Noodkreet: zorghelden zijn géén ‘superhelden’

Het is december 2021 en we zitten midden in de vierde covidgolf. Bij iedere golf krijgen we weer een déjà vu naar voorgaande golven; reguliere zorg afschalen, covidzorg opschalen, onderbezetting, extra diensten draaien, overuren maken zonder compensatie (boven op de standaardoveruren waar we sowieso geen compensatie voor kregen), politiek die van alles wil maar niks extra’s wil investeren en het volk dat ook van alles wil zonder eigen verantwoordelijkheden te kennen, enzovoorts, enzovoorts.

Afgelopen jaren werd de vergelijking tussen zorgmedewerkers en superhelden vaker gemaakt. Hoe vleiend deze vergelijking voor ons ook is, helaas moeten we iedereen toch teleurstellen dat deze vergelijking niet helemaal opgaat. Want ook de mensen die in de zorg werken zijn sterfelijke wezens van vlees en bloed. Wij zijn ook ouders van (zieke) kinderen, mantelzorgers van (zieke) ouders, mensen met gezondheidsproblemen, maar ook gezonde mensen die heel beroerd van een griepje kunnen worden en hiervan moeten herstellen. Momenteel is maar liefst 10 procent van het zorgpersoneel met ziekteverzuim. Het is makkelijk in te beelden wat dit betekent voor de sector die al jaren onderbezet is en nu extra onder druk staat door deze pandemie.  

De noodkreten van ziekenhuizen en zorgpersoneel richting de maatschappij om zich aan de coronaregels te houden en het belang van vaccinatie te benadrukken verdienen zonder twijfel alle steun. Er ontbreekt echter al die tijd wel aandacht voor een ander belangrijk aspect, namelijk de managementstrategie van zorgpersoneel en het ontbreken van een goede capaciteitsplanning.

Al weken voordat de covidmaatregelen werden aangescherpt en publiekelijk de aandacht kregen, liepen de artsen en verpleegkundigen dubbele meters. Op basis van de afgelopen twee jaar zou je verwachten dat de managers hierop konden anticiperen. Maar je ziet nu pas vacatures voor extra aniossen en chefs de clinique voor covidzorg om het probleem op te lossen. Voordat er daadwerkelijk extra krachten komen om het huidige personeel te ontlasten, zal waarschijnlijk deze golf al voorbij zijn. En dan zal de conclusie volgen dat het met de voorgaande bezetting prima te doen was.

De financiële infrastructuur van de zorg in Nederland is uitermate complex. Bijna net zo complex als het ontstaan van de superschurk ‘Joker’ in ‘Gotham City’. De begroting en de capaciteitsplanning van de ziekenhuizen zijn afhankelijk van de afspraken met de zorgverzekeraars. Door een covidgolf staan de ziekenhuizen opnieuw onder druk van zorgverzekeraars voor het niet behalen van afgesproken reguliere zorg door opschalen van covidzorg. Zo draaien we rond in een vicieuze cirkel. Echter zonder goed uitgeziekt en uitgerust personeel aan bed zal zowel de productiviteit van de reguliere zorg als die van de covidzorg in het geding komen.

Dus luidt mijn verzoek en noodkreet aan de ziekenhuismanagers en zorgverzekeraars als volgt: plaats a.u.b. de vacatures voor extra hulp eerder dan midden in de piek van een covidgolf en investeer in duurzame capaciteitsplanning, want zelfs in de ‘X-Men’ (Marvel-superhelden)-series is timing het allerbelangrijkste om de wereld te redden.