#metoo

Ik luister naar een podcast van de New York Times over de impact van #metoo in de Amerikaanse politiek. Ik heb natuurlijk al veel eerder bij het onderwerp stilgestaan, in mijn geheugen gegraven in hoeverre ik in het verleden soms ook verkeerd bezig ben geweest.

Nu gebeurt er iets anders. Ik krijg herinneringsbeelden waarbij patiënten zich grensoverschrijdend naar mij gedragen. Door bijvoorbeeld bij een huisbezoek de deur te openen slechts gekleed in een minuscule slip. Of een vrouw die zich in de onderzoekskamer geheel ontkleed heeft terwijl daar helemaal geen aanleiding voor is en me verwachtingsvol aankijkt.

Ik merk dat ik tot nu toe nauwelijks aandacht heb besteed aan wat dit voor mij heeft betekend. Ik heb dergelijke voorvallen steeds bezien in het licht van de problematiek van de betrokken patiënten.

Nu ik dit wel doe blijken er bij mij toch behoorlijk wat emoties mee verbonden te zijn. Verwarring, boosheid, walging maar ook hilariteit kan ik ook nu nog oproepen als ik aan de situaties terugdenk. Maar ook angst en bezorgdheid. Want patiënten hebben ook een machtspositie, kunnen een klacht indienen of rare verhalen op het internet zetten. In die zin past wat me overkomen is inderdaad in de #metoo-discussie. Ter overweging: heel wat (vrouwelijke) collega’s zullen vergelijkbare ervaringen hebben gehad.

Gelukkig heb ik een intervisiegroep waarin ik dit soort kwetsbaarheden kan inbrengen. Makkelijk vind ik dat niet; ik ervaar een groter taboe dan veel van mijn jongere collega’s van wie ik weet dat zij hier al in de (huisarts)opleiding bij stilstaan.

Ik realiseer me ook dat er veel en terechte publicitaire aandacht is voor artsen die zich schuldig maken aan grensoverschrijdend gedrag ten opzichte van hun patiënten, maar dat dit niet geldt als dat andersom het geval is. Macht en machteloosheid gaan ook hier hand in hand.

Machteloosheid is een lastige emotie waar ook dokters moeite mee hebben. Vaak komt ze voort uit een gevoel niet voldoende voor de patiënt te kunnen betekenen, bijvoorbeeld omdat er voor een probleem geen eenduidige medische oplossing bestaat. Dan kan het helpen deze te benoemen, waarbij maar al te vaak blijkt dat de patiënt dezelfde emotie ervaart. Maar als machteloosheid optreedt door grensoverschrijdend gedrag van de patiënt heb ik geleerd deze bij mezelf op te merken maar tegelijkertijd er niet te veel aandacht aan te besteden. Dan past het beter om de patiënt duidelijk te maken dat deze over jouw grens gaat en deze grens voor de patiënt nog eens duidelijk te definiëren.