Blogs & columns
Blog

Lieve Tamara,

7 reacties

Wat was je deze week weer goed bezig. Ik zag je in de Tweede Kamer achter het spreekgestoelte. Hevig transpirerend, volop in debat. Jesse, Lilian en Rob interrumpeerden je, maar je liet je niet van de wijs brengen. Met weidse armgebaren zette je je standpunt kracht bij. Die leeftijdsdiscriminatie bij Triage Code Zwart moet worden geschrapt, hoor ik je zeggen.

Een duidelijk standpunt. Je bent nog maar een halfjaar minister van Medische Zorg. Je hebt bestuurskunde gestudeerd. Maar in je nieuwe baan ben je meteen nauw betrokken geraakt bij kwesties van leven en dood. De coronapandemie laat je geen keus. Je maakt je punt heel charmant. Eerst prijs je de KNMG en de Federatie Medisch Specialisten die het Draaiboek hebben opgesteld. Ik heb het over het Draaiboek Triage op basis van niet-medische overwegingen voor ic-opname ten tijde van fase 3 in de covid-19-pandemie. En dan concentreren wij ons op de Criteria voor fase 3 stap C. In de wandelgangen noemen we dat Triage Code Zwart: als er geen ic-bedden meer vrij zijn terwijl de patiëntenstroom aanhoudt. ‘Wat een prachtig werk is er met dat Draaiboek verzet!’ zeg je. Maar dan kom je toch eindelijk tot het pijnpunt. Dat ga je niet uit de weg. Klip en klaar jaag je de naald in het vlees. ‘Alles afwegende, voorzitter, is mijn conclusie dat het leeftijdscriterium niet een medisch criterium is, en dat het om die reden uit het Draaiboek geschrapt moet worden!’

Natuurlijk heb je een punt. Je krijgt zelfs steun uit onverdachte hoek. Artikel 1 van onze Grondwet zegt namelijk dat allen die zich in Nederland bevinden, in gelijke gevallen gelijk worden behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan. Helder. Leeftijd staat er wel niet expliciet bij, maar dat valt onder ‘op welke grond dan ook’.

Maar je interrumpanten hebben ook een punt. Zij hebben nóg meer respect voor de artsenorganisaties. En nóg meer begrip voor de autonomie van de ic-dokters die ter plekke moeilijke afwegingen moeten maken. En zij krijgen de Kamer achter zich.

Ik ga even met je tot de kern van de zaak. We hanteren vijf principes in de medische ethiek. Eén daarvan noemen we ‘rechtvaardigheid’. Gelijke gevallen gelijk behandelen. Dat moet je als oud-staatssecretaris van sociale zaken vertrouwd in de oren klinken. Het rechtvaardigheidsbeginsel speelt een rol bij lastige afwegingen, bijvoorbeeld als twee ernstig zieke covid-19-patiënten gelijktijdig bij de ingang van de ic arriveren. Wie moet voorgaan? Dat is een morele vraag. De ernst van hun aandoening is ongeveer gelijk. Beiden zullen het niet redden zonder intensieve behandeling inclusief beademing. Er is geen medisch criterium dat de doorslag geeft. Maar in één opzicht verschillen de patiënten aanzienlijk. De een is 28 jaar oud, de ander 82. Volgens het Draaiboek moet de jongste voorgaan. Daar is een reden voor. Met het voorrang geven aan de jongste zijn meer gezonde levensjaren te winnen. Het is niet zo dat de levensjaren die de oudste nog voor de boeg heeft minder waard zijn. Alleen zijn die levensjaren minder in aantal. Daarom gaat de jongere voor. Die heeft meer gezonde levensjaren te goed dan de oudere. Met het voorrang geven aan de jongere dien je de rechtvaardigheid. Bovendien hoeven jongeren meestal niet zo lang op de ic te verblijven als ouderen. Hun bed komt sneller vrij. Er kunnen dus meer patiënten worden behandeld op de ic.

Om het voor jou als niet-medicus begrijpelijk te houden is dit een simpel voorbeeld. Wil je het nog eens rustig nalezen, ga dan naar aanbeveling 3.5 op pagina 14. Die had je nog niet gelezen, maar jouw opponenten in de Kamer kennelijk ook niet.

Lieve Tamara, leeftijd is bezien vanuit het rechtvaardigheidsbeginsel een relevant criterium voor triage. Het Draaiboek deelt op grond van leeftijd patiënten in in generaties. Oudere generaties hebben in hun leven meer kansen gehad dan jongere. Dat betekent dat jongere generaties een sterkere morele aanspraak op levensreddende zorg hebben dan oudere. Zo helpt dit niet-medische leeftijdscriterium om de schaarse zorg rechtvaardig te verdelen. En dat is toch precies wat jij ook wilt, als je zegt dat je tegen leeftijdsdiscriminatie bent?

Zie ook het laatste nieuws over dit onderwerp:

meer van André Weel
politiek code zwart leeftijdsdiscriminatie
  • André Weel

    André Weel is bedrijfsarts-niet-praktiserend en epidemioloog; werkzaam als curator bij het Trefpunt Medische Geschiedenis Nederland op Urk.'  

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.