Hoe tropenervaring bijdraagt aan onze gezondheidszorg

Deze week is in de Tweede Kamer de motie van Carla-Dik Faber aangenomen over aanvullende financiering voor het profiel arts internationale gezondheidszorg en tropengeneeskunde (AIGT). Een positief geluid voor de RGS-erkende opleiding, na een jarenlange lobby door verschillende betrokken partijen.

In Nederland stijgt de behoefte aan dokters met een internationale blik op gezondheidszorg, mede door toegenomen migratie en globalisering. Een mooi voorbeeld zag ik bij een bevriend collega die als huisarts diensten doet op de Kruispost in Amsterdam, waar patiënten zonder zorgverzekering en/of verblijfsvergunning terechtkunnen. In korte tijd diagnosticeerde zij daar drie gevallen van open tuberculose, waarvan zij het klinisch beeld herkende door haar ervaringen als voormalig arts IGT in Ethiopië en Tanzania. Daarnaast zet zij als huisarts in een multiculturele stad haar ervaring en netwerk in om de positie van vrouwelijke vluchtelingen te versterken. Een ander voorbeeld is een collega orthopedisch chirurg, voormalig arts IGT, die zegt beter te kunnen organiseren en meer flexibel te zijn als specialist in Nederland, door zijn ervaring onder extremere omstandigheden in de tropen. Dit beaamt een voormalig tropenarts, inmiddels gynaecoloog. Zij noemt haar referentiekader breder en haar denken creatiever, door de uitdagende casuïstiek waarmee zij destijds te maken kreeg, in een omgeving met beperkte middelen.

Dat de Nederlandse gezondheidszorg kan profiteren van de internationale ervaring van een deel van haar dokters, krijgt door de instemming van de Tweede Kamer een extra bevestiging. Maar ook als het gaat om internationale samenwerking is er een voordeel van ervaren dokters met een internationaal netwerk. Onze samenleving profiteert van de recentste ontwikkelingen op het gebied van gezondheidszorg, met een gezondheidssysteem waar de meeste landen in de wereld jaloers op zijn. Moreel gezien kun je zeggen dat dit een verantwoordelijkheid geeft de successen in onze zorg te delen. Want de verschillen met lage- en middeninkomenslanden zijn pijnlijk groot. Bijvoorbeeld binnen mijn eigen vakgebied: de heelkunde. Volgens een frequent aangehaalde publicatie van The Lancet uit 2015, ‘Global Surgery 2030’, is het tekort aan adequate chirurgische zorg in de wereld omvangrijker dan altijd werd gedacht. 5 miljard mensen ontberen tijdige en veilige toegang tot heelkundige zorg, wereldwijd resulterend in morbiditeit, arbeidsongeschiktheid en mortaliteit van dramatische proporties. Als medisch specialisten zouden we ons meer kunnen organiseren om internationaal doelmatig samen te werken. Collega-chirurg Peter Reemst, inmiddels werkzaam voor het Internationale Rode Kruis, hield vorige maand een treffend betoog in zijn ingezonden brief aan de Volkskrant: ‘Deel successen van onze gezondheidszorg met de rest van de wereld’ (31 oktober 2019).

Naast genoemde verantwoordelijkheid is het mijns inziens ook inspirerend om contact te hebben met collega-specialisten in het buitenland. Deze week kreeg ik van een bevriend arts uit Syrië een filmpje toegestuurd uit een Syrisch ziekenhuis. De patiënten dansen er voorzichtig op vrolijke muziek vanaf hun bedden. De behandelaars zwaaien naar de camera en vertellen erbij: ‘Wij dansen liever dan treuren.’

Het IDFA in Amsterdam vertoont komende maand een documentaire over Syrië, The Cave, over een ondergronds kinderziekenhuis ten tijde van de bombardementen in 2016. De veerkracht en mentaliteit van de artsen is indrukwekkend om te zien. Een aanrader, die je het belang van investeren in internationale gezondheidszorg temeer doet beseffen.