Over de datum

Maandagochtend 8.00 uur, strakblauwe lucht. Ik mag voor het eerst meekijken bij bevallingen. Als het goed is, want voor een mannelijke coassistent is het altijd onzeker of je naar binnen mag. Tweemaal krijg ik een afwijzing, maar de derde poging verschijnt de verloskundige in de deuropening en vertelt dat de patiënte akkoord gaat met mijn aanwezigheid.

Het scheepsrecht lijkt ook op de verloskamers te gelden. Gespannen volg ik de verloskundige, onzeker over waar ik in de kamer moet gaan staan. De patiënte is een jonge Oekraïense vrouw. De verloskundige wordt vrijwel meteen weggeroepen, waardoor we plotseling met z’n tweeën zijn. Ik zonder supervisor en zij zonder partner, familie of vrienden.

'Dobroho ranku!’ (goedemorgen), begroet ik haar met een voorzichtige glimlach. Een paar vriendelijke maar vermoeide ogen kijken mijn kant op. De bevalling is nog niet zo ver gevorderd, maar het zweet staat op haar voorhoofd. Een moment lijkt ze te twijfelen of ze moet lachen, huilen of allebei tegelijk.

‘A good morning to you’ antwoordt ze in perfect Engels. Opgelucht voel ik de spanning van me afglijden, want dat maakt een gesprek aanzienlijk makkelijker; mijn kennis van het Oekraïens beperkt zich tot Google Translate. We praten ruim een uur over van alles en nog wat. Ze vraagt naar mijn toekomstplannen. Ze vindt het uitermate vermakelijk als ik antwoord in ieder geval geen gynaecoloog te willen worden. Uit beleefdheid wil ik terugvragen naar háár toekomstplannen, maar halverwege mijn zin stok ik. Hoe kun je iemand naar haar toekomst vragen terwijl haar thuisland, as we speak, kapot wordt geschoten?

Alsof ze het aan haar water voelt begint ze te vertellen over haar vlucht. Over waar ze was de dag dat de Russen binnenvielen, over de chaos en de angst. Ze vertelt dat ze zodra de oorlog voorbij is, zo snel mogelijk terug wil naar Oekraïne om daar lerares te worden. Ik durf niet te vragen waar haar partner nu is; beelden van schuilkelders, platgebombardeerde flatgebouwen en jongens van de leeftijd van mijn broertje in loopgraven flitsen door mijn hoofd. Daar ligt ze dan, alleen te bevallen in een vreemd land. Kwetsbaar, maar een ongelofelijke powervrouw.

De dag vordert snel. Uiteindelijk keert de verloskundige terug en word ik weer toeschouwer. Na een korte, intense bevalling wordt een gezonde jongen geboren. Met haar zoon in haar armen, een traan en een glimlach op haar gezicht zegt de kersverse moeder dat ze blij is dat haar zoon hier veilig is. 'Ver weg van Russen en bommen.' Voor mijn ogen krijgen vrede en veiligheid een gezicht.

Ik laat haar de moederkoek zien. Ik meen gelezen te hebben dat sommige mensen er tegenwoordig thee van trekken, een boom op planten of er kunstwerken van maken, dus ik vraag haar of ze er iets mee wil doen. Wil ze het meenemen naar huis? Ze werpt een blik op de moederkoek en trekt haar neus op. Daarna begint ze hardop te lachen.

Op mijn wat vragende blik antwoordt ze: ‘Ik wil vragen van de Oekraïense douane voor zijn. Tegen de tijd dat ik terug ben in Kyiv is dat ding over de datum.’