Blogs & columns
Blog

Leuker kunnen we het niet maken, wel moeilijker

5 reacties

‘Ik blijf hier toch maar even liggen,’ was mijn eerste gedachte. Op het asfalt. Op een stralende zondagmiddag. In de drukte voor Amsterdam Centraal. Zojuist ben ik gelanceerd. Mijn fiets en de tramrail besloten elkaar niet los te laten, maar míj wel. En daar vloog ik. Hoog door de lucht. Met een smak op de grond.

Japanse toeristen om mij heen: ‘Are joe allright, sir?’ ‘Yes, yes, I am fine’. Ik krabbel na een paar minuten overeind. Opgewonden sta ik na te trillen en te hijgen. Een kapotte bebloede knie vraagt mijn aandacht. Waar is gee-vee-dee mijn geliefde?

Al vooruitgefietst. Zoals gewoonlijk. Met een grote zakdoek om de knie kruip ik weer op mijn fiets. Niet flauw zijn. Ik zet een tandje bij en samen vervolgen we de rit. Ik merk een druk op de borst. Steeds onaangenamer. Na twee uur fietsen kan ik niet meer volhouden dat er niets aan de hand is.

‘s Avonds stuur ik een berichtje naar mijn baas. ‘Ik kom morgen niet.’ Ik beschrijf wat er is gebeurd  en vervolg: ‘Ben naar de eerste hulp gegaan omdat ik het niet vertrouwde. Heb vijf ribben gebroken. Nu een bak pijnstilling. Moet nachtje in het ziekenhuis blijven voor observatie. Kijk nu tegen een kale witte muur aan. Ben voorlopig even niet op het werk. Morgen meer. Gegroet!’

De volgende dag word ik bedolven onder bezorgde mailtjes en sms’jes van collega’s. Zo gaat dat tegenwoordig. Daags erna vertel ik mijn directeur dat ik inmiddels weer thuis ben. Effe paar daagjes rustig aan, is het advies van mijn meelevende baas. Volgende dag: een bloemetje en fruitmand thuisbezorgd. Attent van de zaak.

Een week later meld ik: ‘Doe inmiddels lichte oefeningen, maar bewegen doet nog veel pijn. Moet me koest houden. Volgende week controleafspraak in het ziekenhuis.’  
Inmiddels heb ik uitgezocht dat de verzuimduur bij gekneusde en gebroken ribben twee tot zes weken is. In die dagen en weken raak ik in het slop. Ik kom werkelijk tot niets meer. Licht depressief? Plots krijg ik – exact na vier weken – een oproep van de bedrijfsarts. Daar heb ik nou helemaal geen zin in! Dat is het moment waarop ik me omhoog trek uit m’n zelf gecreëerde modderige malaise. Ik meld me dezelfde dag nog hersteld. En voel me direct stukken beter.

Een alledaagse casus. Maar… foute boel! Dit kan en mag zo niet meer. Tenminste, dat stelt de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) [1] in de kersverse ‘Beleidsregels voor de verwerking van persoonsgegevens over de gezondheid van zieke werknemers[2]. Mijn baas mag mijn verhaal wel opslaan in zijn eigen hoofd, maar niet op de computer of in het systeem. Dat is niet conform de ‘noodzakelijkheidsvereiste’, aldus de AP.

Werkgevers blijken verrassend weinig te mogen opslaan. Slechts drie dingen over de ziekmelding zelf én nog eens drie achtergrondzaken over vangnet, arbeidsongeval of verkeersongeval. Voor het medische verhaal is de bedrijfsarts of arbodienst aan zet. Wat had ik mogen zeggen van de AP? ‘Ik heb “iets” waardoor ik moeilijk kan bewegen en daar staat twee tot zes weken voor. De rest vertel ik alleen aan de bedrijfsarts. Salut!’

Praktijk van alledag: iedereen vertelt vrijwel alles. Vaak in geuren en kleuren. Net zoals bij u in ziekenhuis, gezondheidscentrum of zorginstelling. Mij lukte het niet het ‘volgens de regels’ te doen. [3]  Als arts nota bene. En eh: moet daar nu echt een bedrijfsarts aan te pas komen? Beetje overdreven toch? Dat alles ter bescherming van mijn, pardon, onze ‘privacy’. Lossen strengere privacyregels het wantrouwen jegens werkgevers op? Op andere plekken roept juist iedereen in koor dat van allerlei ziektes hoognodig het stigma af moet: ‘openheid graag!’ Over mixed signals gesproken. De visie van de Autoriteit Persoonsgegevens leidt tot méér juridisering  (‘geen medische gegevens uitwisselen!’) en méér medicalisering (‘altijd een dokter erbij!’) van doodgewone ziekmeldingen.

[1] Deze organisatie heette tot 2016 het College bescherming persoonsgegevens (CBP).
[2] https://autoriteitpersoonsgegevens.nl/sites/default/files/atoms/files/beleidsregels_de_zieke_werknemer.pdf
[3] Zie ook: ‘Wartaal’, column Jim Faas, Medisch Contact 2014 (38), 18 september 2014

Blogs
  • Jim Faas

    Jim Faas is verzekeringsarts, jurist, docent en onderzoeker.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • W.A. Faas

    verzekeringsarts , AMSTERDAM Nederland

    Het commentaar van collega Romeijn roept allerlei associaties op. Bijvoorbeeld met de theorie van de hiërarchie van ziektebeelden. Dokters en patiënten 'lijden' zij-aan-zij aan deze culturele norm. Zou het - volgens andere collega's genoemde - voor s...uccesvolle re-integratie- broodnodige begrip van werkgevers samenhangen met deze hiërarchie? Somatisch bovenaan, psychisch in het midden en onderaan bungelend: onverklaarbare klachten. Met een hartinfarct, kanker, MS kun je doorgaans op begrip en steun rekenen. Kun je immers niks aan doen. Heb je iets psychisch dan is het begrip al stukken minder vanzelfsprekend. Vooringenomenheid ligt op de loer: 'niet zo zeuren', 'nu is het wel genoeg geweest' tot en met 'schop onder de kont' Tot slot: heb je een onverklaarbare trits aan klachten: reken er dan maar mee dat het onbegrip genadeloos toeslaat. Moedeloosheid en machteloosheid in je omgeving navenant troef.
    Is het een wonder dat fibromyalgie en ME/CVS patiënten hun ziekte somatisch geattribueerd willen zien?
    Ik zag een categorie 'hors concours' over het hoofd. Alles wat met sex, poep en pies te maken heeft, of wat 'vies' is, deel je inderdaad ook niet zomaar even met jan en alleman.
    Over schaamte en schuldgevoel gesproken: we hebben het nog niet eens gehad over de mantelzorg die je niet meer aankunt, de schuldenberg die je boven het hoofd is gegroeid, je relatie die op springen staat enzovoort.
    Zo lijkt het wel of er geen doodgewone ziekmeldingen bestaan. Quod non. Blijft staan dat de alom gepropageerde roep om meer openheid schuurt en vloekt met het steeds strakker aanhalen van privacyregels.

  • R.J. Pille

    arts consultant, Laren Nederland

    Jim Faas toont op ludieke wijze aan dat de dagelijkse werkelijkheid en goed werkgever en werknemerschap en de toepassing van de privacy regelgeving uit elkaar aan het drijven zijn wat een constructieve dialoog tussen werknemer en werkgever maar ook e...en adequaat toezicht op de privacy regels in de weg staat. En die dialoog is de basis van reintegratie en preventie en de participatie van chronisch zieken en arbeidsgehandicapten. Het gekke is natuurlijk dat iedereen net een beetje was gaan wennen aan de nieuwe regels en er een soort modus vivendi was ontstaan door in beperkingen en mogelijkheden de resultaten van de communicatie vast te leggen en daar zit hem nu net de kneep: Functionele beperkingen en mogelijkheden worden nu door de AP gezien als afgeleide gezondheidkundigegegevens en die mogen niet door leidinggevenden worden vastgelegd tenzij op basis van een advies van de bedrijfsarts omdat alleen diens deskundige advies uitgangspunt is ten aanzien van de arbeidsgeschiktheid. Het gekke is dat dit iets zegt over de juridische status van een bepaalde uitspraak in een dossier en niet of het vermelden van functionele beperkingen een inbreuk is op de persoonlijke levenssfeer. Het lijkt er op dat dat de AP wil voorkomen dat onbevoegden uitspraken doen over zaken die in de arbowet en WVP en WULBZ anders geregeld zijn maar is dat niet het domein van andere toezichthouders?

  • Hanneke Romeijn

    jeugdarts KNMG, APELDOORN Nederland

    Over de praktijk van alledag gesproken: geldt deze gewenste openheid naar de werkgever ook voor bijvoorbeeld postnatale depressie, ernstige hemorroïden, gecompliceerde uwi, prostatitis, soa’s, perianaal abces? Dat ‘iedereen vrijwel alles vertelt’ be...tekent nog niet dat werkgevers daar ook recht op moeten hebben. De werkgever zal ook nog eens verkeerde conclusies kunnen trekken, simpelweg omdat hij geen medicus is.
    Linksom of rechtsom zal het blijven gaan over vertrouwen tussen werknemer en werkgever, anders valt vroeg of laat de basis weg onder de arbeidsrelatie. Als de werkgever niet vertrouwt dat de werknemer niet kan werken door ziekte, zal hij de bedrijfsarts moeten inschakelen. Meestal zal het zover niet hoeven te komen. Dat het bij (verwachting van) langdurig ziekteverzuim tot meer openheid naar de werkgever komt, moet m.i. ingebed zijn in een goede arbeidsrelatie en dan komt het begrip en de belangstelling van de werkomgeving er ook. In een tijd van bezuinigingen, ontslagdreiging en aanscherpend ziekteverzuimbeleid van werkgevers (waarbij bijvoorbeeld gevraagd wordt of de werknemer geen verlof wil opnemen in plaats van zich ziek te melden) lijkt mij, naast begrip voor de druk waar de werkgever onder staat, en wellicht een verbetering en verduidelijking van wat echt nodig is te weten voor de bedrijfsvoering, de privacybescherming van de werknemer (lees: hij bepaalt wat hij vertelt over zijn ziekte) van groot belang.

  • A.H.J.M. Sterk

    bedrijfsarts, RIJSWIJK ZH Nederland

    Een zieke werknemer stelt 'begrip'van de omgeving (lees: werk) -terecht!- zeer op prijs. Sterker nog, wanneer er geen begrip is, belemmert dit vaak herstel en verhoogt dit de terugkeerdrempel. Voor 'begrip'is minimaal enig inzicht in de situatie nodi...g. Dat wordt erg lastig als we slechts in bedekte en verhullende newspeak over een kwestie kunnen spreken of schrijven.

    In het 'grijze'verleden werd de werkgever niet betrokken bij ziekte, herstel en re-integratie. We zijn tot het inzicht gekomen dat het voor herstel en terugkeer in het werk essentieel is dat 'de werkvloer'wordt betrokken. Sterker nog, vaak wordt terecht een zeer grote verantwoordelijkheid (ook financieel!) bij de werkgever gelegd in het opvangen van de gevolgen van ziekte en het bevorderen van terugkeer en herstel. Enig inzicht in de situatie anders dan -vaak in cliché-termen omschreven- 'mogelijkheden en beperkingen' is dan op zijn minst een pré.

    Dat de privacy-regels aan het doorslaan zijn moge ook blijken uit de zogenaamde ketenverantwoordelijkheid waar de bedrijfsarts mee is opgezadeld: als een werkgever bijvoorbeeld in een toelichtend mailtje vermeldt dat zijn werknemer een gebroken been heeft ('medische informatie'), dan dient de bedrijfsarts de werkgever hier op te wijzen en te verzoeken deze informatie uit het 'dossier'te verwijderen.

    De Autoriteit Persoonsgegevens dwingt ons tot rapporteren en informeren zoals in de 'goede oude tijd'. "De heer X. is ziek en u mag doorbetalen tot hij weer beter is". Wie wordt daar beter van?

  • algra

    zelfstandig bedrijfsarts - adviseur- blogger, rotterdam

    Al weer zo'n mooie én vooral rake column van Jim Faas !

    Meer dan terecht vraagt Faas de aandacht voor deze 'nieuwe beleidsregels' van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP).

    Dit wordt nog een kanjer van een probleem namelijk.

    Op 21 april verraste ...de Autoriteit Persoonsgegevens een ieder in het werkveld van de bedrijfsgezondheidszorg en sociale verzekeringen met haar nieuwe beleidsregels 'de zieke werknemers - beleidsregels voor de verwerking van persoonsgegevens over de gezondheid van zieke werknemers

    De interpretatie van de wetsregels door het AP is 'heel bijzonder', maar staat ook mijlenver van de dagelijks praktijk, zoals Faas fraai beschrijft.

    Privacy bewaking is een mooi ding, maar kan blijkbaar ook geheel - naar de verkeerde -fundamentalistische- kant - doorslaan.

    De AP stelt 'de wet' te volgen. Naar mijn overtuiging is haar interpretatie erg discutabel.

    Blijven twee vragen over:
    a. op welke planeet woont de AP ?
    b. wat nu te doen ?

    Want dit zijn 'onwerkbare en niet wenselijke' beleidsregels.

    Het lijkt me niet de bedoeling dat de dagelijkse praktijk door een discutabele juridische interpretatie wordt 'herschreven' en dat ik als bedrijfsarts verplicht wordt 'dommetje' te spelen

    Ik verwijs naar eerder uitgebrachte notitie van de Oval/Nvab over privacy waarin de volgende 'newspeak - george orwell 1984 staat beschreven

    U kunt daar de volgende 'omwerkingen 'lezen:
    * benoemen van de aandoening = verzuimoorzaak is medisch
    * moe = energetisch beperkt
    * rugklachten = beperkingen bij bukken, tillen, dragen , duwen en trekken
    * nekklachten= beperkingen bij frequent reiken of activiteiten boven schouderniveau
    * knieklachten = onvoldoende mobiel

    *psycholoog = deskundige begeleider
    *fysiotherapeut = behandelaar
    *psychiater =specialist

    *aard van de behandeling = de behandeling is adequaat

    *werkgever kent de ziekte = werkgever is door werknemer op de hoogte gesteld van aandoening of 'zoals uw medewerker heeft verteld '

    Dit lijkt me niet de bedoeling

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.