Niet bijten, pap

Abonneer en beluister meer afleveringen op uw mobiel via:

Apple Podcasts | Google Podcasts | Spotify

Op Twitter onthult onze hoofdredacteur dat zijn vrouw hem voorafgaand aan een kraambezoek altijd instrueert.

Ik heb het donkerbruine vermoeden, dat de instructies van zijn vrouw hoe zich te gedragen zich niet beperken tot kraambezoeken. Ik weet in elk geval zeker dat het bijsturen van mannen veel voorkomt, zeker in sociale situaties. En over kleding. Ja, ik spreek hier absoluut ook uit eigen ervaring. Vrouwen hebben gemiddeld genomen een betere sociale antenne, dus geen wonder. Dat komt onder meer door hormonen. Als transgenders met hormonen worden behandeld, dan zie je ook een verschuiving van hun vaardigheden in deze opzichten.

Wat die kraambezoeken betreft was ik overigens tot nu toe blij dat ik er niet suf bij hoefde te zitten, maar actief durfde informeren naar inscheuren, hoeveelheid hechtingen, en duur van ontsluiting en uitdrijving. Ik begin nu te twijfelen of dat gepast was. Ik heb heel wat kraambezoeken gedaan bij medewerkers, dus daar was Dineke, mijn vrouw, niet bij. Net even gevraagd. Ze keek me aan met nauwelijks verholen afgrijzen. ‘Dat gaat wel erg ver in op details. Je kunt gewoon vragen of de bevalling zwaar was.’ Ai, jarenlang de plank misgeslagen dus. Mijn dochter doet inmiddels mee met het bijsturen. ‘Je moet eerst even groeten voor je je pasje onder de neus duwt van de medewerkster van de McDonald’s’. Of: ‘Wil je niet raar doen als mijn vriendinnen er zijn?’

Toch is de bijsturing ‘Niet bijten, pap’ van een andere orde. Voor er misverstanden ontstaan: Het gaat er niet om dat ik mijn kinderen bijt. Hoewel ik ze wel kan opvreten praktiseer ik dat niet. Nee, het gaat om een aan de dwangstoornis verwante eigenaardigheid, een body-focused repetitive behavior. Daaronder vallen overmatig pulken aan onvolkomenheden van de huid (skin picking), het uittrekken van haren (trichotillomanie), excessief nagelbijten (onychofagie), neuspeuteren tot bloedens toe (rinotillexomanie), aan velletjes of nagels peuteren of bijten van de huid, zoals lippen, de binnenkant van de wangen of nagelriemen (dermatofagie). Zolang ik me herinner heb ik nagel gebeten. Toen ik aan mijn coschappen begon heb ik het weten terug te dringen, zodat mijn handen er acceptabel uitzagen, want ik kon toch moeilijk met zulke handen mensen lichamelijk onderzoeken. Het was gelukkig niet zo erg als dit plaatje, maar het kwam soms wel in de buurt.

Er toonbaar uit moeten zien heeft geholpen om het te beperken, maar toch val ik nog vaak terug. De laatste tijd gaat het weer goed, maar dat komt omdat het is verschoven naar bijten op de handen en vingers. Vooral als ik niks met mijn handen hoef te doen, zoals bij autorijden.

Dus dan krijg ik regelmatig te horen: ‘Niet bijten pap.’ Het is steunend bedoeld, maar het helpt niet. Als ze me zien bijten is het al te laat. Ik moet zelf zorgen dat ik van mijn handen afblijf. Als ik eenmaal ben begonnen, dan is het bijna onmogelijk nog te stoppen.

Ik heb me lang afgevraagd wat mij hiertoe dreef, tot ik een keer de poes zich zag wassen. Daarbij maakte ze ook haar pootjes schoon en dat leek net nagelbijten. Toen bedacht ik: is het niet een soort ontremd pelsverzorgingsgedrag? Dat is wel een manier waarop er tegenwoordig tegenaan gekeken wordt en volgens mij de juiste. Grooming behavior wordt het genoemd. Dat betekent je opdoffen en wordt ook gebruikt voor een heel ander verschijnsel, namelijk je op internet jonger of mooier voordoen met seksuele bedoelingen. Dat bedoel ik uitdrukkelijk niet. Ik bedoel gedrag erop gericht je lichaam in de goede staat te houden. Ook veel tics bij ticstoornissen, zoals oogknipperen, neus ophalen, keelschrapen en kuchen kunnen begrepen worden als overmatig grooming behavior. Als ik er zo over nadenk, dan kun je het bijsturen van de man als mentaal grooming behavior by proxy beschouwen. Ik zou echter liegen als ik zeg dat ik het altijd zo beleef.