Blogs & columns
Menno Oosterhoff
Menno Oosterhoff
3 minuten leestijd
Blog

‘Ik besloot naar voren te leven’ – het veelbewogen leven van Herman van Praag

Plaats een reactie

‘Ik heb de doelen die ik in mijn leven gesteld heb bereikt. Ik ben een tevreden mens. Zal dit mijn laatste boek zijn? Ik hoop het niet, ik denk van wel.’

Dit zijn de slotzinnen van het boek Gemoedsbewegingen van psychiater Herman van Praag. Van Praag is inmiddels zo oud, 95, dat veel mensen niet meer weten wat een coryfee hij is. Hij was hoogleraar psychiatrie in Groningen, Jeruzalem, Utrecht, New York en Maastricht en legde de grondslag voor de biologische psychiatrie in Nederland en in de wereld. Daarnaast is hij een markante persoonlijkheid met een veelbewogen levensloop, die ook na zijn pensioen onverminderd doorging. Hij schreef meerdere boeken.

Eerder verscheen er een biografie óver hem, maar kennelijk had hij nog behoefte en energie (!) om ook zelf zijn levensverhaal te vertellen, meer gericht op de beleving. Dat heeft een uiterst leesbaar en bijzonder boek opgeleverd.

In grote lijnen kende ik het verhaal van zijn bijzondere levensloop, maar het was heel boeiend het nu als een geheel in zijn eigen bewoordingen te lezen. Er kwamen daarbij twee woorden bij me op: polariteit en levenslust. Polariteit omdat zijn leven veel voorspoed en succes heeft gekend, maar ook verschrikkingen. Levenslust, omdat hij ondanks die verschrikkingen toch vol energie en zelfs strijdlust het leven aanging.

Als Joodse jongen waren de oorlogsjaren voor hem een verschrikking. Hij raakte steeds meer in een isolement. Het is pijnlijk te lezen hoe weinig steun hij (en vermoedelijk de meeste Joden) destijds kregen. Uiteindelijk komt hij terecht in het concentratiekamp Theresienstadt. Dat heeft hem natuurlijk onvoorstelbaar verdriet gedaan wat nooit ver weg is. Daar kwam na de oorlog de ontzetting en verbijstering bij over wat er was gebeurd. Maar zelf zegt hij: ‘Ik ben er niet aan onderdoor gegaan, ik ben niet de gevangene geworden van het verleden. Ik besloot naar voren te leven.’

En dat heeft hij met verve gedaan, inmiddels al meer dan zeventig jaar aan de zijde van Nelleke, zijn vrouw, aan wie hij elk boek, ook dit, opdraagt. ‘Voor Nelleke, die mijn leven tot een feest gemaakt heeft en maakt.’ Hij noemt haar en zijn gezin een van de drie pijlers waarop zijn bestaan rust, naast werk en geloof. Het werk heeft hem veel voldoening en succes geleverd. Hij kreeg daarvoor ook veel prijzen en onderscheidingen.

Zijn verhaal lezend besef je ook de grote ontwikkeling die de psychiatrie in de jaren 1950 tot 2000 heeft doorgemaakt. En ook welke dieptepunten er zijn geweest. Meer dan schokkend is om te lezen hoe hij in de jaren zeventig van de antipsychiatrie vanwege zijn opvattingen over de biologische psychiatrie voor naziarts werd uitgemaakt. Dat ging destijds door muurkranten, want sociale media waren er nog niet. Overigens heeft Herman nooit een eenzijdige biologische visie gehad. Hij vond alleen (terecht) dat dat aspect naast de psychologische en sociale meegenomen moest worden.

De derde pijler is religie. Ook hierbij past het woord polariteit, namelijk de polariteit tussen biologisch georiënteerde psychiater zijn en toch zoveel waarde hechten aan religie. Herman ziet religie als een wezenlijk onderdeel van het leven in het algemeen, maar ook voor hem persoonlijk is het belangrijk. Met mijn christelijke achtergrond vind ik herkenning, maar aan de andere kant is het voor mij bijzonder dat zijn aandacht vooral naar het oude testament gaat. Als wetenschapper gelooft hij niet meteen in een spirituele wereld waarin hij na de dood zou voortbestaan. Of toch? Hij noemt het zelf een mysterie, dus kennelijk laat hij wat ruimte over.

Een blog kan nooit recht doen aan het hele boek. Ik raad daarom van harte aan dit boek van een bijzonder mens met een bijzondere levensloop zelf te lezen.

Lees ook

  • Menno Oosterhoff

    Menno Oosterhoff is (kinder- en jeugd)psychiater en initiatiefnemer van www.ocdnet.nl en www.ocdcafe.nl.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.