Knalvuurwerk

Het is 13 januari. Nog elke avond rond een uur of tien knalt het in dit Veluwedorp. Hangjongeren steken rotjes af bij het oude postkantoor. Alsof ze weten wanneer mensen in hun eerste slaap zijn. Hun voorraad lijkt onuitputtelijk. Hun oud en nieuw lijkt eindeloos. Ze zijn verslaafd aan hun geknal.

Vuurwerk zou een genot moeten zijn. Dat is het soms ook. Een optisch genot. Een elegante vuurpijl die met een droog knalletje uiteenspat in een prachtige sterrenregen. Een paraplu van lichtpunten in alle kleuren. We roepen o en a. Heel feestelijk bij de jaarwisseling. Maar bij ons oude postkantoor is hiervan geen sprake. Geen visueel genot, maar akoestische terreur. Er is niets te zien behalve een felle lichtflits, onmiddellijk gevolgd door een harde knal. Om je rot te schrikken. Als je er wat van zegt, krijg je een rotje naar je hoofd.

En dan zijn er de ‘geluidsmatten’ van mijn buurman. Een tapijt van rotjes die kort na elkaar ontploffen. Tweehonderd knallen in een minuut. Onvoorstelbaar dat dit zomaar mag! De herrie dringt door tot elke hoek van mijn huis, tot elke vezel van mijn lichaam. Mijn complete autonome zenuwstelsel komt in een toestand van arousal. Mijn bloeddruk stijgt, mijn hartfrequentie loopt op. Genoeg reden om dit land rond de jaarwisseling te ontvluchten. Volop reden om de gemeente Hilversum een pluim te geven. Zij weerstaan de vuurwerklobby en roepen het centrum uit tot vuurwerkvrije zone. Tot bij de Raad van State verdedigen ze hun antivuurwerkbeleid. En met succes.

60 procent van de Nederlanders is vóór afschaffing van het particulier afsteken van vuurwerk. Ook Medisch Contact is wakker geworden. Evert Pronk windt er geen doekjes om in zijn hoofdredactioneel.1 ‘Hoezo traditie?’ schrijft hij. ‘We doen toch ook niet meer aan ganstrekken of katknuppelen?’ Inderdaad, het is een teken van beschaving als je breekt met een wrede traditie. Of het nu gaat om kleiduiven schieten, om stierenvechten of om knalvuurwerk afsteken. Mens en dier lijden eronder. Het moet stoppen. Twee politieke partijen, GroenLinks en de Partij voor de Dieren, hebben het vuurwerkverbod in hun verkiezingsprogramma staan. De PVV daarentegen wil na Zwarte Piet het Nederlandse volk niet nóg een traditie afnemen. De Partij voor Vrij Vuurwerk! PvdA, VVD, CDA zeggen er niets over. Zijn ze bang om kiezers te verliezen? Een paar miljoen Nederlanders hechten aan hun jaarlijkse portie knalvuurwerk. Moeten we ze dat genoegen afpakken?

Steeds meer medici laten hun stem horen in het vuurwerkdebat. Zij focussen op oog- en handletsels. Oogartsen en handchirurgen lopen vooraan. Maar er is nóg een argument tegen het ongecontroleerd afsteken van vuurwerk. Mens en dier lijden vooral onder het lawaai. De onverwachte explosies. De schrik, de angst. De herbeleving van vroegere traumatische gebeurtenissen die het geknal uitlokt. Verergering van slapeloosheid, van depressie. Mensen met gehoorproblemen worden extra gekweld. Denk aan mensen met hyperacusis. Denk aan mensen met recruitment. Denk aan mensen met tinnitus die verergert door de vuurwerkherrie. Waar blijven de kno-artsen, de audiologen? Waar blijven de psychiaters? Ik hoor ze niet. Of ben ik al lawaaidoof van al dat geknal?

Ten slotte. Bedrijfsartsen weten veel van gehoorschade door lawaai. Zij adviseren gehoorbescherming en periodieke audiometrie voor die werknemers waar de geluidsblootstelling boven de 80 decibel komt. Beperken zij zich tot de mensen in lawaaiige productieruimten, of zien zij als beroepsgroep ook een maatschappelijke taak waar het om de knalvuurwerkplaag gaat? Kunnen zij, naast hun adviezen over voeding, beweging en het stoppen met roken, ook hun stem laten horen als het gaat om stoppen met vuurwerk? Een dergelijk ongevraagd advies zou hen niet misstaan. Bedrijfsartsen willen zich toch profileren als sociaal geneeskundigen? Het gaat bij vuurwerk niet alleen om hinder. Het gaat om aantoonbare schade.

1. Pronk E. De vuurwerktraditie. Hoofdredactioneel. Medisch Contact 4 januari 2017.