Blogs & columns
Blog

Je hoeft tegenwoordig geen pijn te lijden… toch?

6 reacties

Je hoeft tegenwoordig geen pijn meer te lijden. Toch? Ze kijkt me verwachtingsvol aan. Want er zijn tegenwoordig zo veel mogelijkheden, dat pijn niet meer nodig is. Dat zegt iedereen. En trouwens, als het dan toch zo ver komt, dat ik toch pijn heb, dan weet u al heel lang dat ik euthanasie wil. Hè dokter? U gaat me sowieso helpen. Toch?

Ik merk dat ik een beetje begin te hakkelen en te sputteren. Ja zeker, er zijn heel veel mogelijkheden voor het behandelen van pijn. Maar ja, in alle gevallen is het dan zo dat iemand eerst pijn gehad moet hebben. Anders begin je immers niet met pijnmedicatie. En, helaas is het soms ook zo, dat de pijnmedicatie niet meteen voldoende werkt, waardoor je de dosering moet verhogen. Of iemand heeft last van de bijwerkingen van de medicatie.  En soms is iemand met een hogere dosering nog steeds niet pijnvrij. Waardoor je moet veranderen van medicatie. Een ander middel, een sterker middel. Waarbij je mogelijk ook meer bijwerkingen hebt. En daarom begin je voorzichtig met dat middel, je weet immers niet hoe iemand daarop reageert.

En zo kan het dus toch gebeuren, dat terwijl er inderdaad van alles mogelijk is, er toch enige tijd overheen gaat voordat iemand een goede pijnstilling heeft. En de opmerking ‘je hoeft tegenwoordig geen pijn meer te hebben’ suggereert een situatie die helaas niet haalbaar is. Soms heb je toch pijn, soms kort, soms lang.

Het tweede punt waarin deze mevrouw een appel op mij doet, vind ik ook een lastige. Veel mensen hebben een euthanasiewens. Soms hebben ze daar hele duidelijke ideeën bij. Bijvoorbeeld als ze veel pijn hebben. Of iets anders wat voor hen zo erg is, dat het leven dan afgelopen mag zijn. Toch ligt het niet zo eenvoudig. Want om aan de criteria voor euthanasie te voldoen, moet je eigenlijk alle andere mogelijkheden om het probleem op te lossen al geprobeerd hebben. Dus als pijn voor iemand ondraaglijk is, dan moet je eerst toch allerlei pijnmedicatie geprobeerd hebben, en als er dan niks meer mogelijk is, dan kun je pas verder gaan praten over euthanasie. En dat is dan nog maar één van de criteria.

Dus de door deze mevrouw zo verwachtingsvol gestelde vragen, kan ik niet zo een-twee-drie bevestigend beantwoorden. Maar ik wil ook niet cru tegen haar zeggen dat het zo nou eenmaal niet werkt. Dus probeer ik haar uit te leggen dat ik, bij alle problemen die ze tegen gaat komen, mijn uiterste best ga doen om haar daar zo goed mogelijk bij te helpen en te begeleiden. En dat ik al het mogelijke ga doen om er in de aankomende periode voor te zorgen dat ze zo comfortabel mogelijk is. Maar dat ik helaas niet kan voorkomen dat ze toch van het een of het ander last gaat krijgen.

Precies, zegt ze tevreden, en dan geeft u mij een spuitje.

Meer van Marieke Dijkzeul

  • Marieke Dijkzeul

    Marieke Dijkzeul is huisarts in Apeldoorn en rondde een opleiding tot kaderarts palliatieve zorg af. Zij heeft drie kinderen in de tienerleeftijd.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • emile keuter

    neuroloog, Amsterdam

    @ AG ik bedoel ook niet dat je ook weer niet maar wat slap in de ruimte wil lullen en iets zeggen of aanbieden wat later niet waargemaakt kan worden. ik bedoel dat iemand die in dit stadium over euthanasie praat niet een serieus verzoek doet. ik bedo...el ook dat het niet moeilijk te begrijpen is dat dit waarschijnlijk rationalisatie is, een vorm van afweer voor de emotie angst. angst voor de dood, namelijk. in een gesprek over wat zij bedoelt kan je dan geruststellen en troosten, gewoon zoals de dominee vroeger deed. kortom, ga naar het emotionele domein en laat het rationele voor ons. wat hebben patiënten er nu aan dat er voor ons haken en ogen zitten aan de uitvoering van euthanasie en pijnbestrijding? dat is toch ons probleem? en dat is toch veel minder erg dan doodgaan?

  • Arjen Göbel

    Huisarts, Amstelveen

    @Emile Keuter: Geruststellen en troosten doen we de hele dag. Het probleem hier is dat deze mevrouw een toezegging vraagt die een belofte inhoudt: geen pijn, en de belofte van euthanasie in de vorm van - ik herinner me dat Bert Keizer dat ooit zo zei... - een toegangskaartje dat vooraf betaald is.
    En waar ik dan altijd mee in de knoop kom is dat mensen denken dat we 'tegenwoordig zoveel kunnen' (over de pijn) en dat je alles 'vooraf kunt regelen' (over de euthanasie).

    De waarheid is: we kunnen helemaal niet zoveel. Althans, als puntje bij paaltje komt komen we met ons stappenplan van paracetamol via NSAID naar lichte en zware morfine niet altijd goed uit. Om nog te zwijgen van de mensen die brakend van misselijkheid hun fentanylpleister ondergaan en toch nog pijn hebben, waarna methadon etc.

    Dus het probleem is dat je wel kan geruststellen en troosten ('mevrouw, als het ooit zo ver is dan ben ik er voor u', en: 'maakt u zich geen zorgen over de pijn, want er is inderdaad van alles mogelijk') - noem het universele troost - maar dat je ook weer niet maar wat slap in de ruimte wil lullen en iets zeggen of aanbieden wat later niet waargemaakt kan worden.

    In de huisartsenspreekkamer, waar soms blozend gezonde mensen dit soort gesprekken komen voeren, is sprake van een combinatie van wankel evenwicht, glad ijs en hellend vlak, waar we ons dagelijks in bevinden en op begeven. En huisartsen zijn pur sang een soort dokters die de disclaimer-cultuur die thans onder specialisten heerst (bij een simpele galblaasoperatie al van te voren mededelen dat iemand daar dood aan kan gaan) graag aan zich voorbij laten gaan, maar enige voorzichtigheid is toch wel geboden, al was het maar om iemand later niet teleur te stellen.

  • Marieke Dijkzeul

    huisarts, Apeldoorn

    Dank collega Koch voor uw reactie en correctie. U heeft natuurlijk gelijk. Een blog blijft een verhaal, maar moet feitelijk wel juist zijn. Ik had duidelijk willen maken dat euthanasie niet onder de normale medische zorg valt, maar een pad is wat voo...rzichtig betreden moet worden. Net als het schrijven daarover dus ....

  • emile keuter

    neuroloog, fluitenberg

    Maar je kan die mevrouw toch gewoon geruststellen en troosten? Ze is bang.

  • Hans Koch

    Huisarts n.p., scen-arts, Dronten

    Helaas geeft Marieke Dijkzeul in haar column geen juiste weergave van de voorwaarden waaraan een euthanasieverzoek volgens de Wet toezicht levensbeëindiging (Wtl) moet voldoen, in ieder geval niet van de recente jurisprudentie betreffende die wet. Da...armee bevestigt zij de onwetendheid die bij veel artsen (en blijkbaar ook bij kaderartsen palliatieve zorg) hierover bestaat.
    Zij schrijft onder andere: ‘want om aan de criteria voor euthanasie te voldoen, moet je eigenlijk alle andere mogelijkheden om het probleem op te lossen al geprobeerd hebben. Dus als pijn voor iemand ondraaglijk is, dan moet je eerst toch allerlei pijnmedicatie geprobeerd hebben.’
    Dat is feitelijk onjuist. Weliswaar stelt de wet dat er nagegaan moet worden of er geen redelijke alternatieven zijn voor de euthanasie. Maar desalniettemin heeft de patiënt alle vrijheid om een aangeboden (ook palliatieve) behandeling af te wijzen. Als de patiënt geen bestraling of chemotherapie wil, dan heeft hij daar het volste recht toe, zonder de aanspraak op een eventuele euthanasie te verliezen.
    En wat pijnbestrijding betreft: recent heeft de Klachtencommissie SCEN een klacht hierover tegen een scen-arts gegrond verklaard. Deze had een afwijzend advies afgegeven in de casus van een patiënt die veel pijn had, mede om die reden euthanasie wilde, maar die iedere vorm van pijnbestrijding afwees. Naar de mening van de scen-arts zou met adequate pijnbestrijding de euthanasiewens van de patiënt kunnen verbleken. De klachtencommissie achtte dat een onaanvaardbare beperking van het zelfbeschikkingsrecht van de patiënt en heeft de scen-arts mede om die reden berispt(!). (Uitspraak klachtencommissie SCEN, 27-10-2020, gepubliceerd in dit tijdschrift).
    Je kunt ervan vinden wat je wilt, maar deze uitspraak geeft de meest recente jurisprudentie weer. Het ware wat mij betreft wenselijk geweest als de commissie in haar uitspraak had aangegeven wat dan wel onder ‘redelijke alternatieven’ voor euthanasie moet worden verstaan.

  • Arjen Göbel

    Huisarts, Amstelveen

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.