Hoezo slechts griep?

Even twijfel ik: wil ik wel een coronacolumn schrijven? Wat ik nu schrijf is allicht morgen alweer achterhaald, en gezien de polarisatie tussen kampen ‘Heftig Griepje’ en ‘Begin van het Einde’ kan ik het bij voorbaat al niet goed doen. Maar ik heb onbeantwoorde vragen, en niet schrijven helpt gegarandeerd niet.

De geruststellende woorden dat het slechts een heftige griepvariant is, alhoewel er nu géén vaccin noch medicament aanwezig is, zijn voor mij niet zo geruststellend: influenza wordt ernstig onderschat. Dit uit zich in het suboptimale percentage zorgmedewerkers dat zich laat vaccineren, de blijvend noodzakelijke aandacht voor het op de geëigende momenten gebruik van handenalcohol of -zeep, en voor – of dat nou hygiëne of opvoeding is – het soms uitbundige gehoest en geproest in een overvolle overdrachtsruimte. Onvermijdelijk vallen ook de artsen elk griepseizoen één voor één om. Een combinatie van hoge blootstelling aan (al dan niet zieke) mensen van dichtbij, misschien zelf verzwakt door hoge werkdruk – nog hoger wegens de afwezige zieke collega’s –, en dan het arbeidsethos dat zegt dat je je pas ziek meldt als je hoofd meer dan een halve meter van je romp ligt (en in de tussentijd dus collega’s en patiënten besmet): wie zal het zeggen? Daartegenover staat dat ik in mijn over het algemeen jonge en redelijk gezonde patiëntenpopulatie zwangeren balancerend op de rand van leven en dood zie door deze alom geaccepteerde seizoensgriep. Een laconiekheid over het ernstige ziektebeeld, genaamd influenza ja, is wonderbaarlijk. Een sterk contrast met de pandemische paniek over covid-19, die dankzij de toegenomen globalisering nu voor mijn neus staat.

In de tijd dat het slechts wachten is op de eerste Nederlandse covid-19-besmetting roep ik innerlijk om duidelijke signalen van het RIVM, maar die blijven uit. Paralytisch als een konijn in de koplampen, of een observerende grootmacht die pas spreekt als er meer zekerheid is? Het is moeilijk laveren tussen te vroeg informeren (paniek zaaien) of te laat. In de tussentijd viert in ieder geval de emotionele besmetting al hoogtij, leidend tot hamsteren van mondmaskers en handenalcohol, en warme oren bij de huisartsen die platgebeld worden. Waar blijft het bericht dat mensen uit epidemische gebieden die klachten krijgen zichzelf thuisisolatie opleggen en contact opnemen met hulpdiensten? Het advies komt vier dagen nadat de eerste Nederlandse besmetting met covid-19 bekend werd. Voor de doorsnee Nederlander, niet gehinderd door veel kennis van zaken, is dat een luizenmoederdag en halve werkdag te laat, zo lijkt het op basis van de weinige informatie die verschijnt.

Naast geïmporteerde virussen uit China maak ik me ook zorgen over andere geïmporteerde zaken:  medische middelen, waaronder isolatiekleding. Hoe zit het met de ziekenhuisvoorraden, nu de economische grootmacht China deels stilligt? Ik voel me op mijn werk als de vooruitgestuurde infanterie, gewapend met een flesje handenalcohol tegen een vijand van nog onbekende proporties. Zolang de voorraad strekt.

Toch slaap ik nog rustig. Misschien omdat ik behoor tot de jonge generatie die relatief goede kansen heeft in geval van besmetting? Omdat ik door mijn werk een dermate veranderde risicoperceptie heb dat ik besef dat je ook gewoon wat mazzel moet hebben in het leven? Omdat ik dagelijks de geweldige kwaliteit van zorg in Nederland zie? Toch zou ik graag door de overheid geïnitieerde grootschalige voorlichting zien over handenhygiëne, en bij klachten thuisisolatie, in de hoop dat we de epidemische expansie en derhalve piekbelasting kunnen blijven spreiden. 

En als we toch bezig zijn met voortschrijdend inzicht voor allen: allicht doet de huidige opfrisser van kennis over adequate handenhygiëne en verspreiding van ziekten de influenzaprevalentie volgend jaar nog goed.