Mijn eigen opvattingen

Als we elkaar vijf jaar geleden hadden ontmoet, had het wellicht minder goed geboterd tussen ons. Uiteraard was het professioneel gebleven, maar ik had je minder goed kunnen begeleiden. Een tekort aan begrip? Inlevingsvermogen? Empathie? Hoe dan ook. Mijn eigen opvattingen zouden onze behandelrelatie in de weg hebben gestaan. Niet jij, maar ik was het probleem geweest.

Ik ben een sportliefhebber en heb oog voor een gezonde levensstijl. Ik heb roken dan ook nooit lekker gevonden of begrepen. In mijn pubertijd heb ik heus weleens een trekje genomen. Een forse hoestbui waar ik bijna in bleef, zorgden ervoor dat ik geen recidivist werd. Sterker nog: ik ben een faliekant antiroker. Daar heb je het probleem. Of zoals eerder gezegd: mijn probleem. Ik begrijp er niks van dat je twintig tot dertig sigaretten per dag rookt. Laten we zeggen dat de rokershandeling in totaal vijf à tien minuten duurt. Een snelle rekensom laat zien dat je dan zo’n vijf uur per dag bezig bent met (actief) roken (!) De ‘hunkeringstijd’ nog niet eens meegerekend. Waar haal je die tijd vandaan? Los van het feit dat je de hele dag een lucht verspreidt die niet tot ieders favorieten behoort.

Als jonge dokter was ik dan ook strijdbaar. Iedere roker moest en zou stoppen met roken. Ik koos de weg van de minste weerstand. Althans, dat dacht ik. ‘Rook je?’ ‘Slecht voor je gezondheid, stop er maar mee.’ Gechargeerd gebracht, maar daar kwam het wel op neer. Stom blijkt nu, want de gemiddelde roker weet dat roken niet goed voor hem of haar is. Vertellen wat iemand al weet, brengt geen nieuw inzicht of verandering. Inmiddels vraag ik niet meer of mijn patiënt rookt, maar hoeveel (mijn reukorgaan heeft zich nooit meer normaal gedragen na mijn zwangerschap). Zo ook bij jou. Je was meteen eerlijk. Ook in het feit dat het mij echt niet zou lukken om je te laten stoppen. Vele ‘stoppen met roken’-polibezoeken hadden immers weinig zoden aan de dijk gezet. Je pafte lekker door. Ik besloot het over een andere boeg te gooien. Vond je ze echt allemaal even lekker? Zouden we ook een beetje kunnen minderen in plaats van helemaal te stoppen? Gedoseerd roken? Zoals bijna elke roker betaamt, moesten de sigaret na het opstaan en na het avondeten vooral niet wijken. In de rest kon best geschrapt worden.

Een intensief motiverende periode brak aan. Zowel met de POH-S als met mij. Toch kostte het qua tijd letterlijk slechts drie minuten per gesprek. In een plat dialect noem jij mij steevast wijffie. Op een dag zei je tegen me: ‘Nou wijffie, het is me gelukt, hoor. Ik zit op zes of zeven sigaretten per dag. Maar minder gaan we niet doen. Dan ben ik niet te harden.’

Ondanks de door jou gebruikte aanspreekvorm gloei ik van trots. En ben jij, samen met vele andere rokers, degene die me een levensles heeft geleerd. Mijn eigen opvattingen als zorgprofessional moeten en mogen de behandelrelatie niet in de weg staan. Interesse, een luisterend oor en tijd zorgen voor (meer) wederzijds begrip. We zullen het misschien nooit eens worden, maar  hebben wel een gezamenlijk doel bereikt. Ik kan me zomaar voorstellen dat deze les niet alleen toepasbaar is bij rokers. Overmatig alcoholgebruik? Te veel eten? Te weinig beweging? Beslissingen ten aanzien van (covid)vaccinaties? We blijven allemaal mensen. En niemand is roomser dan de paus. Dus niet ‘die roker, zuiper, dikzak, luiwammes of wappie’, maar gewoon een mens. Met eigen te respecteren ideeën en opvattingen. Mijn eigen opvattingen zijn daaraan ondergeschikt. Ook dat is een opvatting. Maar maakt het spreekuur wel een stuk leuker en doeltreffender.