In Georgië zorgen de kinderen voor hun zieke ouders

Dit verhaal schrijf ik vanuit Georgië, waar ik momenteel op reis ben. Het is een prachtig land, waar veel dingen net even wat anders zijn dan in Nederland. Denk aan de hoge bergtoppen die je overal tegenkomt of de zeer rijke culinaire traditie. Of het feit dat de meerderheid van de bevolking nog behoorlijk gelovig is, terwijl dat in Nederland steeds wat minder wordt. Op het gebied van gezondheidszorg zijn de verschillen minstens zo interessant.

Zo bestaan er praktisch geen wachttijden en is het assortiment aan vrij verkrijgbare medicijnen hier ook anders; de isotretinoïne ligt naast paracetamol in de schappen. Het verschil dat ik het interessantst vindt, zijn de schuine blikken die je hier krijgt als je vertelt over de uitgebreide verpleeghuiszorg in Nederland. Wat bedoel je? Dat je niet te allen tijde voor je ouders zorgt, ook als ze oud en ziek zijn? Waarom zet je de mensen die je groot hebben gebracht in een tehuis? Natuurlijk denken niet alle Georgiërs hetzelfde, maar in een samenleving waar het collectief belangrijker is dan het individu, is voor verpleeghuiszorg weinig plek. Het is heel gebruikelijk dat de familie tot het laatste moment de zorg voor de naaste op zich neemt, vaak bij de kinderen thuis.

Het contrast met Nederland kan haast niet groter zijn, blijkt ook uit een studie van de European Values Study (EVS). Hierin werd aan mensen in Europese landen de stelling voorgelegd: ‘Het is de taak van het kind om te zorgen voor een zieke ouder.’ De Georgiërs staken hier met kop en schouders bovenuit: maar liefst 93 procent van de ondervraagden is het ermee eens. Eenzaam onderaan staat Nederland, waar slechts 16 procent het eens was met de stelling. Nederland is een echt mantelzorgland, maar dit cijfer geeft tegelijkertijd een indicatie van de individualisering van onze maatschappij en hoe erg we gewend zijn aan de verzorgingsstaat. We zorgen met liefde voor onze naasten, maar op een gegeven moment wordt het de taak van zorgprofessionals.

Dit lijkt me ook wel terecht, zeker als het om complexe aandoeningen gaat zoals gevorderde dementie, maar het brengt extra uitdagingen in een al piepend en krakend verpleeghuislandschap. Misschien is er een middenweg te vinden waarbij een ouder in het verpleeghuis woont, maar de familie toch betrokken blijft bij de zorg. Denk aan regelmatig helpen met aankleden, eten of naar bed brengen. De verpleging en verzorging kan zich zo beter focussen op de meest complexe zorg. Mogelijk kunnen we op dit soort manieren de zorg door familie combineren met professionele zorg, en het verpleeghuis ook in de toekomst toegankelijk houden. Wellicht dat we op dat vlak nog iets kunnen leren van de Georgiërs.