Ja hallo, ú bent de dokter!

‘Mevrouw, stelt u zich eens voor. U wordt wakker. U doet uw kamerjas aan, loopt de trap af naar beneden want u heeft trek in een lekker broodje met koffie. U loopt naar de keuken, kijkt verwachtingsvol in de broodtrommel maar die is leeg. U gaat weer naar boven, kleedt zich aan en gaat naar buiten. U fietst naar de plaatselijke bakker en gaat in de rij staan. Als u aan de beurt bent, zegt u: “Bakker, wat me nou toch overkomt. Ik sta op, loop naar de keuken, en wat denkt u? Broodtrommel leeg! Zo vervelend. Ik weet me geen raad. En nu ik er goed over nadenk gebeurt me dit wel vaker.” “Nou mevrouw, dat lijkt me inderdaad niet fijn” zegt de bakker. “Dus als ik het goed begrijp ging u naar beneden, trof de broodtrommel leeg aan – wat wel vaker gebeurt, zegt u – en bent u zo snel mogelijk naar mij toegekomen.” Het blijft even stil, en hij vervolgt: “Wat kan ik voor u doen?” En dat u dan zegt: “Ja hallo, ú bent de bakker?!”’

‘Wat wilt u hier nou mee zeggen, dokter?’
‘Dat mijn vraag heel oprecht bedoeld was toen ik u zojuist vroeg wat ik voor u kan doen als u al vijftien jaar regelmatig hoofdpijn heeft en daarvoor al meerdere keren bij mij, de neuroloog, de hoofdpijnkliniek en de fysio bent geweest.’
‘Maar dokter, ik wil gewoon van mijn hoofdpijn af, dat snapt u toch wel?’

Er zijn handiger alternatieven voor onhandige vragen als ‘wat kan ik voor u doen?’, en zeker ook voor de verboden vraag ‘Wat denkt u er zelf van?’ Je wilt dat als dokter namelijk wel weten.

Wat we eigenlijk willen vragen is:

• Heeft u op internet iets gelezen waardoor u denkt dat u iets heel ernstigs heeft, zodat we nu een ingewikkeld gesprek hebben omdat u dat niet aan mij durft te vertellen?
• Had u misschien een oom, buurvrouw of vriend die deze symptomen ook had, waarbij hun huisarts ze zes jaar liet rondlopen voor er iets aan gedaan werd, en wilt u niet dat ik er ook zo lang over doe maar durft u dat niet te zeggen?
• Naar welke specialistische kliniek voor laser- en zoetstofwisselingstherapie wilt u met uw fibroompjes omdat uw eigen risico toch al op is en u heeft gelezen dat zij het (voor 150 euro per stuk) veel beter weghalen dan ik (voor 20 euro, alle vijf tegelijk)?

Maar zo vragen we dat niet. We zeggen: ‘Waarmee zou u zich goed geholpen voelen?’ ‘Wat had u gehoopt dat ik zou doen toen u de afspraak maakte?’ ‘Bent u misschien iets tegengekomen op internet?’ ‘Heeft u iets bijzonders meegemaakt wat u met me wil delen?’

Het is boeiend hoe woordkeuze van invloed is op het gesprek met de patiënt. Want hoe geïrriteerd je als dokter soms – heel eventjes maar – kan worden over wat er over je heen komt, moeite doen voor een goed gesprek is goud waard. Want uiteindelijk willen we allemaal hetzelfde: een goed gesprek.