Hoezo huisartsentekort?

Vanuit de bieb heb ik uitzicht op een troep uitgelaten jeugd in sportkleren. ‘#Runnershighschool’ lees ik op het bord boven hun hoofd. Het ziet er leuk uit. Ik zoek het even op: ‘Turnhout wordt de plek waar de highschoolstudenten hun endorfines zullen opwekken tijdens hun run van 5 of 10 kilometer. De leerlingen die geblesseerd zijn, kunnen deelnemen aan een wandelparcours van 3 km. Dit is enkel en alleen mogelijk met een doktersattest.’ Ik val bijna van mijn stoel: gaan we nu de huisarts ook al lastigvallen met dit soort onzin?

Achtduizend inwoners in regio Turnhout vinden geen vaste huisarts. Deze noordelijke uithoek van de Kempen wordt stilaan een verlaten woestijn in het zorglandschap, het lukt maar niet om (genoeg) jonge huisartsen aan te trekken.

Mensen gaan naar de wachtpost of de Spoedeisende Hulp om antwoord te krijgen op hun zorgvragen. Ondertussen moet ik me vaker dan me lief is bezighouden met dit soort ongein. Een paar voorbeeldjes van de afgelopen weken.

– Dokter, ik moest vandaag thuisblijven om op mijn zieke zoontje te passen, maar we hadden op het werk een verplichte opleiding, dus de werkgever neemt geen genoegen met een attest voor sociaal verlof, het moet een ziekteattest zijn.

– Maar u ben niet ziek? Dan kan ik geen attest voor u schrijven.

– Maar mijn werkgever eist dat!

Tja. Ik weiger hiervoor een ziekteattest uit te schrijven. Om 18.00 uur, zodra de wachtdienst ingaat, belt deze man naar de wachtpost, vertelt dat hij symptomen van een buikgriep heeft, en krijgt telefonisch een ziekteattest verstrekt.

Ja, in België tiert de attestjescultuur nog welig. In Nederland bestaat dat – gelukkig! – niet, maar hier eisen werkgevers en allerlei instanties een bewijs van de huisarts als je ziek bent, maar helaas ook voor allerlei andere soms werkelijk onbenullige zaken. En ja, dat leidt soms ook tot misbruik.

Tweede voorbeeld. Ik zie een man op het spreekuur met hoofdpijn. Het gaat om een vervelende maar niet ernstige spanningshoofdpijn (vermoeid, slechte nachten, baby huilt veel). Ik geef hem een ziekteattest tot het einde van de week.

– Maar dokter, volgende week woensdag begint mijn vakantie, kunt u dat attest niet verlengen, zodat ik niet alleen voor die maandag en dinsdag terug hoef te gaan?

– Nee, dat gaat niet. We kunnen best even kijken hoe het gaat, ik verwacht dat de hoofdpijn met een paar dagen rustig aan en goede pijnstilling wel over zal zijn.

– Voor die twee dagen ga ik echt niet meer werken hoor.

– Dat kan best zijn meneer, dan kunt u misschien met uw werkgever overleggen of u een paar dagen verlof extra kunt opnemen, of onbetaald verlof.

– Nee, dat kan niet, want al mijn verlof is al op.

Vervolgens loopt hij van mijn spreekkamer regelrecht naar de balie voor een afspraak twee dagen later bij een collega op vrijdag. ‘Want ik weet nu al dat de hoofdpijn maandag niet over zal zijn.’

Alle goede dingen bestaan uit drie, dus voor de fun nog een laatste scène. Patiënt staat op een woensdag op de takenlijst om terug te bellen. Hulpvraag: ik ben afgelopen twee dagen ziek thuisgebleven met griepklachten. Nu gaat het weer beter en ik ben terug aan het werk, maar ik heb nog wel een attestje nodig voor die twee dagen.

Ongelooflijk frustrerend is dit. Waarom is die doktershandtekening nog nodig als mensen toch allang besloten hebben wat ze willen en desnoods liegen om dat gedaan te krijgen? Al die attesten doen de tandwielen van de huisartsenzorg vastlopen. Alle verspilde tijd die artsen kwijt zijn aan dit soort onzinnige schertsvertoningen zou beter besteed zijn aan échte zorg. Daar zijn we trouwens voor opgeleid, en niet om als een soort pseudorechter te moeten oordelen over wie al dan niet gerechtvaardigd ziek thuis zit. Een glazen bol waarin ik kan zien hoelang iets gaat duren, heb ik ook al niet.

Dus wat nou huisartsentekort? Ik durf daar een boude stelling tegenover te zetten: schaf de attestencultuur af en het huisartsentekort is opgelost. Waar we dat blik bedrijfsartsen vandaan gaan halen dat dan nodig zal zijn, is weer een andere vraag. Het bewijs zie ik in mijn agenda: deze week is het herfstvakantie en de takenlijst met attestaanvragen is zo goed als leeg.

Quod erat demonstrandum.

PS: Gelukkig bestaat er al wel het mooie Project Kafka van het Belgische Domus Medica die de strijd aan gaat met onzinnige attesten en andere administratieve overlast (zoals het briefje dat soms gevraagd wordt om tijdens de les naar het toilet te mogen gaan, echt waar!)