Protonenchaos - Henk van Gerven

In zijn blog breekt Marcel Canoy een lans voor de conclusies uit zijn Ecorysrapport over nut en noodzaak van de protonentherapie in Nederland, gemaakt in opdracht van Zorgverzekeraars Nederland. Start met één centrum in Nederland en breid dit uit met een tweede centrum als de praktijk aantoont dat er behoefte is aan meer. De zorgverzekeraars hebben dit rapport dankbaar aangegrepen om slechts de start van één centrum te vergoeden.

Minister Schippers heeft echter in het kader van de Wet op bijzondere medische verrichtingen (Wbmv) aan vier centra een vergunning gegeven om te starten met protonentherapie.
En nu is Leiden in last. Wat moet er nu gaan gebeuren?

Van de minister mogen we verwachten dat zij het algemeen belang dient en het een goede zaak vindt dat deze vier centra ook daadwerkelijk starten met protonentherapie en dat dit voldoet aan de behoefte die er in Nederland aan deze behandeling bestaat. En ik neem aan dat de minister op deze hoogspecialistische zorg die ze onder de planning van de Wbmv heeft gehouden niet de marktwerking wil loslaten. Immers aan niemand is uit te leggen dat een topklinisch centrum voor tientallen miljoenen investeert in een behandeling die niet maatschappelijk nuttig is.

Maar hebben de zorgverzekeraars dan ongelijk? Het probleem is dat ze de schijn tegen hebben. Het zijn private organisaties die winst mogen maken en waarbij het geld centraal staat. Tijdens een debat in 2013 vertelde een van de topbestuurders uit het land der zorgverzekeraars: ‘Dat gaan we niet doen, al die centra vergoeden.’ En zie op 24 juni 2014 verschijnt het rapport van Ecorys met als resultaat: één centrum volstaat vooralsnog. 

Met deze gang van zaken wordt èn de patiënt èn de wetenschap geen goede dienst bewezen. Het lijkt me verstandig dat de hoedster van het algemeen belang, de overheid, de regie in deze terugpakt en op basis van het advies van de Gezondheidsraad en het Zorginstituut Nederland vaststelt wat uitgaande van de medische behoefte en de maatschappelijke wenselijkheid de  daadwerkelijke behoefte is aan protonentherapie en het aantal centra dat mag starten.

Vers in het geheugen ligt nog het debacle met het vrijgeven van de dottercentra. Klink negeerde het advies van de Gezondheidsraad die ervoor pleitte om de dotterbehandelingen onder het planningsregime van de Wbmv te houden. Met als gevolg dat we nu opgescheept zitten met te veel dottercentra. Bij de beoordeling van de dottercentra constateerde de Inspectie voor de Gezondheidszorg al in haar Jaarverslag 2008 dat als de ramingen van sommige cardiologische centra bij elkaar zouden worden opgeteld ‘Nederland 30 tot 40 miljoen mensen zou tellen.’

Ook is het geen goede zaak als zorgverzekeraars op basis van business cases en aanbestedingsprocedures en redeneringen als ‘u kunt ook wel in het buitenland worden behandeld’ de lakens gaan uitdelen. Wat de zorg ons waard is, moet niet door economen worden bepaald maar publiek worden bepaald en geborgd.

Henk van Gerven, kamerlid SP en oud-huisarts