Minder papierwerk is meer zorg

Thuis heb ik de afspraak dat als er iets in ons huis komt, er ook altijd weer wat uit moet. Deze regel voorkomt dat we het hele huis volstapelen met rotzooi. Dat zouden we in de zorg met bureaucratie ook zo moeten doen. Want nu zijn medisch specialisten gemiddeld twee dagen per week kwijt aan administratieve activiteiten. En meer dan helft van die handelingen ervaren specialisten als onzinnig.

Natuurlijk leven we niet meer in de tijd dat we zomaar kunnen ophouden met registreren en moeten we de maatschappij wel kunnen laten zien dat we altijd bezig zijn met het verbeteren van onze zorg. Dat geeft administratieve lasten, maar levert ook wat op. Maar onzinnige registratie, daar moeten we echt morgen mee stoppen.

Veel administratieve taken zijn van buiten op ons neergedaald, zoals het roze lintje voor goede borstkankerzorg, het groene vinkje voor de stomazorg, de pluim voor fertiliteitszorg. In totaal bestaan er negentig van deze keurmerken. Daarnaast zijn er ongeveer 3500 kwaliteitsindicatoren die ziekenhuizen moeten invullen waarvan niemand meer weet wie ze heeft bedacht en die toch geregistreerd worden. Veel systemen hebben wij specialisten ook zelf bedacht zoals de kwaliteitsregistraties van het DICA (Dutch Institute for Clinical Auditing). We kunnen dus naar niemand anders wijzen.

Ondanks dat de media vaak anders doen vermoeden, is het niveau van de Nederlandse gezondheidszorg torenhoog, wat al jaren blijkt uit internationale vergelijkingen. In Nederland hebben we in totaal ongeveer 0,1 procent vermijdbare schade. Proberen we met al deze kwaliteitslijstjes het percentage van 99,90 naar 99,95 procent te tillen? Met lijstjes invullen lijkt dat water naar de zee dragen…

Sinds kort lopen vanwege tekort aan personeel de wachtlijsten weer op en worden operatietafels gesloten. Nu is de eerste reflex dat er geroepen wordt dat we veel meer mensen moeten opleiden, maar er werken al bijna 1,2 miljoen mensen in de zorg. Als deze mensen hun tijd effectiever zouden kunnen besteden door één uur per week minder administratie te doen, zou dat op macroniveau 15 duizend vacatures opleveren. Bovendien zou het de huidige trend veranderen dat steeds meer mensen uit onze sector weglopen vanwege de administratieve lasten. Een dubbelslag! Minder papierwerk levert dus veel meer zorg op.

Meer ondersteuning levert ook meer effectieve zorg op. In het dagelijkse ziekenhuisbeeld is de secretaresse bijna verdwenen. Patiënten melden zich op de poli met een codesysteem en de specialist drukt op een belletje. Daarnaast worden specialisten, poliklinieken, tumorwerkgroepen en multidisciplinaire bijeenkomsten steeds sporadischer ondersteund, waardoor de registratielast groot is. Met de nieuwe epd’s willen ziekenhuizen juist verder gaan korten op ondersteuning en specialisten nog meer zelf gaan laten registreren. Hier betaalt de patiënt de prijs voor; een dokter met stoom uit de oren en de neus in een beeldscherm.

Een voorbeeld. Ons nieuwe epd eist dat ik voor elke (medische) handeling een ‘order’ plaats. Regelmatig vragen patiënten via de secretaresse mij nog even te laten nabellen voor aanvullende vragen. Daarna volgt de vraag: ‘Zet je er nog even een order in?’ Als beloning moeten er alsnog allerlei orders geplaatst worden voor een telefonisch gesprek wat al heeft plaatsgevonden. Ons ondersteunend personeel mag dat niet doen. Onzinnig.

Maar vrees niet, er is licht aan het eind van de tunnel. Het initiatief ‘(Ont)regel de zorg’ van de VvAA organiseerde recentelijk diverse zogeheten ‘schrap- en verbetersessies’, die sterk worden gesteund door VWS en minister De Jonge. Nederland-breed lijkt er een duidelijke trend zichtbaar om administratieve ballast te schrappen. Onlangs schrapte minister De Jonge de vijfminutenregeling voor wijkverpleegkundigen. Verpleegkundigen moesten al hun werkzaamheden registreren in rubrieken, steeds in blokjes van vijf minuten waar ze 30 procent van hun tijd mee kwijt waren. Zo zal er hopelijk nog veel meer geschrapt worden.

Kennelijk zitten we midden in een soort medische data-evolutie. Het wordt dus beter, mits we die evolutie wel onze kant op buigen. Onze epd’s moeten ons ondersteunen in plaats van dicteren. Systemen moeten beter gekoppeld worden, waardoor datastromen veilig en geautomatiseerd kunnen verlopen. Zo kunnen wij ons concentreren op een goed gesprek met onze patiënt zodat we zinnige zorg op maat kunnen leveren.

Dus stop vanaf vandaag met elke vorm van onzinnige registratie. Als u er toch zuchtend aan meedoet, bent u er ook zelf verantwoordelijk voor.