Iriscopie - Emile Keuter

Een half jaar geleden zag ik een mijnheer van zestig die klaagde over inwendig trillen. Hij had flink overgewicht, diabetes en hij rookte sigaretten. Ik vond geen neurologische afwijkingen. Vanwege zijn risicofactoren voor small vessel disease in de hersenen vroeg ik een MRI aan. De MRI was goed, de bloeddruk ook. Recent bloedonderzoek door de huisarts viel mee. Ik besprak dat roken sowieso onverstandig was, maar samen met diabetes een garantie voor problemen.

De mijnheer hoorde me onbewogen aan. Omdat inwendig trillen kan passen bij de ziekte van Parkinson, had ik hem na een half jaar terugbesteld om hem nog eens daarop te beoordelen. Zo haalde ik hem dus heel recent uit de wachtkamer op. Ik hoefde niet na te denken. Hij was zo vlot en beweeglijk dat ik, binnenkomend in de spreekkamer, direct vertelde dat ik geen aanwijzingen had voor de ziekte van Parkinson en dat hij me daarmee heel gelukkig maakte. ‘Nee, natuurlijk heb ik geen Parkinson’, antwoordde hij opvallend boos. ‘U had helemaal niets in de gaten, maar ik heb ernstig gebrek aan vitamine B12 gehad. Gelukkig ben ik behandeld door de iriscopist.’

Meestal schiet ik bij dat soort dingen in de lach, maar door ‘s mans boosheid was ik nu even uit het veld geslagen. Het werd nog erger: De iriscopist was erg ontstemd geweest. Hij had onze gemeenschappelijke patiënt gevraagd of zijn vitamine B12 wel gecontroleerd was en, nee, dat was niet het geval geweest. ‘Het is ook altijd hetzelfde’, had de iriscopist gemompeld en de patiënt had pillen gekregen die hem zouden genezen, hetgeen ook was gebeurd. Inmiddels was al mijn compassie weg, wat mij zelden gebeurt, en was ik in een stemming beland die mij deed twijfelen over een lidmaatschap van de Vereniging tegen de Kwakzalverij.

Ik nodigde de patiënt aan het bureau en vroeg hem of hij dat allemaal echt geloofde. Ik liet hem de normale waarden van vitamine B12 zien, die de huisarts had laten prikken. Ik vertelde hem dat ik meer wist van het metabolisme van vitamine B12 dan de iriscopist en dat de iriscopist mij gerust mocht bellen als hij dacht dat ik iets over het hoofd zag.

De mijnheer geloofde me nog niet. De iriscopist had het goed gezien. Waarom hadden die medicijnen anders gewerkt? Ik vertelde over het placebo-effect en regression to the mean. Oké, hij geloofde me. Maar hij bleef boos. We bespraken nog eens het stoppen met roken en toen werd ie nog bozer: Waarom had ik geen aspirine gegeven terwijl ik bang was voor beroertes? Ik had inmiddels vrij ernstige klachten van inwendig trillen en zei botweg: ‘Eerst maar eens stoppen met roken.’

Emile Keuter