Opnamestop

Het is de nachtmerrie van elke dienstdoende arts-assistent: een beddenhuis zonder beschikbare bedden. Daar sta je dan, als duizendpoot op een drukke SEH. Goed afwegen of iemand echt moet worden opgenomen. Natuurlijk, dat is altijd wijs. Maar vroeg of laat ontkom je er niet aan. Het is niet verantwoord iemand naar huis te laten gaan en je moet op zoek naar een bed.

Het blijkt een hele klus. Het tekort aan bedden is voornamelijk seizoensgebonden. In de wintermaanden zijn er veel opnames. Ik denk bijvoorbeeld aan alle luchtweginfecties. De longgeneeskunde alleen doet een enorme extra aanspraak op beschikbare bedden. En dat is natuurlijk niet ziekenhuisgebonden. Jij bent als dienstdoende dus niet de enige die op zoek is naar bedden, of die met krapte te maken heeft. Dat maakt het zoeken naar een bed er niet makkelijker op. Het vergt geduld, vele telefoontjes en goed onderhandelen. En dan ben je ook nog degene die het dubbel slechte nieuws aan de patiënt mag mededelen. Ja, het is noodzakelijk dat u opgenomen wordt. En nee, hier is geen plek.

Voor de patiënt is dit – op zijn zachtst gezegd – niet prettig. Zeker niet als de patiënt juist goed bekend is in het ziekenhuis waar hij de eerste hulp bezoekt. Als zijn hele dossier daar bekend is, als hij de medisch specialist kent. Dan komt de overplaatsing ook de zorgkwaliteit niet ten goede. Nog los van de psychosociale impact op de patiënt.

Voor de ziekenhuizen is het ook lastig. Het vergt continu overleg, strategisch plannen van geplande opnames en intensief contact tussen alle afdelingen. Logistiek gezien is het een uitdaging.

Als het zoveel nadelen heeft, waarom doen we er dan niet wat aan? Omdat er een voordeel is aan het hele systeem. En wel bedrijfseconomisch. Een ziekenhuis is een vrij starre organisatie die moeilijk kan omgaan met een sterk wisselend aanbod als het gaat om opnames. Het aantal beschikbare bedden is niet makkelijk aan te passen. Er wordt gestreefd naar een ‘zo optimaal mogelijke’ bedbezetting over het jaar. Het is niet wenselijk om als bedrijf een groot deel van het jaar een overcapaciteit te hebben, zodat je in de drukste maanden geen nee hoeft te verkopen.

Het hele ‘beddendrama’ blijft voor mij als perifere reumatoloog beperkt tot dagelijkse updates over de stand van zaken via de mail. Opnames komen praktisch niet voor in mijn praktijk. Maar de herinneringen aan mijn opleidingstijd zijn nog vers. Het schuiven met patiënten voelt nog net zo ongemakkelijk als toen.

Er is geen eenvoudig antwoord op ‘hoe dan wel?’, het is complex. Maar kunnen we dan op zijn minst ophouden met roepen dat in ons zorgstelsel de patiënt centraal staat? Want dit is slechts een voorbeeld waarbij ik geen enkel voordeel voor de patiënt zie. Een stelsel waarbij de patiënt echt centraal staat, vraagt lef en een heel andere benadering.