Onze definitie van gezondheid is de beste.  You better believe it !

De oude WHO-definitie van gezondheid kan bij het grofvuil, want ze is te statisch, te beperkt. Modelletje eikenhout, zal ik maar zeggen. Very old fashioned. Past gewoonweg niet meer in deze moderne fluïde en vluchtige tijd.

Hoogste tijd voor een nieuwe, dynamische én vooral 'positieve' definitie van gezondheid waarin 'functioneren, veerkracht en zelfregie' centraal staan. Met zonnige perspectieven als shared decision making, motivational interviewing én een heuse 'veerkrachtpoli'.

Past naadloos in de onelinerwereld van ‘Alles is gezondheid’ en ‘Yes, we can’. Wie kan daar nou tegen zijn? Je bent zoveel meer dan alleen je ziekte en/of gebrek. Bovendien, mensen die positief denken zijn gezonder en gelukkiger. Als je maar in je kracht staat. Denken ze, zeggen ze, vinden ze. De zorgelite.

Deze zorgelite – de Gezondheidsraad, en ZonMw – bleek in 2009 een ernstige behoefte aan change te hebben en heeft Machteld Huber verzocht een nieuw concept van het begrip gezondheid  te ontwerpen. Speciaal voor u. Het haalde zelfs de cover van The British Medical Journal (2011). Curieus wapenfeit. Sindsdien is deze nieuwe positieve definitie van gezondheid aan een stormachtige opmars begonnen. Dat was mij eerlijk gezegd een beetje ontgaan. Mea culpa. Maar ik ben nu weer bij de les. Dacht ik.

Volgens dit nieuwe concept is gezondheid 'het vermogen om zich aan te passen en eigen regie te voeren, in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen in het leven'. Die zin heb ik even op me moeten laten inwerken. Ik heb hem zeker tien keer hardop voor mezelf herhaald. Tot grote ergernis van mijn huisgenoten. Gezondheid wordt in deze nieuwe definitie uitgelegd als 'het vermogen om zelf regie te voeren'. En dat allemaal 'in het licht van'.

Tja: wie wil dat nou  niet: zelf regie voeren? Maar waar zijn de ziekte, de gezondheid én het gebrek gebleven? Die lijken te zijn opgelost. Gewoon weggedefinieerd? Alleen de schil – coping – blijft over. En dat allemaal 'in het licht van'. Bij mij gaat in ieder geval het licht even uit.

Ben ook de kluts kwijt. Dus achtergrondstukken erbij gepakt. En ja hoor. Hebbes. My lucky number voor de kluts blijkt 140-556-6-32 te zijn. Dat zit zo: 140 zorginsiders hebben 556 uitspraken gedaan over gezondheidsindicatoren. In groepsgesprekken aan tafeltjes. Die uitspraken zijn netjes op flip-over gecategoriseerd in zes hoofddimensies. En daarna met gele en roze plakkertjes uitgesplitst in 32 aspecten. Et voilà! De nieuwe positieve definitie van gezondheid, mét praktisch spinnenwebdiagram. U kunt het zelf uitproberen. Je voelt de kracht, de force van het positieve als vanzelf boven komen. Gewoon even doen. Gegarandeerd 100 procent authority based.

Maar ik heb last van een vastloper in twee van de zes geschetste hoofddimensies. Met vier basisdimensies, te weten lichaamsfuncties (1) en mentale functies en beleving (2), dagelijks functioneren (3) en kwaliteit van leven (4) kan ik als eenvoudige werkvloerdokter wel overweg. Maar wat aan te vangen met sociaal-maatschappelijke participatie (5) én de spiritueel-existentiële dimensie (6) als doel van zorg en gezondheid?

De dokter is toch geen maatschappelijk werker en/of dominee? De zorg toch geen sociale dienst? De Wmo geen Zvw? Dit ligt toch ver buiten het competentiegebied én invloedssfeer van de zorgprofessional? En: hoe om te gaan met het verschil in disease (objectiveerbare aandoening), illness (ziektebeleving) en sickness (ziektegedrag)? Is dit concept überhaupt te operationaliseren? Als ik het spinnenwebdiagram erbij pak en mezelf score heb ik ernstige twijfels, want het is per dag anders.

Maar voor vragen, bedenkingen – laat staan kritiek – is het echter te laat. Blijkt. Het 'ideetjesstadium' is allang gepasseerd nu de KNMG deze 'positieve' definitie van gezondheid beleidsmatig heeft omarmd en over onze hoofden 'uitrolt'. Hele generaties dokters zullen erin worden opgevoed én onderwezen. Want, vrij naar de Positivo's: onze definitie van gezondheid is de beste. De zorgelite heeft – voor u en mij – gewikt en gewogen. Wir schaffen das, klar doch, oder...?

Meer weten en lezen ? Dat kan via de volgende links:

1. De positivo's: onze god is de beste- van Kooten en de Bie - 1984

2. Het scorings instrument voor positieve gezondheid

3. Heroverweeg uw opvatting van het begrip 'gezondheid' - Machteld Huber -NTVG - februari 2016

4. Een eerdere kritische reflectie:  Definitie 'gezondheid aan herziening toe - Jaap van der Stel -  Medisch Contact -  9 juni 2016

5. Accentuate the positive - The Singing Detective - Michael Gambon als hallucinerende psoriasis patient in BBC serie van Dennis Potter

6. Always look at the bright side of life - Monty Python - Life of Brian