Op sokken

Het volgende wat ik u ga vertellen valt onder uw beroepsgeheim. De niet-medici onder de lezers verzoek ik nu het lezen te staken. Ik kan me niet permitteren dat deze ontboezemingen op straat belanden. Soms denk ik, als ik ’s avonds de hond uitlaat: stel dat ik langs een brandend huis kom… dan ren ik naar binnen en red met gevaar voor eigen leven het hele gezin.

De door mij geredde moeder smeekt me: ‘Mijn zoontje Gijs is nog binnen.’ De net gearriveerde brandweer kan me niet tegenhouden en weer stort ik mij in het brandende inferno. Terwijl ik, inmiddels zwaargewond, Gijs naar beneden werp in de armen van een brandweerman, sterf ik zelf in de vlammen. Postuum word ik met talloze onderscheidingen geëerd en bij mijn uitvaart spreekt de burgemeester, zichtbaar aangedaan. Ik sta open voor behandeladviezen in deze.

Johnny was inmiddels 52 jaar. Ergens in zijn late puberteit was hij psychiatrisch uit de rails gelopen. Vele ontregelingen en opnames volgden, waarin aanvankelijk een rijk palet aan diagnoses voorbijkwam, maar na enkele jaren het stempel schizofrenie kon worden opgeplakt. Toen hij Risperdal kreeg voorgeschreven, bleek dit wonderwel aan te slaan. Hij was verlost van de elektrische ontregelingen in zijn brein, die steevast leidden tot angstige visioenen en bizar gedrag. Hij werd eindelijk wie hij ten diepste was: een vriendelijke, bescheiden man met groene vingers en een indrukwekkende baard. Ik moest, als ik hem zag, op de een of andere manier altijd aan Paulus de Boskabouter denken, een icoon uit mijn kleutertijd. Toen hij een aantal jaren stabiel was, droeg zijn behandelend psychiater hem aan mij over. Hij kwam maandelijks om zijn recept te halen en dan praatten we wat over ‘de tuin’, waar hij met gelijkgevingerden volkomen tevreden zijn handen in de grond stak. Ik vond de consulten met hem rustige oases in het spreekuur, op de een of andere prettige manier altijd hetzelfde. Vanuit een vaderlijke en vriendelijke top-downbenadering bleven de rollen tot ieders tevredenheid helder en duidelijk.

Tot hij een jaar geleden kwam met zijn begeleider, die hem wat hielp met de dagelijkse beslommeringen. Johnny was tijdelijk naar een andere woning overgeplaatst en was ook wat gestrest door alles wat er gebeurd was. Ik wist van niks en vroeg naar de hoed en de rand. Wat bleek, Johnny was ’s nachts wakker geworden van een penetrerende brandlucht. Bij hem was niets te bekennen, dus hij liep de galerij van zijn flat op. Door het raam van zijn alcoholistische buurman zag hij de vlammen in de woonkamer. Zonder zich te bedenken had hij een natte doek voor zijn gezicht gebonden, de deur ingetrapt, de laveloze buurman min of meer wakker gemaakt en hem het huis uit gewerkt. Zelf had hij een nacht in het ziekenhuis doorgebracht ter observatie en bij thuiskomst was zijn flat door roet en blusschade tijdelijk onbewoonbaar. Ik keek John met open mond aan: een Echte Held uit onverwachte hoek. Van de vaderlijk-vriendelijke top-downbenadering was niets meer over. Ik stond op en boog voor hem. In de maanden daarna ging alles weer terug naar normaal. De flat was opgeknapt, de verzekeringsellende opgelost en John was weer veel in de tuin. Ook onze relatie normaliseerde weer. Kijk, in de ogen van behoorlijk wat patiënten ben ik een held. Verder ben ik succesvol in het leven en boer ik financieel prima. John is een schizofreen, die maatschappelijk niets heeft bereikt, een beetje rommelt in een tuin en geen cent heeft om zijn kont te krabben. Zijn deze helden, als ze tegenover elkaar zitten gelijkwaardig? Nee , natuurlijk niet, want er is één levensgroot verschil: John heeft schoenen aan!