Moet de huisarts alles oplossen?
5 reactiesEen verontrustend bericht in de Volkskrant woensdag. Er gaat blijkbaar ontzettend veel mis in de huisartsenzorg, waarom stoppen er anders zoveel huisartsen? In 2021 stopten meer dan dubbel zoveel dokters onder de 50 jaar dan voorgaande jaren. Vijf redenen worden genoemd, toegelicht door vier ex-huisartsen. Het artikel somt duidelijk de uitdagingen op waar we mee te maken hebben, maar ben ik de enige die met verbazing naar de argumentatie heeft gekeken?
Ten eerste de opeenstapeling van taken. De huisarts was van oudsher iemand die ‘weinig wist van veel onderwerpen’, de echt zieke mensen hoorden thuis in het ziekenhuis. Je was huisarts zodra je de geneeskundestudie had afgerond, een vervolgopleiding was niet nodig. Tegenwoordig behandelen wij het gros van onze patiënten zelf en zijn er maar weinig patiënten die langdurig bij de specialist onder controle blijven. Het is een ontwikkeling waar we trots op zouden mogen zijn. Dat ons vak veel breder is geworden maakt het toch vooral interessanter? Om te voorkomen dat we als rupsjes-nooit-genoeg verzuipen zijn echter wel duidelijke afspraken nodig. Financiering voor een praktijkmanager, 15-minutenspreekuren en verplichte nascholing helpen hierbij. Daartegenover zijn veel besluiten rondom covidzorg en het verstrekken van de abortuspil afgelopen jaar bij velen in het verkeerde keelgat geschoten, mijns inziens een bevestiging dat onze beroepsvereniging niet representatief genoeg samengesteld is en onze mening niet goed aankomt in Den Haag. Ook ontbreekt het regionaal nog te vaak aan afspraken met andere zorgverleners en ziekenhuizen, wat de samenwerking bemoeilijkt.
Dan de ‘bullshit-zorg’. Briefjes die de huisarts moet schrijven voor studievertraging, de aanvraag van een scootmobiel of urgentieverklaringen voor een huurwoning. Echter, het zijn niet de patiënten die dit van ons eisen maar de instanties. Het blijft een hardnekkige mythe dat het huisartsbriefje wonderen kan verrichten en tot op de dag van vandaag lukt het de KNMG niet het actuele standpunt goed naar buiten te brengen. Dat onze patiënt hier de dupe van is trekken wij ons als huisarts aan, dát is de reden dat we dit soort briefjes nog altijd schrijven. Tenenkrommend was het bericht vanuit VWS deze week ‘even langs de huisarts te gaan’ voor een covidherstelbewijs. Een flinke tegenvaller van Ernst Kuipers, die ruim een maand geleden nog de verscheurkalender aangereikt kreeg waarbij de belofte werd gedaan te kijken naar de onzinnige zorg en bureaucratie binnen ons vak.
Het meest schokkende argument uit het Volkskrant-artikel was de verplichte interpersoonlijke ontwikkeling, waarbij zelfontwikkeling als reden gebruikt wordt om te stoppen. Het huisartsenvak maakt vanwege zijn solistische karakter, de snelheid waarmee soms beslissingen genomen moeten worden en de onzekerheid van weinig diagnostische middelen, supervisie voor velen onmisbaar. Hoe kan het verplicht delen van ervaringen en reflecteren op ons eigen kunnen zo’n probleem zijn?
Absoluut, er is in de huidige samenleving een hoop mis op gebieden als maatschappelijke problematiek en geestelijke gezondheidszorg. Maar wie verwacht dat de huisarts dit gaat oplossen? Volgens mij vooral wijzelf. Onze betrokkenheid en verantwoordelijkheid worden aangesproken om onze patiënten te helpen, en als dit niet lukt raken we gefrustreerd. Een mooie eigenschap maar ook onze allergrootste valkuil. Misschien heb ik te veel genoten van mijn intervisie, maar ben ik de enige die vooral niet-constructieve argumenten leest passend bij de rollen uit de dramadriehoek en de cirkel van invloed en betrokkenheid? Het oplossen van de huidige problematiek ligt volgens mij echter in het positieve alternatief, iets wat we wellicht tijdens onze volgende verplichte intervisiesessie met elkaar kunnen bespreken.
Meer van Eefje Suntjens
F.A.P. Willemsen
Gepensioneerd huisarts, Stadtkyll, Duitsland
Beste Eefje,
Zeker empathie is een wezenlijk onderdeel van het huisartsenvak, en ja daar hoort ook intervisie/supervisie bij, maar dat alleen zal niet genoeg zijn om je beroepsethos in ere te houden.
De toenemende bemoeizucht van de politiek en hel...aas ook de Zorg Authoriteit heeft er toe geleid, dat alle neveneffecten, die jij noemt en ook de collegae die gereageerd hebben op jouw artikel, er toe geleid hebben om maar op te geven en een ander invulling te geven aan je eigen profiel.
Diegenen, die voor dit vak kiezen, doen dit omdat ze juist in het vervullen van die taak, de poortwachter te zijn voor je patient, als hun ideaal zien, maar zoals ik al zei, zijn er zoveel eisen gesteld aan hen die niets maar dan ook niets met het eigenlijke doel te maken hebben, dat dat dusdanig demotiverend werkt, dat ze de moed opgeven om tegen deze maalstroom op te zwemmen.
Kortom als er nu echt niets gebeurd, dan verwacht ik dat we aan het eind van dit decennium geen huisarts meer hebben en ik kan het ze niet kwalijk meer nemen.
Ik heb dertig jaar met plezier mijn taak vervuld, al was dat de laatste tien jaar genoeg om het plezier daarin te vergallen.
Dit verschijnsel is NIET zomaar ineens ontstaan maar geleidelijk aan er in geslopen zoals een kwaadaardige tumor ontstaat. Laten we ons niets wijs maken, het was er al lang, maar niemand die het had kunnen veranderen (politiek en zorginstellingen) hadden plannen in die richting.
Ze hieven het glas en deden een plas en alles bleef zo als het was
[Reactie gewijzigd door Willemsen op 19-04-2022 18:23]
G.R.I. Slock
huisarts, sluis
Intervisie/ supervisie is zeker waardevol maar kan er anderzijds toe leiden dat een over zijn/haar toeren draaiende professional eindelijk tot bezinning komt en besluit het wat rustiger aan te doen, dwz stoppen met huisarts.
Ik heb de voorbije jaren... talloze patiënten met burn-out begeleid en ook de nodige van dichtbij meegemaakt, je gaat je dan ook afvragen waarom je de adviezen die je andere meegeeft zelf niet opvolgt. Zelfontwikkeling is inderdaad een illusie als je 60 uur per week draait met een steeds toenemende werkdruk.
F.A.W.M. Derksen
ex huisarts, nu wetenschappelijk onderzoeker Radboudumc, DOETINCHEM
Beste Eefje ik had al gereageerd op het oorspronkelijke artikel in MC 09 van 4 maart 2022 met als titel:
“Jonge huisartsen haken af”
Ik raakte vooral getriggerd doordat empathie als boosdoener werd beschouwd. Ik vind intervisie/supervisie essentie...el om te vinden welke soort dokter zijn het beste bij je persoon hoort. Zodat je zo authentiek mogelijk arts kunt zijn en ook zo authentiek mogelijk empathisch gedrag kunt vertonen. Hieronder mijn ingezonden brief:
We citeren de voorlaatste zin van het artikel: “Door de exclusieve aandacht (in de opleiding) voor empathie gaat het vak aan diezelfde empathie ten onder.”
Ja, hallo zeg! Dit is wel heel kort door de bocht om empathisch gedrag van huisartsen te zien als oorzaak voor het afhaken van jonge huisartsen! Dit terwijl de rest van het artikel gaat over andere meer voor de hand liggende oorzaken zoals: extra werkzaamheden die niet tot het huisartsenvak behoren, te weinig tijd voor een patiënt en overbelasting door de vermenging van dagelijkse zorg en spoedzorg.
Wetenschappelijk onderzoek toont onomstotelijk aan dat empathie, als gevolg van de positieve reflexie van de patiënt hierop, meer arbeidsvreugde geeft. Om diezelfde reden beschermt empathie tegen burn out van jonge huisartsen.
Ons recente onderzoek bij AIOS huisartsgeneeskunde laat zien dat zij empathie beschouwen als een belangrijke kern van het vak. En dat ze juist meer expliciete aandacht aan empathie willen tijdens hun opleiding. Ze willen meer kennisoverdracht en ze willen specifieke trainingen om goed met hun emoties en grenzen te leren omgaan . Dat laatste is heel belangrijk; wellicht dat leren omgaan met grenzen in de zorg de AIOS beter voorbereidt op de uitdagingen in het vak.
Indien we empathie beschouwen als een kern van het huisartsenvak dan durven wij te beweren dat het afhaken van jonge huisartsen hier niets mee te maken heeft. Het afhaken wordt vooral veroorzaakt door een overvloed aan werkzaamheden die niet tot de kern van het vak behoren.
Frans Derksen, Anneke Kramer.
B.J. Kole
Huisarts, Huisarts
Zolang wij deze 'briefjes' blijven schrijven, droogt de vraag ernaar nooit op, gewoon stoppen
P.M.W.A. Gijsbers
huisarts
Goede nuancering van een artikel in de Volkskrant. Constructief blijven denken en handelen is een must bij elke moeilijke situatie waar we ons als professionals dag in dag uit mee geconfronteerd zien.
Ik merk als praktijkhoudend huisarts in een acht...erstandswijk wel dat ik een heel andere bril op heb dan deze auteur. Dat er mijns inziens naast een constructieve houding naar onze patienten ook zeker een zeer krachtig signaal naar politiek en samenleving noodzakelijk is om de beleidsmakers in de eerstelijn er goed van doordrongen te laten worden welke urgentie en problemen er nu al zijn. Deze worden de komende jaren nog veel groter met de vergrijzing van onze patienten en onze beroepsgroep en de arbeidsmarkt crisis voor ons ondersteunend personeel en onze ondersteunende collega's in de wijk. Dit nog los van de hoeveel (onzinnige) verplichtingen en taken die verschillende partijen zonder kennis van de ander op ons bord blijven stapelen. Ik hecht veel waarde aan supervisie en reflectie en investeer hier ook veel in. Kennen van het probleem is het begin van de oplossing, ik heb daar hierbij echter geen supervisie voor nodig.