Blogs & columns
Blog

‘Ik pleit ervoor om patiënten meer te betrekken in het debat’

Euthanasie bij psychiatrie: wat houdt ons tegen? (deel 7)

Plaats een reactie
Psychiater Menno Oosterhoff en ethicus Theo Boer lagen regelmatig op Twitter met elkaar in de clinch. Met name het onderwerp euthanasie in de psychiatrie was onderwerp van gesprek. Nou ja… gesprek? Dat lukt niet erg op Twitter. Elkaar wat uitgebreider schrijven is vast een stuk vruchtbaarder, hebben beiden gedacht. En zo geschiedde.

overzicht

Beste Theo,

Euthanasie bij ondraaglijk en uitzichtloos lijden ten gevolge van een psychische aandoening is zo veelomvattend, dat het moeilijk is onze gedachtewisseling te begrenzen. Toch is dit (voorlopig) mijn laatste blog aan jou.

Ik begin dit keer met wat ik uit deze maar ook eerdere discussies met jou geleerd heb. Ik vond het onderscheid dat je maakte tussen euthanasie bij mensen die met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid op korte termijn zullen overlijden en mensen die vermoedelijk nog jaren te leven hebben verhelderend. Terecht stel je dat in het eerste geval sprake is van een keus tussen dood en een goede dood en in het tweede tussen léven en een goede dood. Bij lijden ten gevolge van een psychische aandoening is immers lang niet altijd sprake van doodgaan, tenzij door suïcide. Euthanasie is hier inderdaad een einde maken aan ondraaglijk en uitzichtloos lijden door een einde te maken aan het leven. Dat is wel principieel anders dan een einde aan het leven maken dat anders óók gekomen was.

Wat ik ook van je leerde is dat er in een maatschappij altijd taboes bestaan. Grenzen, waarvan het algemene gevoel is dat ze niet moeten worden overschreden. Eén zo’n taboe is dat het doden van mensen alleen aan de overheid is toegestaan in bijvoorbeeld oorlogssituaties en in sommige landen middels de doodstraf. Door een arts toe te staan euthanasie te verlenen breek je met dat taboe. Zeker als iemand niet sowieso zou overlijden. Taboes zijn niet heilig, maar ze waren er ooit niet voor niks en wellicht hebben ze nog steeds nut. Een grens overschrijden is niet zonder risico’s. Dat deel ik zeker met je. Euthanasie verlenen aan mensen met een psychische aandoening vind ik een aanvaardbaar doorbreken van een taboe. Maar wat het Wetsvoorstel voltooid leven behelst, namelijk dat de overheid voorziet in de mogelijkheid een eind aan je leven te maken zonder dat er een medische grondslag is en met een uitvoering door een niet-medicus blijft voor mij wél taboe. Elders betoogde ik al waarom ik die wet onuitvoerbaar vind.

Het breken met een taboe kan gevaarlijk zijn, dus het is belangrijk daarover heel goed na te denken.

Op twee bezwaren die je noemt ga ik nog in. Om te beginnen de angst dat het verlenen van euthanasie bij psychische aandoeningen leidt tot meer suïcides. Ik kan me ook voorstellen dat de mogelijkheid hulp te krijgen bij uitzichtloos en ondraaglijk lijden de kans op suicidepogingen verlaagt. Maar we weten het niet. Ik vind echter niet dat eventuele aanwijzingen zodanig zijn, dat ik om die reden af zou willen zien van euthanasie bij een psychische aandoening.

Belangrijker vind ik je tweede punt: hoe zit het met de wilsbekwaamheid? Ik denk dat dit een cruciale vraag is. De wens je leven te beëindigen kán onderdeel zijn van een psychische aandoening en verdient dan behandeling en niet inwilliging. Maar ik ben het er absoluut niet mee eens dat dat altijd zo is. Al eerder zei ik dat er een moment komt waarop als hulpverlener de moed erin willen houden betekent dat je de patiënt in zijn reële inschatting van de uitzichtloosheid van zijn lijden tekortdoet. Daarom pleit ik er ook voor om patiënten meer te betrekken in het debat. Ik weet zeker dat het voor hen ontzettend belangrijk is erkend en begrepen te worden, en niet te worden weggezet als wilsonbekwaam. Het is soms echt niet te doen, alle hulp en goede bedoelingen ten spijt. Als hulpverlener zal ik dat nooit als eerste zeggen, maar soms kan en mag ik het niet weerspreken. En dat er dan de mogelijkheid bestaat om euthanasie te verlenen vind ik een ethisch hoogstaand goed.

Menno

lees het antwoord

euthanasie psychiatrie de dokter en de dood
  • Menno Oosterhoff

    Menno Oosterhoff is (kinder- en jeugd)psychiater eninitiatiefnemer van www.ocdnet.nl en www.ocdcafe.nl. Hij maakt de podcast ‘God zegene de greep’ over de dwangstoornis. Daarover gaat ook zijn boek ‘Vals alarm´ waarin ook zijn eigen dwangstoornis aan de orde komt. Zijn boek ‘Ik zie anders niks aan je’ gaat over psychische aandoeningen in het algemeen.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.