinson (vroeger beschouwd als een psychische ziekte) kan soms geen pas vooruit zetten, maar wel uitstekend fietsen of achteruit lopen. En bijvoorbeeld een corticale afasie kan verdacht veel lijken op een zuiver psychogene spraakstoornis. Zoals mijn opleider wijlen Oosterhuis vaak zei: ‘Het blijft een moeilijk vak’.

Ik ben een beetje gek. Ik leer mezelf op dit moment mijn tanden poetsen met mijn linkerhand. Dat is niet zo moeilijk als in spiegelschrift schrijven, maar daarom niet minder interessant. Als beroepsgedeformeerde stel ik me voor dat ik een SOLK van mijn linkerhand heb. Ik merk dat het poetsen met links slecht gaat als ik oplet hoe mijn linkerhand poetst, maar bijna vanzelf als ik me in mijn hoofd concentreer op mijn mondholte. Ik denk dat ik dan in een hoger georganiseerd deel van het netwerk van tandenpoetsen binnenkom. Daar waar de weg naar genezing begint.

neurologie psychosomatiek
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Loes Talma

    Leek, Bilthoven

    Ernstige psychische stoornis? Is het psychische er niet uitgehaald in de DSM 5 omdat daar onvoldoende bewijs voor was? Dat haal ik tenminste uit dit artikel http://www.tijdschriftvoorpsychiatrie.nl/assets/articles/57-2015-8-artikel-vermeulen.pdf

  • Loes Talma

    Leek, Bilthoven

    Bedankt voor uw reactie op mijn vraag over het diagnostiseren van conversiestoornis en SOLK. Ik ben wel verbijsterd over uw opmerking dat conversiestoornis de ernstigste SOLK is. Ik heb zelf CVS en ik zou een gat in de lucht springen als ik zou m...ogen ruilen met iemand die een arm of been niet meer kan bewegen. Ik vraag me af hoeveel ervaring u heeft met mensen met SOLK.

  • jolette blind

    ex-jeugdarts, haamstede

    (ook voor mij als rechtshandige is in spiegelschrift schrijven met linkerhand makkelijk en net zo netjes als met rechterhand gewoon schrijven. Maar bij afasie lijkt me óók spiegelschrift schrift met de niet dominante hand onmogelijk. ) Wat ik mij af...vraag : Bestaan er afwijkende individuën bij wie het spraakcentrum rechts zit ipv. links ? ( net als in zeldzame gevallen sprake is van situs inversus van de anatomie? ) En is dan een hemibeeld links in combi met afasie mogelijk?

  • Anneke Veldhuis

    apothekersassistente, VEENENDAAL

    In spiegelschrift schrijven is voor mij, al vanaf mijn jeugd, niet moeilijk. Als linkshandige kan ik zelfs mijn handtekening in spiegelbeeld schrijven.

  • Emile Keuter

    Neuroloog , Meppel

    Beste Loes,
    Dankjewel voor je belangstelling. SOLK, dat wil zeggen klachten die niet helemaal kunnen worden verklaard door een ziekte, komen heel vaak voor. Dat is min of meer gewoon. Conversies zijn zeldzaam en vormen slechts een paar procent van SO...LK. Een conversie is een functiestoornis van de hersenen, maar niet door een beschadiging. Het diagnosticeren is lastig. Ook omdat uitsluiten van zaken veel moeilijker is dan aantonen. Dat geldt in feite voor alle SOLK. Uitsluiten van ziekte terwijl we eigenlijk al weten dat de kans op een afwijking klein is, is onderdeel van ons vak. Het probleem bij SOLK is vaak dat mensen erg ongerust zijn. Opvallend genoeg is dat bij conversiepatienten niet het geval. Waarmee ik niet wil suggereren dat conversie een gemakkelijke aandoening is om te dragen. Het is de ernstigste SOLK.

  • Loes Talma

    Leek, Bilthoven

    Hoe wordt conversiestoornis eigenlijk gediagnosticeerd? En hoe SOLK? Als ik op thuisarts.nl kijk dan lijken het me toch wel twee verschillende dingen.

  • jan keppel hesselink

    arts-pijnbehandelaar, bosch en duin

    In de tijd van Charcot bestond de hystero-epilepsie, er waren toen vele klinische inzichten op hoe organisch van niet organisch te scheiden. Ik herinner me ook nog een 28 jarige vrachtwagen chauffeur die ineens blind werd, maar die de neuroloog en zi...ekte van Wilson expert Tjaard Hoogenraad en ik beter maakte, door kijkoefeningen met de draaitrommel van Barany. Dat werkte perfect. Een duidelijke conversieblindheid dus.

    Tegenwoordig zijn de conversies opgeschoven en verbergen zich achter andere 'diagnosen', zoals chronische Lyme, ME en CVS, fibromyalgie en wide spread pain. Het onderscheiden tussen organisch en niet-organisch bij deze beelden is heel wat moeilijker dan vroeger tussen epilepsie en hystera-epilepsie. Maar er blijven conversies.

    Helaas door de vele informatie op het internet blijven patient vaak overtuigd van de organiciteit van hun aandoening en hebben daarbij achtergrond informatie gevonden die hun misvatting staaft. Het is de grote uitdaging van de post moderne geneeskunde om daar goed mee om te gaan. Een antwoord hebben we nog niet hiervoor.

  • Bart Bruijn

    Huisarts, Streefkerk

    Toch is spiegelbeeldig schrijven helemaal niet moeilijk, als je het als rechtshandige met links probeert. En met míjn handschrift lijkt het zelfs perfect.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.