Hoe kan dit?!

‘Wat is hier aan de hand?’ Ik sta in de deuropening van de schaars ingerichte woonkamer. Er staat een tweepersoonsbank, waarop een oud matras is gelegd. Daar ligt Anne, onder een lakentje; ze is sterk vermagerd en kijkt me met grote ogen aan. Naast de bank staat een stoel. Met op die stoel pakjes drinken, liga’s, sigaretten en een asbak. In de buurt staat een emmer.

Op een stoel aan de tafel zit haar dochter, zij heeft zojuist voor mij de deur opengedaan. Onthutst vraag ik: ‘Wat is hier in vredesnaam aan de hand?’ Dochter zegt: ‘Moeder kan al drie dagen haar benen niet bewegen.’ Het is een troosteloze aanblik. Ik weet even niet wat ik moet zeggen. ‘Hoe…?’ begin ik.

Een duidelijk geëmotioneerde dochter barst los, het ging al een hele tijd niet goed: hoesten, pijn, moeilijker kunnen bewegen, en slechter eten. Ze hadden al een paar keer contact gezocht met de praktijk. Mijn collega was een paar weken geleden geweest en zij had gedacht aan een ontstekingsbeeld, en een niet opknappende rugpijn met uitstraling in haar been. Dus bloed prikken en fysio aan huis. Ze had Anne op het hart gedrukt goed te eten en te mobiliseren. De dochter vertelt dat de fysiotherapeut na twee keer niet meer was geweest. En zowel de wc als de douche was boven, dus Anne had al weken op een emmer geplast (en gepoept) en niet kunnen douchen. De dochter had haar verzorgd, zo goed en zo kwaad als het ging. En dat was al weken zo.

Ik was verbijsterd. Ondertussen bleef Anne me met grote ogen aankijken. Ik besloot haar maar eens na te kijken. Bij het wegtrekken van het laken, viel me meteen op dat haar voeten beide naar binnen gedraaid lagen. En op de vraag of ze haar benen wilde bewegen, of dan toch haar tenen, gebeurde er helemaal niets; ze was totaal verlamd. Het gevoel in haar benen was wel goed.

Haar armen waren opvallend mager, de spieren van haar handen leken ook minder aanwezig, haar buik was wat opgezet. Wat er ook aan de hand was, dit was zeker niet goed.

Ik leg Anne en haar dochter uit dat ik niet weet wat er aan de hand is, maar dat ik haar naar het ziekenhuis ga sturen. Anne vraagt nog of dat echt nodig is, maar haar dochter begint te huilen van opluchting: haar moeder krijgt eindelijk hulp.

Ik bel de neuroloog, toevallig iemand die ik best goed ken. Ik leg het uit, ze mag zeker naar het ziekenhuis en vraag hem het me te laten weten als hij weet wat er aan de hand is.

Het blijft de hele dag door mijn hoofd spoken. Hoe is dit gekomen? Waarom is er niet meer hulp geweest, waarom geen thuiszorg, geen bed in de kamer?

Aan het einde van de middag krijg ik bericht van de neuroloog. Anne heeft een hoge dwarslaesie door een uitzaaiing van haar borstkanker (ze heeft een tumor in haar borst, doorgroeiend naar buiten, wat ze niemand verteld heeft), ze heeft een trombosebeen, longembolieën, nog een paar ribben gebroken door uitzaaiingen. Echt helemaal niet goed. Ik ben verbijsterd. In twintig jaar heb ik dit nog nooit meegemaakt.

De hele nacht slaap ik er slecht van, ik begrijp maar niet hoe dit kon gebeuren. Waarom heeft ze nooit iets over haar borst gezegd? Waarom hebben we niet eerder diagnostiek gedaan, of meer zorg ingezet? Ze hebben wel een paar keer contact gehad, maar toch is de zorg niet goed van de grond gekomen. Hoe dan?

De dag erna ben ik vrij, maar ik besluit toch naar het ziekenhuis te gaan om met Anne te praten, ik heb zo veel vragen. Bij de receptie vraag ik waar ze ligt, en loop door naar de afdeling en haar kamer. Daar is ze niet. Dus naar de receptie van de afdeling. Zegt de vriendelijke secretaresse: ‘O, heeft u het nog niet gehoord? We hebben net uw praktijk gebeld. Anne is vannacht overleden.’