Nooit te oud om jezelf te zijn

Op 11 oktober was het de jaarlijkse Coming Out Day. Dit ontdekte ik pas aan het eind van de dag, wellicht omdat regenboogvlaggen en pride niet bepaald gemeengoed zijn in het verpleeghuis. Recent onderzoek van het CBS laat echter zien dat 2,7 miljoen Nederlanders zichzelf als niet-hetero beschouwen, van wie ook een groot deel ouderen.
In de afgelopen jaren in het verpleeghuis heb ik zo’n tweehonderd bewoners onder mijn medische hoede gehad. Als ik tel hoeveel van hen, voor zover bij mij bekend, openlijk queer waren, kom ik op… 1.

Hier lijkt statistisch gezien dus iets mis te gaan. Zou geaardheid een van de laatste taboes in de ouderenzorg kunnen zijn? Volgens het Ouderenfonds zwijgt 30% van de lhbt-ouderen over hun geaardheid, terwijl 20% bang is voor negatieve reacties van medebewoners en zorgprofessionals. Droevige cijfers, maar mogelijk wel te verklaren.

De generatie die nu in het verpleeghuis woont, is opgegroeid in een tijd waarin homoseksualiteit nog als psychiatrische ziekte werd gezien. Pas in 1974 werd dit uit de DSM gehaald. De daaropvolgende aidsepidemie heeft ook zeker niet bijgedragen aan de maatschappelijke acceptatie. Lhbt-ouderen hebben hierdoor vaak een leven lang te maken gehad met een samenleving die hen niet altijd met evenveel begrip heeft benaderd. Hoewel we inmiddels in een overwegend toleranter land leven, kunnen deze eerdere ervaringen nog steeds doorwerken tot in het heden.

Als zorgverleners moeten we ons realiseren dat lhbt’ers ook onder de oudere en verpleeghuispopulatie aanwezig zijn, maar dat ze door verschillende omstandigheden onzichtbaar kunnen blijven. Het is aan ons de taak om een veilige en open (gespreks)omgeving te bieden; een essentieel onderdeel van ons werk. Kleine dingen kunnen al verschil maken, zoals het gebruik van neutrale woorden als ´partner´ in plaats van man of vrouw. Hopelijk komt er ooit een tijd waarin iedereen zichzelf kan en durft te zijn. Want daarvoor ben je nooit te oud.

Zie ook https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2024/41/nederland-telt-2-7-miljoen-lhbtqia-personenhttps://ouderenfonds.nl/lhbti/