Make healthcare green again!

Populisten hebben de neiging mensen te laten verlangen naar vroegere tijden die zelden echt bestaan hebben. Ook ik verlang wel eens terug naar de zorg die vroeger nog ziet zo vervuilend was. Konden we de klok maar terugdraaien. Want nu produceert onze sector meer CO₂ (8%) dan de luchtvaart, verbruikt 13% van alle grondstoffen en creëert jaarlijks een afvalberg van 128 miljoen kilo per jaar. Dat is schokkend, zeker als je weet dat deze inspanningen slechts 10% gezondheidswinst opleveren voor onze bevolking voor het luttele bedrag van 110 miljard euro.

Factoren als huisvesting, goede voeding, beweging, scholing en financiële zekerheid een veel grotere impact op onze gezondheid dan de zorg. Met andere woorden: onze sector is duur, vervuilend, en heeft een beperkte maatschappelijke impact. Voor vele zorgwerkers is dat even slikken omdat ze vaak met idealistische intenties de schoolbanken in zijn gegaan. Natuurlijk zijn er ook collega’s die de zorg zijn ingegaan maar meer voor de eigen portemonnee of reputatie, die dit minder zal raken. Maar toch…ook zij legden een eed af om niet alleen de individuele gezondheid te bevorderen, maar ook die van de samenleving. Het is dus feitelijk onze morele plicht als zorgverleners leiders te zijn voor een gezonde wereld. Preventie boven curatie.. En bovenal: voorkomen is beter dan genezen. Eerst arts, dan specialist. Daarom nodig ik iedereen uit om mee te doen aan de verduurzaming van onze sector. De uitdaging is complex; het probleem zit diep verweven. "Je gaat het pas zien als je het doorhebt." Maar het is ook een fascinerende transitie. Een eeuw geleden konden artsen alleen kijken naar ziekte waarna we in de afgelopen gouden medische eeuw steeds meer ziekten konden behandelen. Nu is het tijd om ook schoon te gaan werken en alleen te doen wat echt waarde toevoegt. Evolutie

Sinds kort mag ik in het UMCG zelfs werktijd besteden aan deze uitdaging als groene aanjager. Mijn taak is om verduurzaming met een groen team te versnellen. Dit vraagt om inzicht in de complexiteit van dit probleem dat multifactorieel is: nonchalance in materiaalgebruik, bezuinigingen bij inkoop, doorgeschoten veiligheidsdenken, starre wetgeving, en overbodige rituelen van artsen: “baat het niet, dan schaadt het …wel”. Ook vormt onze tribale cultuur een groot obstakel. We kijken te weinig over de schutting wat om te vergroenen, onontbeerlijk is; we moeten we alle processen begrijpen. Of het nu gaat om voeding bij de diëtetiek, radioactiviteit bij de nucleaire geneeskunde of medicijnverspilling in de apotheek – elke schakel telt. Ook op de operatiekamers gebruiken we veel onnodige materialen. Recent is de nieuwe richtlijn infectiepreventie uitgekomen die laat zien dat het stukken minder kan. Nu nog implementeren! En omdat Sinterklaas bijna voor de deur staat, vat ik de belangrijkste veranderingen in dichtvorm samen:

Minder handen wassen, minder overjassen,

Geen dubbele handschoen, en ook muts voor de patiënt niet doen.

Herbruikbare mutsen voor het hele team, en borsteltjes willen we niet meer zien

Laten we verduurzaming niet als last maar als kans zien, om het verschil maken.

"The next step in medische evolutie", schreeuw het van de daken.