Huidhonger

Begin januari van dit jaar kwam ik het woord huidhonger voor het eerst tegen in een stukje in de VPRO-gids. Volgens de schrijver van het stukje ging het om een aandoening waar te weinig aandacht voor was. Vooral alleenstaanden en dus met name veel oude mensen zouden er last van hebben: een onvervulde behoefte aan fysieke aanraking. Meteen stonden al mijn stekels overeind. Waarom het duiden als een aandoening? Voor je het weet, storten de industrie en allerlei therapeuten zich erop; een nieuwe markt is aangeboord.

Dat was voor de coronacrisis.

Inmiddels heeft de halve wereld last van huidhonger. Fysieke aanrakingen zijn bijna geheel taboe. Elkaar kussen bij een begroeting? We moeten er niet aan denken. Een arm om iemand heen slaan die verdrietig is? Helaas, dat kan echt niet meer. Omzichtig wandelen we op straat om elkaar heen, we wachten in de supermarkt geduldig onze beurt af om bij het pak vlokken te komen dat in ons net schoongemaakte winkelwagentje belandt. De anderhalvemetersamenleving eindigt vast bovenaan in de top tien van nieuwe woorden in 2020. Er wordt hard nagedacht hoe dat vorm moet krijgen: in winkels, op scholen, op werkplekken en in het openbaar vervoer. Wat dat laatste betreft: dat wordt straks allemaal in ons eigen autootje ergens naar toe, als we weer ergens naartoe kunnen en mogen, terwijl we net zo goed bezig zijn met het terugdringen van de luchtvervuiling.

Er wordt driftig gespeculeerd, ingewikkelde algoritmes worden geconstrueerd om het beloop van de coronabesmetting en de corona-immuniteit te voorspellen. Bijna iedereen, met uitzondering van een paar vreemde staatshoofden, is het erover eens dat SARS-CoV-2 nog een hele tijd blijft rondwaren en als we dit exemplaar uit de coronafamilie eronder krijgen, dan komt er vast een broertje of zusje kijken of hij of zij net zoveel ellende kan aanrichten.

Dat betekent dat we serieus moeten gaan nadenken over hoe we aan onze behoefte aan fysiek contact met in elk geval onze naasten kunnen voldoen. We kunnen niet eindeloos grootouders en kleinkinderen van elkaar weghouden, onze bejaarde ouders alleen maar achter plexiglas blijven zien, onze vrienden niet troosten met een arm om hen heen. In de geneeskunde geldt het adagium van Rümke: maximale toenadering met behoud van distantie. Daarbij werd overigens niet die fysieke distantie bedoeld die we nu met z’n allen nastreven. Dat adagium dreigt nu, maar dan in letterlijke zin het uitgangspunt voor onze samenleving te worden. Dat gaat niet werken, we moeten de balans tussen afstand en nabijheid in familiekring en vriendenkring, niet door laten slaan naar anderhalve meter afstand.

Het gaat daarbij niet helpen als we huidhonger als een aandoening gaan typeren waar mensen nu in toenemende mate aan lijden. Laten we het vooral blijven zien als een heel menselijke, gewenste en noodzakelijke behoefte en laten we samen nagaan hoe we daarin, met goed afwegen van de risico’s, wel degelijk kunnen voorzien.