Kim Jong-un twittert niet
Plaats een reactie‘Tweeduizend kernwapens op scherp: doe iets!’ Dat is de kop van een artikel op pagina 18 van NRC Handelsblad van donderdag 8 juni. Peter Buijs, Ko Colijn, Geert Mak, Bert Feringa, de hele Baliegroep roept de Nederlandse politiek op: verlos de wereld van deze levensgevaarlijke erfenis van de Koude Oorlog!
Ik steun deze oproep aan de voortmodderende kabinetsinformateurs. Ik prijs de Baliegroep die keer op keer aandacht vraagt voor de nucleaire dreiging. En zijn oproepen prominent onder onze aandacht brengt. Maar is de oproep wel aan het juiste adres gericht? Formeel onderhandelt Nederland over een kernwapenverbod, tegen de zin van de NAVO. De lamlendige lijdensweg van de lopende Nederlandse kabinetsformatie houdt zich met van alles bezig, maar niet met kernwapens. Die zijn bepaald geen issue. Elke politicus zegt tegen het gebruik te zijn. Maar over eliminatie zijn de meningen verdeeld. De meeste leiders schatten de voordelen van mutual deterrence (‘al zeventig jaar vrede’) hoger in dan de nadelen (‘het is al vaker bijna fout gegaan’). Stel je voor dat de zoveelste formatiepoging vastloopt op kernwapens: Rutte en Buma tegen eliminatie, Pechtold en Klaver vóór. Nee, dat kunnen ze niet maken. Ze struikelen liever over de risico’s van migratie of het langer open houden van kolencentrales. Dat kun je tenminste uitleggen aan je achterban.
Risico’s laten zich prima in getallen uitdrukken. Over risico’s kun je onderhandelen, want die zijn berekenbaar. Je kunt modellen bouwen, varianten bedenken. Risico is kans maal effect. Er is een dosis-effectrelatie. Daarmee worden de risico’s – althans op papier – beheersbaar. Voor gezondheidsrisico’s, bijvoorbeeld van blootstelling aan ioniserende straling of chemische stoffen, hanteren we een preventiemodel. We streven naar een aanvaardbaar risico, niet naar een nulniveau. De uiteindelijke macwaarden (maximaal aanvaarde concentratiewaarden) zijn het resultaat van een onderhandelingsproces tussen gezondheidsdeskundigen en economen.
In de bedrijfsgeneeskunde kennen we naast berekenbare risks onberekenbare hazards. Met hazards, vrij vertaald als ‘gevaren’, kun je niet rekenen. Er zijn te veel onbekende en onmeetbare factoren. Het gevaar van wereldwijd vijftienduizend kernwapens, waarvan tweeduizend op scherp, is niet te berekenen. Het is een onmeetbare hazard. Daarvoor is maar één aanpak mogelijk. Volledige eliminatie. Want de kans op het per ongeluk dan wel opzettelijk afvuren van een kernwapen is onberekenbaar. Omdat de beslissers onberekenbaar zijn. Er zijn bovendien veel beslissers. Ik noem er drie.
Allereerst Trump. We weten wat hem drijft. Vooral dankzij zijn tweets hebben we daar enig zicht op. Trumps tweets zijn ofwel uitingen van triomf, ofwel van frustratie en woede. Het gaat hem altijd om een effect op korte termijn. Het tevredenstellen of sussen van zijn aanhang. Hij heeft voortdurend bewondering nodig. Vaak blijken de tweets na een dag al onwaar of achterhaald. Maar zijn aanhang is tevreden. Over zijn onberekenbaarheid bekommeren zijn aanhangers zich niet.
Poetin wil zijn macht uitbreiden. Hackers helpen hem daarbij. Hij heeft de Amerikaanse verkiezingen al beïnvloed. Hij heeft nepnieuws gegenereerd over Qatar. Natuurlijk ontkent hij dat. Hij drukt zich uit in braaftaal, maar we weten dat hij liegt. Wat belet hem om de Amerikaanse nucleaire wapens te ontregelen?
Ten slotte Noord-Korea’s Kim Jong-un. Hij schiet af en toe een raket af. Hij dreigt die raketten van een kernkop te voorzien en richting Californië te sturen. Van hem weten we bijna niets. Hoe vrij is hij om beslissingen te nemen? Is hij misschien niet meer dan een marionet in een grootschalige schijnvertoning? Hij heeft geen enkele militaire opleiding of ervaring. Hij heeft al een paar familieleden laten vermoorden. We kennen zijn werkelijke macht niet. Zijn temperament kennen we niet, want hij twittert niet. Hij is gevaarlijker dan Trump. Hij is de meest onberekenbare factor.
Wat nu? Er is geen aanvaardbaar niveau van nucleaire dreiging, laat staan van nucleaire schade. Deze hazard is niet beheersbaar. Er is maar één aanpak: eliminatie. Even waar als onhaalbaar in de gegeven politieke omstandigheden. Werk aan de winkel voor de NVMP Gezondheidszorg en Vredesvraagstukken. En voor de Baliegroep. Houd ons scherp, houd ons ongerust. Het alternatief is slechts een onbeschrijfelijk lijden. Medische hulp zal dan een illusie zijn.
- Er zijn nog geen reacties
