Nomaden in Nederland en de Brexit

Abdul was erg somber. Zo somber dat hij regelmatig liggend op een grafsteen op een begraafplaats werd aangetroffen. Hij was dakloos. Hij had geen adres, en ook geen verzekering of inkomen.

Dit  verhaal speelt zich al lang geleden af. Abdul is van Somalische afkomst en heeft een Nederlands paspoort. Net als veel andere Somaliërs kwam hij in de jaren negentig naar Nederland, op de vlucht voor de oorlog in zijn geboorteland. Hij kreeg hier een verblijfsvergunning, maar ergens lang blijven, zit niet in zijn bloed.

Ook al had hij geen verzekering, we vingen hem op, op een verpleegbed van de daklozenopvang CVD Havenzicht in Rotterdam. Zodat hij kon herstellen van zijn CVA. En zodat zijn diabetes weer goed kon worden ingesteld. Hij praatte niet veel. Dat deed hij vóór zijn CVA al niet. We regelden zijn verzekering en hij knapte zienderogen op.

We konden zelfs wat aan zijn depressie doen. En toen het moment daar was om door te stromen naar een plek waar hij langer kon blijven, verdween hij. Met de noorderzon. Hij liet ons verbouwereerd achter. We hadden alles juist zo goed voor hem geregeld?! We snapten niks van dit gedrag. Weglopen op het moment dat de dingen weer beter gaan.

Hij bleek in Engeland te zitten, in de buurt van zijn ex-vrouw en zijn kinderen, die al lang niks meer van hem moesten hebben. Net als tienduizenden andere Somaliërs met een Nederlands paspoort, die Joost mag weten waarom in Engeland wonen. Dit zijn niet de mensen met een goede baan bij een Londense bank, maar de berooide inwoners van middelgrote Britse steden die vaak moeilijk aan de bak komen. Ik heb de eerste Brexit van Somalische daklozen al  gezien op mijn spreekuur.

Het is handig om iets over een bevolkingsgroep te weten. Zo komen onder Somaliërs relatief veel alcoholproblemen en tuberculose voor. En, zoals een patiënt laatst tegen me zei, veel ‘nomaden’. ‘Wij Somaliërs zijn nomaden, dokter’, zei hij. ‘Vanuit ons geboorteland zijn we door oorlogen in Nederland terechtgekomen en nu naar Engeland vertrokken. En vandaaruit proberen we weer verder te komen, naar Canada bijvoorbeeld. Nomaden zijn we al eeuwen!’

Als er oorlog of onrust is in de wereld, zien we dat als straatdokters op ons  spreekuur terug. Ik ben niet blij met een Brexit. Ik vrees een instroom van kansarme Somaliërs. Somaliërs vinden het misschien geen punt om weer verder te trekken. Maar ik betwijfel of we hun specifieke medische en sociale problemen in de opvang aankunnen. Ik heb geleerd om bij nomaden te werken aan doelstellingen die op korte termijn gerealiseerd kunnen worden. Toch wil ik liever geen extra daklozen  in de opvang door de Brexit!