‘Mens worden, mens zijn’

Tot mijn genoegen mag ik dagvoorzitter zijn van een symposium voor geboortezorgverleners met als titel: ‘Mens worden, mens zijn’. In de aanloop daarvan word ik geïnterviewd. Wat betekent dit thema voor mij en hoe speelt het in mijn persoonlijke en professionele leven?

Met een glimlach denk ik onmiddellijk aan mijn dochter. Een dag na haar vierde verjaardag zaten we samen op de grond van de woonkamer. Opeens keek ze me aan en zei: ‘Mama, als je 4 jaar bent, dan ben je pas echt mens!’  Zelden hoorde ik haar iets met zoveel overtuiging zeggen. ‘Je mag naar school en op zwemles!’ Deze dingen ontbraken blijkbaar nog alvorens ze de status van mens-zijn volgens haar eigen definitie had bereikt.

En nadenkend over dit thema realiseer ik me dat het mij ook lange tijd zo is vergaan. De waarde van mens-zijn onbewust verbinden aan nog te bereiken doelen. Maar er ontbrak altijd nog iets, mijn baan was niet goed genoeg, ik was niet gespecialiseerd genoeg, niet ervaren genoeg, met andere woorden: niet goed genoeg. Ik moest eerst nog van A naar B om ‘echt mens’ te kunnen zijn. Er moest altijd nog iets bij.

En toen kwam er een moment dat ik wakker geschud werd, door een combinatie van persoonlijke omstandigheden en life-events. Een moment waarop de wereld even stil stilstond, en ikzelf even stilstond. Dit moment gaf de aanleiding voor een kijk naar binnen in plaats van een focus naar buiten. En toen begon ik het te zien: er hoeft niets bij, er mag juist iets af.

En sinds dat moment werk ik hard aan mijn menselijke ont-wikkeling, het afleggen van onnodige lagen van status en franje, de worsteling het volgende werkelijk te kunnen voelen: je hoeft geen ‘echt mens’ te worden, je bent het allang, bent het altijd al geweest en zult het ook de rest van je leven zijn. Je bent de moeite waard en goed genoeg met al je imperfecties en al je talenten. En je blijft ook als arts allereerst mens. Universeel menselijk door de ogenschijnlijk tegenstrijdige behoeften enerzijds erbij te horen en anderzijds uniek en speciaal te zijn. Universeel menselijk door de worsteling met het gevoel van eigenwaarde. Dus als je deze menselijke worsteling als arts persoonlijk kent, herken je hem in je patiënt. En m.i. kun je dan zorg met compassie leveren, waarbij het behoud van menselijke waarde een essentieel onderdeel vormt van de kwaliteit van zorg.