PGB, een uit de hand gelopen operatie

Het was duidelijk dat de chirurg de operatie niet onder controle had. Het bloed spoot alle kanten uit, de patiënt moest met kunst- en vliegwerk in leven worden gehouden en ondanks extra verdoving kreunde hij regelmatig. Ook de ziekenhuisdirectie was niet ontgaan dat zich in de operatiekamer een drama afspeelde. Ze hadden de chirurg al een paar maal ter verantwoording geroepen.

Waar ben je mee bezig? Weet je zeker, dat je het aankunt? Wat denk je eraan te gaan doen? De chirurg bleef merkwaardig kalm. Elke keer gaf hij hen in alles gelijk. Ja, het viel hem ook tegen. Ja, de patiënt had er echt last van. Ja, hij en zijn team hadden het ernstig onderschat. En daarna kwamen de verontschuldigingen en beloftes. Het speet hem oprecht. Over een uurtje zou het echt een stuk beter gaan. Hij zou meer verdoven en extra bloed geven. Ondertussen was het al drie uur verder en nog steeds was de patiënt verre van stabiel.

De inspectie had er ook lucht van gekregen en die deed alle kritiek nog eens dunnetjes over. Het ziekenhuisbestuur werd daarbij niet gespaard. Dit was de zoveelste keer dat ze onverantwoordelijk met patiënten omgingen. Ze waren er al meerdere keren op aangesproken maar ze leerden niks van hun fouten.

Nu verschilde de directie als het gaat om kritiek in niets van gewone mensen. Kritiek is fijn om te geven en naar om te krijgen. Voor de bühne konden ze niet anders dan de chirurg nogmaals ter verantwoording roepen, maar op een paar na vonden ze, dat het ‘t beste was als hij de operatie zelf afmaakte. Het was in de buik van de patiënt immers inmiddels een onoverzichtelijke puinhoop. Wie kon dat beter oplossen dan degene, die er al uren in stond te graven. Niemand toch?

Hoewel ook in de gezondheidszorg fouten worden gemaakt, lijkt bovenstaande verhaal me daar toch geen realistisch scenario. In de politiek ligt dat anders. Deze week kwam de nationale ombudsman met een vernietigend rapport over de invoering van het nieuwe betaalsysteem van het PGB. Al eerder oordeelde de algemene rekenkamer dat de invoering hiervan niet zorgvuldig is verlopen.

De ombudsman stelt dat burger en zorgverlener de dupe zijn geworden van de chaos, die is ontstaan bij de invoering van het andere betalingssysteem van de persoonsbonden budgetten (PGB’s). Hij gaat nog verder: ‘De overheid leert niet van gemaakte fouten. Ook bij eerdere grote hervormingen is het belang van de burger uit het oog verloren – de invoering van de basisverzekering tegen ziektekosten (2006), de uitvoering van de ziektewet door het UWV (2005), de uitvoering van de zorgtoeslag en de huurtoeslag, de invoering van het systeem met één bankrekeningnummer door de belastingdienst.’
Een van de aanbevelingen is om vooraf de haalbaarheid van je plannen te bekijken. Al eerder merkte ik op dat de overheid het begrip na-denken wel erg letterlijk opvat.

Van Rijn heeft aangegeven graag van alle gemaakte fouten te leren en alle aanbevelingen over te nemen. Hij zei nog net niet: ‘Super, enorm bedankt’, maar veel scheelt dat niet. Begin september zal hij voor de zevende keer naar de Tweede Kamer moeten om zich te verantwoorden. Tijdens de vorige keren diende de SP al twee keer een motie van wantrouwen in. Niet aangenomen, maar de tweede kreeg wel al meer steun dan de eerste. Wordt drie keer dan scheeprecht? Ik betwijfel het.
Van mijn moeder heb ik niet veel respect meegekregen voor vergaderingen. Ze had geen hoge dunk van het nut daarvan: ‘En ze dronken een glas en ze deden een plas en ze lieten alles zoals het was’. Ik denk dat ze ook voor deze zevende bijeenkomst gelijk krijgt. Van Rijn is too big to fail. PvdA en VVD zullen hem wel blijven steunen. Die partijen halen in de peilingen samen 30-40 zetels, dus die hebben nog even geen zin in een kabinetscrisis.

O ja, een vervolg is al in de maak. De gemeenten moeten voor 1 oktober alle PGB-houders herkeuren. De gemeentes hebben al aangegeven dit niet te redden. D66 wil weten of dit keer de deadlines wel gehaald worden. Van Rijn zal verzekeren, dat hij daar alles aan zal doen.
En over een tijd verschijnt er weer een rapport, dat de overheid niet leert van gemaakte fouten.

Menno Oosterhoff