Promoveren - Luus Koster

In mijn optiek is promoveren een must voor iedere arts. En niet alleen om met zijn allen ‘evidencebased medicine’ meer kracht bij te zetten. Maar zeker ook voor jezelf. Promoveren is namelijk voor de meesten een uitdagende tocht, waarbij je regelmatig met de grenzen van je kunnen en willen geconfronteerd wordt.

Bij die visie laat ik wel een groepje promovendi buiten beschouwing: zij die op een rijdende trein van een goede wetenschapsgroep stappen en die na een paar stationnetjes lichtvoetig en met een boekje onder de arm er weer uitstappen. Het gros van de promovendi zal namelijk een zwaarder pad begaan, waar ze met heel wat meer (ongewilde) bagage vanaf komen.

De meeste promovendi hebben wel eens het gevoel gehad door stroop te hebben gelopen. Ze kennen het bewandelen van aanlokkelijke paden die doodlopend of, gek genoeg, oneindig blijken. Sommigen hebben lastige medereizigers met lange tenen waar ze ongewild vaak op staan. Sommigen lopen in zoveel cirkeltjes dat ze vooral zichzelf elke keer tegenkomen. Voor sommigen lijkt academische vorming soms uit niets anders dan dagenlang tellen (van cellen of een willekeurig iets anders) te bestaan.

Sommigen ervaren na lang zwoegen dat statistiek bedacht is door mensen die houden van gelijkheid in plaats van verschillen. Sommigen hebben het gevoel verstrikt te zijn geraakt in politiek spel in plaats van wetenschap. Sommigen komen erachter dat ze niet alleen bruisende nieuwe ideeën moet genereren, maar ook dingen moet afmaken. Sommigen komen erachter dat je toch echt zelf al die springende kikkers in de pan moet houden en er een logisch verhaal van moet maken. Velen zien noeste arbeidsuren opgaan in het niets als de resultaten van het briljante idee tegenvallen.

Het is een hele strijd voor het wegpoetsen van het s’je achter je drs.-titel. Maar je leert wel veel over jezelf, het leven en jouw grenzen dan wel doorzettingsvermogen.

Ter afsluiting van de strijd is er altijd dat mooie glanzende gedrukte boekje, waarvan het zwoegen vaak niet af te lezen is. Als het al wordt gelezen. Velen houden het bij de stellingen. En juist die geven mijns inziens vaak een fraai inzicht in het traject dat bewandeld is. Sommigen hebben diep filosofische stellingen, anderen luchtige. Sommigen hebben alleen citaten, anderen voornamelijk zelfbedachte stellingen.

Een mooi voorbeeld van de tegenstrijdigheid in genot met betrekking tot het promotietraject was te lezen in twee net na elkaar verschenen boekjes. Waar de een in zijn stelling onderzoek vergeleek met op de top staan van een hoge met verse poeder besneeuwde berg waar je met vrienden afgaat (een mooi idee als blanco piste, één kans om het goed te doen, met gids), vergeleek de ander het promoveren met de gang van een bolus (je wordt opgegeten, verteerd, gedeeltelijk geresorbeerd en uitgescheten). Wat een contrast. De een ziet het pad tot promotie als een uitdaging, de ander als een lijdensweg. De een ziet het als noodzakelijk kwaad (op de carrièreladder), de ander als aftrap naar een mooie onderzoekscarrière.

Maar ups en downs, tegenstellingen, onmogelijkheden, tijds- en financiële druk komen ze vrijwel allemaal tegen. Het genot van de woorden ‘hora est’ maakt veel goed. De scherpe kantjes slijten. Het boekje verdwijnt tussen de andere boekjes in de kast. De wetenschappelijke resultaten worden tegengesproken of door de tijdsgeest ingehaald. Maar de levenskennis beklijft. En die kennis komt je als arts zeker van pas.

Luus Koster is chirurg in opleiding