Onmenselijk lang wachten
4 reacties8 december 2020. Dat was de datum waarop Petra zich aanmeldde bij het Expertisecentrum Euthanasie. Recentelijk sprak ik haar voor een second opinion in het kader van de onderzoeksprocedure.
Ja, je leest het goed. 8 december 2020 meldde ze zich aan. Dat is dus meer dan twee jaar geleden! Twee jaar waarin haar dwangstoornis een dermate verschrikkelijke vorm heeft aangenomen, dat ze volledig afhankelijk is van haar moeder. Twee jaar waarin ze elke dag bij het opstaan ontzettend tegen de dag opziet, omdat ze zich zo naar voelt. Dat was al zo toen haar dwangstoornis nog niet zo erg was, omdat er ook sprake is van ernstige andere problematiek. Problematiek, die zo fors is en zo onbehandelbaar dat ze al veel langer niet meer wilde leven. Haar aanmelding in 2020 was niet een begin, maar het eind van een jarenlange strijd. Maar het moest dus nog meer dan twee jaar duren. Twee jaren, die met de dwangstoornis erbij nog erger waren dan daarvoor.
Petra is geen uitzondering. De wachttijd bij Expertisecentrum Euthanasie is voor mensen met een psychische aandoening inmiddels onmenselijk lang. Hoe komt dat? Zijn er geen artsen, die zich eraan willen wagen? Dat speelt zeker mee. Voor huisartsen is het vaak te complex om te beoordelen of de doodswens niet een behandelbaar symptoom is van de aandoening. En de ggz heeft (lang) tijd nodig om zover te komen dat ze zelf euthanasieverzoeken in behandeling nemen. Ik ben ervan overtuigd dat er binnen de ggz meer psychiaters bereid zijn euthanasie te verlenen, maar dat het binnen instellingen nog onvoldoende is geregeld. Daarin komt langzaamaan wel beweging, maar dat kost tijd.
Voorlopig worden de meeste patiënten nog verwezen naar het Expertisecentrum Euthanasie. En dat slaagt er niet in om aan de vraag te voldoen. De wachttijd loopt steeds verder op. Zij krijgen veel verzoeken en het lukt kennelijk onvoldoende de capaciteit uit te breiden.
Ik wil niemand onder druk zetten om euthanasie vanwege een psychische aandoening te verlenen. Als de bereidheid daartoe onder artsen zo gering is dat de vraag ernaar bij lange na niet kan worden beantwoord, dan is het niet anders. Maar ik geloof niet dat het ligt aan de bereidheid onder artsen om euthanasie te verlenen als iemand ondraaglijk en uitzichtloos lijdt ten gevolge van een psychische aandoening. Ik denk dat die er wel is, maar dat die onvoldoende wordt benut door organisatorische problemen. Dit blog is een oproep daar in 2023 nu echt iets aan te gaan doen. De wachttijd loopt alleen maar verder op. Meer dan twee jaar! Dat is toch onmenselijk?
Ik hoop dat er in 2023 een breed besef ontstaat dat dit echt anders moet. En dat er dan ook wat gebeurt. Dit moet anders. Dit kan anders.
Petra heeft dit blog gelezen en is akkoord met plaatsing.
Denk je aan zelfdoding? Bel gratis 0800-0113 of chat op www.113.nl
Meer van Menno Oosterhoff-
Menno Oosterhoff
Menno Oosterhoff is (kinder- en jeugd)psychiater eninitiatiefnemer van www.ocdnet.nl en www.ocdcafe.nl. Hij maakt de podcast ‘God zegene de greep’ over de dwangstoornis. Daarover gaat ook zijn boek ‘Vals alarm´ waarin ook zijn eigen dwangstoornis aan de orde komt. Zijn boek ‘Ik zie anders niks aan je’ gaat over psychische aandoeningen in het algemeen. Tenslotte vindt u een bloemlezing van zijn blogs terug in het boek 'De psychiater en ik', een uitgave van Medisch Contact.
B.A.R. Duffhues
huisarts
Ik heb onderstaande reactie al eens op een eerdere vergelijkbare blog geplaatst, maar vervolgens werd toevallig direct daarna een grote hoeveelheid reacties op andere items gepost, waardoor dit waarschijnlijk is ondergesneeuwd. Ik ben toch zeer benie...uwd of er betrokkenen vanuit KNMG of RTE's danwel anderen antwoord hebben op onderstaande.
Drie jaar geleden heb ik als huisarts het hele traject tot en met de uiteindelijke euthanasie bij een chronisch depressieve patiënte doorlopen. Dit op verzoek van haar psychiater die aangaf, dat er binnen de GGZ geen ervaring was. Ondanks uitgebreide ondersteuning vanuit de GGZ was het een zeer intensief en tijdrovend traject. Zowel de eigen psychiater, alsmede een onafhankelijk psychiater als ook een scenarts/psychiater moesten een oordeel vellen. Het grootste probleem was de zoektocht naar deze scenarts/psychiater. Deze zijn er namelijk nauwelijks (?!?). Nogal vreemd dat een dergelijke eis wordt gesteld, terwijl de functie in deze combinatie (scen/psychiater) nauwelijks wordt uitgeoefend. Op deze manier ga ik niet een tweede keer dit traject aan. Ofwel pas de richtlijn aan, ofwel zorg voor voldoende aanbod.
Tweede opmerking: angst voor een negatief oordeel achteraf, maakt terughoudend. Mijn voorbereiding bij bovengenoemde casus was daardoor misschien wel te consciëntieus (gerelateerd aan de zeer forse tijdsinvestering). Desondanks was het wachten op het oordeel van de RTE toch enigszins stressvol.
Waarom kan in geval van niet- of minder- spoedeisende euthanasievragen (zoals veel gevallen van psychiatrie of dementie) er geen oordeel vooraf worden geveld door de RTE’s? Is dat nooit overwogen en indien wel waarom gebeurt het niet?
Ik verwacht dat in dat geval veel meer artsen bereid zullen zijn een bijdrage te leveren. Als we blijven vasthouden aan altijd oordelen achteraf, zullen in sommige gevallen de RTE’s in mijn ogen krokodillentranen blijven huilen. Een oordeel vooraf levert in vergelijking met de huidige wachttijd van meer dan 2 jaar een relatief kleine vertraging op.
psychiater, Thesinge
Menno Oosterhoff: Wat toetsing vooraf betreft: Ik kan die behoefte wel begrijpen. Je probeert naar eer en geweten een hele moeilijke beslissing zo goed mogelijk uit te voeren en dan moet je maar afwachten of de toetsingscommissie het als zorgvuldig b...eoordeelt. Gelukkig is dat in meer dan 99% het geval, maar toch. Toetsing vooraf zou echter de verantwoordelijkheid bij de toetsingscommissies leggen. Dat zou juridisch enorme consequenties hebben. Ik ben bang dat zoiets absoluut onmogelijk is. Maar ik vind het wel een invoelbaar verlangen.
psychiater, Thesinge
Menno Oosterhoff:
De nieuwe euthanasiecode vereist niet meer, dat de SCEN-arts ook psychiater is, als de uitvoerend arts zelf geen psychiater is, maar dan moet er wel een second opinion gedaan zijn door een psychiater. Helaas wijkt de richtlijn van... de NVvP hiervan af en vereist die zowel een second opinion door een psychiater als een SCEN-arts die ook psychiater is, als de uitvoerend arts geen psychiater is. Dit is een onduidelijke situatie, die huisartsen zeker terughoudend zal maken en die het nog ingewikkelder maakt dan het toch al is. Dat de GGZ de uitvoering van euthanasie bij een psychische aandoening, een van de moeilijkste beslissingen die er is, bij de huisarts legt is wel erg veel gevraagd van huisartsen in mijn ogen. Maar ik ben de huisartsen, die het doen wel heel dankbaar. Er is altijd consultatie mogelijk vanuit Expertisecentrum Euthanasie.
oud-huisarts, n.p., Harlingen
Ik heb enige ervaring met in feite uitbehandelde psychiatrische patiënten met een doodswens, die aankloppen bij De Einder voor informatie over wat met een mooi woord zelfeuthanasie wordt genoemd. Het is triest, dat hiervoor op geen enkele manier l...egaal een fatsoenlijke manier is te vinden.