Blogs & columns
Blog

Lachen en huilen met stikstof

5 reacties

In Utrecht Terwijde steek ik een drukke verkeersweg over. Netjes op het zebrapad. Hé, daar ligt iets blinkends op de weg. Een gebruikte lachgaspatroon. Behoorlijk beschadigd. Kennelijk uit het autoraampje gegooid nadat de chauffeur de wachttijd voor het rode stoplicht had gedood met een lachgasinhalatie. Het is zo makkelijk tegenwoordig. High terwijl u wacht. En weer uitgewerkt als het licht op groen springt. Maar het is wel stikstof wat er in die patronen zit.

Stikstof houdt ons nogal bezig. Wat is er aan de hand? We dreigen onze zelf opgelegde normen te overschrijden. Aan die normen valt niet te tornen. En daarom moeten de boeren bloeden, zo lijkt het nu. Zij stoten te veel ammoniak uit. En op de weg moeten misschien de snelheidsduivels en de dieselende vrachtwagens terugschakelen. Die stoten te veel stikstofoxiden uit.

Het lijkt voor de burger een ver-van-zijn-bedprobleem. Als het om het klimaat gaat merk je wel dat er iets bij het grote publiek verandert. Die hittegolven van afgelopen zomer en dat hitterecord van 40,6 graden Celsius. Met zo'n hoge koorts is de patiënt wel erg ziek! Maar stikstof … is dat nou echt zo erg? Dat zat toch altijd al in grote hoeveelheden in de lucht?

In mijn vorige blog Hoe zit het met uw stikstofuitstoot? legde ik uit dat het reactieve stikstof (oxiden en ammoniak) bodem, water en lucht vervuilt. Eén bijzondere stikstofverbinding liet ik toen onbesproken: lachgas/distikstofoxide/N2O. Een ouderwets verdovingsmiddel, tegenwoordig vooral populair als genotmiddel. Het is ook een heel krachtig broeikasgas: N2O is maar liefst 250 keer sterker dan CO2. Lachgas in de atmosfeer is goed voor 7 procent van het broeikaseffect. Als genotmiddel wordt het meestal als onschuldig beschouwd. Na inhalatie gaat het een beetje tintelen. Je kunt wat lacherig worden. De wereld om je heen ziet er enigszins vervormd uit. Je hoort geluiden ook anders. Veel mensen worden er blij van. Na een paar minuten is het alweer voorbij. Dat je er uren van in een deuk ligt, is echt onzin. We hebben nog geen lachgasverslavingen gezien, zegt een medewerker van Jellinek.

Lachgas is heel makkelijk te krijgen. Je hebt voor dit verdovingsmiddel geen doktersrecept nodig. Je hoeft er zelfs niet voor naar de apotheek. Je koopt het gewoon bij de HEMA, de Aldi of bij Blokker. Of op internet. Meestal heten de patronen dan slagroompatronen. Maar er zit gewoon vloeibaar lachgas in.

Nu is alcohol ook vrij verkrijgbaar. Voor alcohol geldt nog een leeftijdsgrens. Voor lachgas is niks geregeld. Maar de lachgassnuiver heeft alle reden om zich zorgen te maken over zijn gezondheid. Regelmatig lachgasgebruik geeft remming van de bloedaanmaak in het beenmerg, en neurologische schade. Zo kan er parkinsonisme optreden. Die effecten ontstaan door een tekort aan vitamine B12. Toch wordt er sussend over gesproken en geschreven. Zo lees ik dat gebruik for pleasure niet onveiliger is dan medisch gebruik. De gebruiker laat zijn patronen leeglopen in een ballon. Vanuit die ballon inhaleert hij het lachgas. Dreigt hij het bewustzijn te verliezen, dan vliegt de ballon uit zijn handen. Het lachgas komt in de omgevingslucht. De gebruiker krijgt weer zuurstof. Het vullen van die ballonnen is trouwens niet zonder gevaar. Doordat het vloeibare lachgas tijdens het vulproces verdampt, wordt – vooral bij grote patronen – veel warmte aan de omgeving onttrokken. Dat kan leiden tot bevriezing van de handen. En dat voel je niet vanwege het verdovende effect. Redenen genoeg om te stoppen met die lachgastripperij.

Maar wie ben ik om de argeloze lachgasgebruiker zijn lustmomentje te ontnemen! Lachgas moet mogen, dat is nu de trend. Maar gek is het wel. In een land waar een groeiend aantal geneesmiddelen moeilijk of niet leverbaar is, koopt Jan en alleman een obsoleet narcosemiddel gewoon bij de supermarkt. Om lekker te trippen. Laat maar vliegen dat gas! Intussen brengt de overheid de boeren steeds meer in het nauw vanwege de ammoniakuitstoot. Vier van de tien boeren zouden wel willen stoppen met hun bedrijf. Mits de overheid ze uitkoopt. En dat alles door die ammoniak. Ik krijgt er de tranen van in mijn ogen.

lachgas
  • André Weel

    André Weel is bedrijfsarts-niet-praktiserend en epidemioloog; werkzaam als curator bij het Trefpunt Medische Geschiedenis Nederland op Urk.'  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • GJ Bonte

    Neuroloog, Dalfsen

    "Lees dan het interview met Roberto Saviano - auteur van Gomorra". Aldus Dolf Algra.

    Daar sluit ik me bij aan!

    Indrukwekkend, om niet te zeggen huiveringwekkend. En niet om vrolijk van te worden...

    Maar in ieder geval zeer lezenswaardig...

  • Dolf Algra

    commentator, opiniemaker zorg en sociale zekerheid, Rotterdam

    Nederland gedoogland weet allang niet meer wat recht en/of krom is. That's the basic problem. Wilt u de korte of de lange lijst van voorbeelden daarover ?

    Nederland is de grootste wietschuur én pillen fabrikant van de wereld, én het grootste door...voerland voor coke van Europa. Dus tel uit je winst. Een hele massa witte boorden verdienen daar hun boterhammetjes mee. Elke dag weer. Hoeveel dokters zouden daarin mee doen ?

    Hetzelfde geldt voor oxycodon/fentanyl probleem( de opoide crises), aangekaart door wakkere huisarts Jos van Bemmel. Volgens 'de staats ' (Blokhuis)hoefde we ons geen zorgen te maken - zo vertelde hij in zijn Kamerbrief van nog maar 1.5 jaar geleden. Het liep allemaal niet zo'n vaart, hoor.

    Maar: als je het niet kijkt, zie je het ook niet.
    Om Cruijff maar weer eens te parafraseren.
    Ook dit toeval is logisch. Namelijk

    De journalisten (zij wel dus !) die op zoek gingen- wisten deze cijfers boven tafel te toveren; dat wat de reguliere beleidsmakers/onderzoekers (zij niet dus) blijkbaar nog niet hadden opgemerkt.

    Geschatte aantal gebruikers:
    2008: 93.000
    2017: 488.000

    Geschatte aantal overdosis- nagevraagd bij seh
    2008: 43
    2017: 280
    2018: 424

    Aantal opnames verslavingsklinieken
    2012: 92
    2018: 292
    Eerste helft 2019: al 252

    Benieuwd naar ons voorland ? Lees dan het interview met Roberto Saviano - auteur van Gomarra. Voor alle goedgelovigen. Niets aan de hand, hoor ! Alles is onder controle. Echt waar


    https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/auteur-maffiaboek-gomorra-de-maffia-in-amsterdam-is-erger-dan-in-napels~b3e90a15/

    https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/4635446/oxycodon-overdosis-pijnstiller-verslaving-stijging-coma


  • J. Hulshof

    GGZ-arts, WOLFHEZE

    Wonderlijk dat lachgas nog steeds vrij verkrijgbaar is. In een verder verleden viel het onder de Geneesmiddelenwet. Toen was toepassing dus voorbehouden aan medische beroepsuitoefenaren. Waarom "slagroomgas" ( om slagroom te laten opstijven) nu pers...é lachgas zou moeten zijn is mij een raadsel. Ik vermoed dat er genoeg andere gassen zijn die daarvoor geschikt zijn en niet de toxische- en milieueffecten van lachgas hebben. Hetzelfde geldt voor andere technologische toepassingen van lachgas. Nu de overheid kennelijk gedwongen is om een hetze tegen reactief stikstof te starten ligt het eens te meer voor de hand om lachgas weer uit de vrije verkoop te halen.

  • Matthijs

    , Basisarts

    Lachgas/N2O dat in het milieu terecht komt kent natuurlijk wel meer bronnen dan lachgas-patronen. Denk aan: landbouw, industrie en verbrandingsmotoren. Hoe zou de uitstoot van deze bronnen zich verhouden tot die van lachgas-patroon-gebruikers?

    En ...was het niet 'gewoon' een co2-patroon om een fietsband op te pompen?

  • Judith Polak

    basisarts, Utrecht

    'Lachgas in de atmosfeer is goed voor 7 procent van het broeikaseffect.' Vanochtend in de Volkskrant: 'de veehouderij is verantwoordelijk voor 70 procent van de stikstofemissies'. 7 versus 70 procent spreekt wat mij betreft wel voor zich. Ook al sta ...ik niet negatief tegenover het verbieden van lachgas, de aanpak van de veehouderij lijkt mij een veel grotere prioriteit in de discussie over natuurbescherming en klimaatverandering.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.