Blogs & columns
Blog

Ik als arts worstel tien minuten, maar jij al je hele leven

2 reacties

Je zou zeggen dat het me geen moeite kost. Ik heb immers ervaring uit eerste hand in mijn nabije omgeving. En kom op, ik ben huisarts. Toch worstel ik al op het moment dat ik je hulpvraag lees: ‘Gevoel in een verkeerd lichaam te zitten’.

Hoe ga ik dit gesprek aanpakken? Hoe ga ik je hulpvraag verhelderen? Hoe ga ik je helpen? Maar allereerst hoe roep ik je mijn spreekkamer binnen? Je bent jong genoeg om je bij je voornaam te kunnen noemen. Maar ben je wel tevreden met deze naam? Doe ik je geen pijn als ik je naam uitspreek? Het voorvoegsel meneer of mevrouw voor je eigen achternaam is in mijn ogen al helemaal uit den boze. Maar enkel je achternaam scanderen voelt wel heel onpersoonlijk. Ik zucht. Met lood in mijn schoenen loop ik naar de wachtkamer en roep je voornaam. Dat leek me het beste. Die heb je immers uit liefde van je ouders mogen krijgen.

Je hebt iemand meegenomen die je kan ondersteunen. We zitten tegenover elkaar en ik voel dat er wat spanning in de lucht hangt. Jij vermoedelijk omdat je het lastig vindt om dit onderwerp te bespreken. En ik stiekem om dezelfde reden. Niet omdat ik er een (waarde)oordeel over heb, maar omdat ik je met geen enkele vraag of voorstel wil kwetsen. Zachte heelmeesters maken stinkende wonden? Bij abcessen wellicht. Bij dit soort vraagstellingen leek me een zachte heelmeester nou juist de beste aanpak.

Maar ook dat is weer een aanname van mezelf. Door de jaren heen heb ik geleerd vooral achterover te zitten en te luisteren, met af en toe een sturende vraag. Dan werkt de patiënt. Ik observeer, onderzoek en maak een behandelplan. We werken samen. Dit kost veel minder energie dan continu aan iedereen trekken. Hetgeen ook niet eens nodig is. Toch stap ik weer in mijn eigen, oude valkuil. Ik trek. Ik worstel. Stel iedere vraag met een nuancerende opmerking. Ik loop op mijn tenen.

Niet alleen ik loop op mijn tenen. Jij raakt zichtbaar het spoor bijster. Waarschijnlijk door mijn geratel. Ik roep mezelf tot de orde en zeg wat ik zie. Je verbaasde en onbegrepen blik. Ik vraag je of dit te maken heeft met mijn vraagstelling. Je kijkt naar de grond, wat mijn vermoeden bevestigt. Kom op, Beckers. Je wilt deze patiënt niet kwetsen, maar je bent hard op weg om dat juist wel te doen.

Ik vraag je om ons gesprek opnieuw te beginnen. En leg de bal terug bij jou. ‘Zou je mij willen vertellen waarom je hier zit?’ Vanuit je tenen komt de informatieverschaffing. Je zoekt zichtbaar naar woorden. Ik worstelde net slechts tien minuten. Jij worstelt al je hele leven. Want hoe zeg je dat je eigenlijk het gevoel hebt dat je in een verkeerd lichaam bent geboren? En wat doe je met alle goed bedoelde adviezen? Alle meningen die breed uit worden gemeten in de pers? Maken alle biologische, grammaticale, psychologische, ethische en antroposofische verklaringen het nou wel echt makkelijker of draaglijker? Die vraag stel ik je bewust niet. Je hebt het al moeilijk genoeg.

Je draagt weleens de kleding van je zusje of je moeder. Alleen op je kamer. Niemand die het ziet. Dan voel je je iets beter, hoewel je je hoofd ook graag anders zou zien. En dan gaat het niet om de stand van je neus of de kleur van je ogen. Je zou weleens willen weten hoe het voelt om echt een vrouw te zijn. Dit zijn jouw woorden. Al pratende komen we er echter achter dat je niet meteen een wens hebt tot geslachtsverandering. Laat staan het hele intensieve, concrete traject daarnaartoe. Je wilt er eerst aan wennen om erover te praten. Onderzoeken wat je echt wilt.

Dit is je eerste stap. Beter gezegd: dit was ónze eerste stap. Na ons afscheid herpak ik mezelf voor het volgende consult. Een rood plekje. Soms voelt dat als een verademing. Enkel om de eenvoudige reden dat worstelen energie kost. Ik kan me niet voorstellen hoe dat voor jou zou moeten voelen. Maar ik weet inmiddels wel dat als ik zachte heelmeester was gebleven, ik je wond nog ‘stinkender’ had gemaakt. Dank voor deze les en graag tot ons volgend gesprek.

Lees ook
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • A.F. Algra

    commentator, opiniemaker zorg en sociale zekerheid, oud bedrijfsarts, Rotterdam

    Erg knappe zelfreflectie. Wat een worstelpartij. Voor alle twee dus.

    Maar is de hulpvraag - 'het gevoel in een verkeerd lichaam te zitten 'wel een/de hulpvraag - vroeg ik me af ?

    en: is nog meer blanco het gesprek in gaan een oplossing voor... de dokter ?

    Ingewikkeld vak, ingewikkelde problemen, ingewikkelde patienten

  • A.E. Vervoort

    huisarts sekshaglid, Nijmegen

    Dag Arianne,

    Ik bewonder hoe goed je naar jezelf kijkt en het consult dat zoveel in je oproept kan uitpluizen. Heel herkenbaar: de intentie is goed, maar gene maakt het lastig. Gene overwinnen om er te kunnen zijn als gesprekspartner en professio...nal is heel belangrijk. Volgen en openblijven de enige weg. Dankjewel voor het delen van dit kwetsbare maar belangrijke moment.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.