Blogs & columns
Blog

Nieuwe aanval op het beroepsgeheim

8 reacties

Opletten mensen! Ze doen het wéér! Zijn jullie murw? Het is namelijk akelig stil rond het deze zomer sneaky ten tonele gevoerde nieuwe wetsontwerp ter bestrijding van zorgfraude. Is voor het opsporen van zorgfraude alles geoorloofd? Nee toch? Het wordt steeds duidelijker dat ze daar op het ministerie van VWS anders over denken. De zoveelste poging is gaande om het medisch beroepsgeheim te kapen. Terwijl dat helemaal niet hoeft.

Nieuw wetsontwerp

Op 5 juli liep een consultatieronde – tegenwoordig dé gekozen vorm voor serieuze inspraak – van krap één maand in de komkommertijd af voor een nieuw wetsontwerp om zorgfraude te bestrijden. Het gaat om de Wet bevordering samenwerking en rechtmatige zorg.1 Dit wetsontwerp beoogt het medisch beroepsgeheim op grootse schaal te doorbreken. Waarom? Om fraude in de zorg op te sporen. Heel gek, want er is nu al een oplossing voorhanden die het beroepsgeheim niet doorbreekt. De minister heeft het in de memorie van toelichting over proportionaliteit en subsidiariteit die met de uitwisseling van bijzondere (dat zijn medische) gegevens met dit wetsontwerp in acht worden genomen. Maar dat is lariekoek. De nu gekozen oplossing in het wetsontwerp vliegt buiten proportioneel uit de bocht. Zorgfraude bestrijden: tot je dienst, maar niet zoals nu wordt voorgesteld.

Wat staat er in?

Het wetsvoorstel introduceert een wettelijke verplichting voor gemeenten, Wlz-uitvoerders (Wet langdurige zorg) en zorgverzekeraars om elkaar tot personen herleidbare patiëntgegevens te verstrekken om fraude in de zorg te bestrijden. Het gaat daarbij – houdt u vast – ook om patiëntgegevens die door artsen (met hun geheimhoudingsplicht) eerder aan deze instanties kunnen zijn verstrekt.

Daarnaast introduceert dit wetsvoorstel een wettelijke verplichting voor het Centrum Indicatiesteling Zorg (CIZ), de gemeenten, de Fiscale inlichtingen- en opsporingsdienst (FIOD), de Inspectie gezondheidszorg en jeugd, de Inspectie SZW, particuliere ziektekostenverzekeraars, de rijksbelastingdienst, de SVB, Wlz-uitvoerders, de zorgautoriteit en zorgverzekeraars om vertrouwelijke tot personen herleidbare patiëntgegevens te verstrekken aan het Informatieknooppunt zorgfraude (IKZ) ter bestrijding van fraude in de zorg, maatschappelijke ondersteuning en jeugdhulp.

Er staat nog veel meer onverkwikkelijks in het wetsontwerp, maar dit lijkt me al aanleiding genoeg voor luid protest. Alles tot meerdere eer en glorie – en macht – van het IKZ, dat eind 2016 al van start is gegaan.

Mind you

Dat IKZ wordt een mega-onderneming. Een monsterverbond van ik-weet-niet-hoeveel instanties die het allemaal goed met u voor hebben. Gegevensuitwisseling wordt een wissewasje. Weg medisch beroepsgeheim… Vinden we dat allemaal wel best? Ik kan er met mijn verstand niet bij dat dit zomaar geruisloos gaat gebeuren. Besef ook goed dat IKZ kan acteren op basis van ‘signalen’ van fraude. Wat dat inhoudt, is niet gedefinieerd. Ronduit beangstigend. Een nieuwe versie van Big Brother.

Reacties

Ik haal er twee uit. Voor Zorgverzekeraars Nederland (ZN) gaat het wetsontwerp – wie had dat nou gedacht – niet ver genoeg. ZN wil dat niet alleen uit eigen beweging maar ook op verzoek van andere samenwerkingspartners gegevens worden uitgewisseld. Vrij spel als het ware. Gelukkig kwam de KNMG met een duidelijke afwijzende reactie, maar daar is nauwelijks op gereageerd.2

Het kan anders en beter

Sinds begin 2017 is er al een prima alternatief. De KNMG heeft eind 2016 de Onafhankelijk Deskundig Arts (ODA) in het leven geroepen.3 Er bestaat een pool van tien ODA’s, opgezet naar aanleiding van het Convenant inzet onafhankelijk deskundige arts bij signalen en verdenkingen van fraude in de zorg.4 Dit convenant is afgesloten tussen OM, FIOD, Inspectie SZW, KNMG en VWS. Dezelfde stakeholders die in het wetsontwerp voorkomen. Zo’n ODA treedt bij strafrechtelijk onderzoek op als tussenpersoon. Hij haalt alleen voor het onderzoek relevante gegevens uit het medisch dossier en draagt die geanonimiseerd aan justitie over. Tot nu toe is er nooit een beroep gedaan op de ODA’s. Wat op zichzelf bijzonder vreemd is. Loopt het niet zo’n vaart met de fraude? Zou het niet netjes zijn dit convenant eerst eens na te leven, vervolgens te evalueren en dan – indien nog nodig – daarná pas moord en brand te schreeuwen? Dit wetsontwerp lijkt op een slinkse coup van immer op zorgfraude beluste overheidsdienaren.   

Opheffen medisch beroepsgeheim

Het wetsontwerp dat de minister van VWS met een miniconsultatieronde in vakantietijd probeert te lanceren is een niet zo fraaie poging om het medisch beroepsgeheim bij wet op te heffen. Dit is explosief materiaal. Het beschrijft een manier om zorgfraude aan te pakken, die buiten alle proporties is. Er bestaat een andere niet benutte manier om zorgfraude op te sporen.

Dit megalomane voorstel verdient een heel krachtig tegengeluid.

Met dank aan Wim J. Jongejan, huisarts niet praktiserend  

voetnoten

1. https://www.internetconsultatie.nl/rechtmatigezorg
2. KNMG vindt nieuwe fraudwet ondermijning medisch beroepsgeheim
3. KNMG: Aan de slag met onafhankelijk deskundig arts als tussenpersoon bij onderzoek naar fraude in de zorg
4. https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stcrt-2016-57996.html
  • Jim Faas

    Jim Faas is verzekeringsarts, jurist, docent en onderzoeker.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Joris Beks

    Huisarts, Nelson Bay

    @Jim Faas ,je hoeft alleen maar financieel jaarverslag van de patientenfederatie te lezen en je snapt de tweet volledig. Wiens brood men eet....

  • Jim Faas

    verzekeringsarts, Amsterdam

    For the record: dit tweette de Patiëntenfederatie NL vandaag: ‘ Reactie op wetsontwerp #zorgfraude. We weten via onderzoek dat patiënten begrip hebben voor dossieronderzoek tegen fraude. Wij vinden dat dit altijd bij de patiënt van wie het dossier wo...rdt bekeken, vooraf gemeld moet worden.’

    Het is duidelijk dat de Patiëntenfederatie het wetsontwerp en de toelichting niet (goed) gelezen heeft. De minister zegt er dat de patiënt geen toestemming vooraf wordt gevraagd! Met zulke vrienden heb je geen tegenstanders nodig, pfff...

  • Bart Bruijn

    Huisarts, Streefkerk

    Wedje slaan?

    Binnen 10 jaar vanaf nu heeft de veroorzakend minister een prachtbaan met ongeveer 4 ton inkomen en een auto met chauffeur bij een verzekeringsmaatschappij. Daarvóór zal hij zijn geparkeerd op een door de gezamenlijke verzekeraars bet...aalde post als buitengewoon hoogleraar weetikwatvooronzin. Dit om het niet al te duidelijk te maken.

    Deze lijn ís al voor hem uitgezet en er zijn al mooie voorbeelden.

    Waarom, overigens, zou dit geen corruptie zijn?

  • Bram ter Keurst

    Huisarts/praktijkhouder, Eindhoven

    Als ik dit lees komt het me voor dat het juridisch niet meer verantwoord is om enige informatie met genoemde instanties (gemeenten, CIZ, de Fiscale inlichtingen- en opsporingsdienst (FIOD), de Inspectie gezondheidszorg en jeugd, de Inspectie SZW, d...e rijksbelastingdienst, de SVB, Wlz-uitvoerders, de zorgautoriteit en zorgverzekeraars) te delen. Wetende dat deze een verplichting hebben deze informatie door te geleiden naar IKZ maak ik me daarmee immers schuldig aan het veroorzaken van een datalek. Dat kan in het kader van de AVG streng bestraft worden met exorbitant hoge boetes (tot 10 of 2 miljoen euro).

  • Karemaker

    Psychiater, Rotterdam

    Is er geen jurist onder onze lezers die kan uitleggen of dit überhaupt mag, van overheidswege een hele beroepsgroep de facto de nek omdraaien? Zijn er andere (Europese) landen waarin het beroepsgeheim zo met voeten getreden wordt als dit voorstel beo...ogt? En wat gebeurt er met de BIG aansprakelijkheid als patiënten hier terecht over gaan procederen? Of gooit de overheid er een campagne tegenaan dat als je verzekerde zorg wil gebruiken dat alles wat je tegen je hulpverleners zegt tegen je gebruikt kan worden? Komt er fijn een (nog grotere) tweedeling in de zorg voor degenen hun privacy kunnen betalen, buiten het systeem om. Vast goedkoper voor de overheid, maar wel de nekslag voor enig sociaal aspect in het zorgstelsel.

  • Anoniem

    Arts, Amsterdam

    Ik ben arts (bewust anoniem) én patiënt en ik vrees het ergste als mijn persoonlijke medische gegevens op straat komen te liggen. Weg vertrouwen in collega’s met hun “medisch beroepsgeheim” en wat nu met die zogenaamde privacy wet voor patienten die ...schriftelijk moeten toestemmen in het opvragen van medische gegevens, hetgeen ik dus zelf nooit meer zal doen!
    En hoe kan ik mijn “medisch beroepsgeheim” als arts nog waarborgen naar mijn patienten toe? ik voel mij als arts én patiënt met de rug tegen de muur geworpen en uitermate machteloos.
    Dan spreek ik denk ik voor meer collega’s (die ook wellicht patiënt zijn) en hun carrière aan diggelen zien gaan en derhalve niet durven te reageren op dit vreselijke nieuws wat weer even achterbaks in een kamertje ver van de werkvloer wordt bedacht en getracht door te voeren! Stop deze VWS minister aub en laat er iemand de post bemannen die arts is en verstand van zaken! En geen omhoog gevallen magager die denkt aan geld!
    Staat op en voer actie tegen dit VWS beleidsplan en laten we zorgen dat het beroepsgeheim dat wij beloofd dan wel gezworen hebben als arts om na te streven dat dat behouden blijft!

  • Maarten Vasbinder

    médico familiar e comunitario, Ubon Ratchathani

    Verbazingwekkend, dat er zo weinig reacties zijn op dit artikel. Is men bang voor VWS, bang voor de eigen positie, of simpelweg niet geïnteresseerd in het beroepsgeheim.
    Zelf heb ik me altijd verzet tegen het geven van informatie aan welke instantie... dan ook. Dat heeft me regelmatig problemen bezorgd met de Spaanse autoriteiten en zorgverzekeraars. Heeft ook veel geld gekost.
    Artsen die aan de leiband van VWS, zorgverzekeraars, de industrie en andere instanties wensen te lopen, vormen in principe een gevaar voor de volksgezondheid en hadden een ander vak moeten kiezen. KNMG, grijp in! Dat is makkelijk en vereist heel weinig lef.
    "Gij zult de zieke niet schaden". Daar gaat het om.

  • Rob Kok

    Verzekeringsarts/voorzitter NVVG, Rotterdam

    Hugo de Jonge en VWS lijken zich niet te realiseren dat het medisch beroepsgeheim erg belangrijk is in eerste instantie voor de patiënt zelf. Die moet er echt op kunnen vertrouwen dat alles wat hij of zij vertelt aan een dokter niet op een andere wi...jze toch buiten deze setting kenbaar wordt gemaakt. En idd is er middels een ODA een oplossing gecreëerd in geval van (zorg)fraude, waar sinds november 2016 nog niet één keer gebruik van is gemaakt notabene. Volledig overbodig en buitenproportioneel deze maatregel derhalve.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.