Ongewenste integratie

De patiënt was een vrouw van 55 jaar met vermoeidheid, slaapproblemen, stemmingswisselingen en vegetatieve stoornissen. Aanvullend onderzoek leverde niets op (in 1986). De toenmalige chef de clinique in Utrecht, dr. Jan Jansen, merkte tijdens de bespreking met zijn kenmerkende stem op: ‘Typisch verschijnselen van een diëncephalooooose.’ Hij trok de woorden altijd uit elkaar. Zijn opleider, de Utrechtse neuroloog prof. dr. W.G. Sillevis Smitt (1894-1985), had in 1949 nog uitgebreid over deze aandoening in het NTvG gepubliceerd. Echter professor Jan van Gijn was net in Utrecht hoogleraar geworden en moest om die diagnose smakelijk lachen. Geen enkele evidentie voor dat ziektebeeld, riep hij. Ik vond dat niet zo aardig tegenover dr. Jansen. Maar ik was slechts assistent toen.

De diagnose diencephalose werd tot ongeveer vijftig jaar geleden binnen de neurologie gesteld om een breed scala aan vage, vaak onverklaarbare klachten te beschrijven die vermoedelijk verband hielden met hypothetische dysfunctie van het diencephalon (tussenhersenen). Ik hoorde recent een vergelijkbare diagnose, de histaminose.

Een vriendin van mij, woonachtig in Wenen, heeft al geruime tijd te kampen met vage klachten zoals een opgeblazen gevoel, zuurbranden en af en toe een jeukende dermatose. Recentelijk bezocht ze een internist die de diagnose ‘histaminose’ stelde, oftewel een verstoring in het histaminemetabolisme. De internist mat meer dan vijftig parameters by the way. De rest was allemaal normaal.

Hoewel deze diagnose interessant lijkt, roept het vele vragen op. De voorgeschreven therapie omvatte namelijk een combinatie van voedingssupplementen zoals vitamine C, zink, vitamine B6 en glutathion, samen met farmaca zoals Daosin (het enzym dat histamine zou afbreken), famotidine (een H2-receptorblokker) en desloratadine (een antihistaminicum). Een hele bubs medicatie voor wat in wezen gewoon stress bleek te zijn. Een week op onze boerderij zonder al die medicatie was mijn advies en alle symptomen verdwenen als sneeuw voor de zon.

In veel West-Europese landen, zoals Nederland, zouden artsen veel terughoudender zijn met een dergelijke diagnose en behandelaanpak zonder uitgebreid aanvullend onderzoek. De benadering in Oostenrijk laat zien hoe medische praktijken cultureel kunnen verschillen. In Oostenrijk en Duitsland is er meer ruimte voor de integratie van complementaire en alternatieve therapieën in de reguliere zorg, wat leidt tot een uitgebreide en veel minder kritisch onderbouwde aanpak. Dit soort integratie lijkt me dus zeer onwenselijk.

Mijn vriendin was er nerveus door geworden en dacht iets vreselijks te hebben. De ingezette diagnostiek is een totale overkill en de therapie is niet rationeel. Typisch voor complementaire geneeskunde, ondanks dat deze internist regulier was. Verder kijken dan je neus lang is? Nee, dit is een geval van: stel je zo open dat de hersenen uit de pan vallen. Ongewenst, dames en heren. Integrale geneeskunde bestaat niet en als het wel ingezet wordt is het vrijwel altijd inferieur.