Het snot voor de ogen

Als militair arts werk je met twee petten. Tijdens het spreekuur schakel je continu tussen de rol als huisarts en als bedrijfsarts. Immers moet niet alleen de klacht van de patiënt worden behandeld, maar moet er ook een uitspraak volgen over zijn inzetbaarheid. Iemand met een gebroken pols kan nou eenmaal moeilijk aan een F16 sleutelen, maar kan bijvoorbeeld prima delegerende taken uitvoeren. Win-winsituatie. Desbetreffende ziet thuis de muren niet op zich af komen (zes weken thuiszitten zonder dat je je echt ziek voelt, werkt nou eenmaal averechts) en het bedrijf behoudt mankracht.

In Nederland krijgen circa 4,9 miljoen mensen een uitkering. Waarvan zo’n 750 duizend mensen vanwege arbeidsongeschiktheid.¹ Het ziekteverzuimpercentage ligt sinds de afgelopen twee jaar op gemiddeld 3,7 procent.² Het gros door daadwerkelijke mentale/fysieke klachten, maar ook een aantal procent door middel van ziektewinst. Een voorbeeld uit de praktijk, op zijn minst een vermoeden, kunnen we allemaal wel noemen. Nou zijn we als dokter zeker geen ‘arbopolitie’, maar vraag ik me al aanmoedigend in bocht 11 van de Alpe d’Huez wel af of wielrenners daar ook last van hebben. Ik ben getuige van de heldendaad van Steven Kruijswijk. Deze ‘kopman’ fietst zich letterlijk het snot voor de ogen. Sommige collega’s zitten zelfs met gebroken ledematen op een fiets. Ziektewinst? Wat is dat? Je moet als profwielrenner haast wel ziek zijn om überhaupt mee te tellen. Alles voor de sport en die paar minuten ‘genieten’. Want laten we wel wezen. Veel tijd krijgen ze daar niet voor. De volgende wedstrijd of training staat alweer op het programma. Bovendien ligt concurrentie continu op de loer. Teleurstellingen en tegenslagen horen bij het leven en de sport. Of in geval van Steven strijdend ‘ten onder gaan’. Toch is er geen sprake van ziektewinst zoals wij die als niet-topsporter kennen. Een dag later gewoon weer opstappen en doorgaan. Verantwoord? Het onlangs in Medisch Contact geprezen boek Pijn in het peloton is een absolute aanrader. Vorm uw eigen mening.

Ik dwaal af. Niet heel Nederland hoeft zich het snot voor de ogen te werken. Gelukkig hebben we ook nog zoiets als een arbodienst die erop toeziet dat werkzaamheden verantwoord worden verricht. Wat ik wil zeggen is dat ik vanaf september zal moeten wennen aan mijn ene pet. Ik start officieel als huisarts in opleiding. Ik zal me als schoenmaker bij mijn leest houden, maar de bedrijfsgeneeskundige visie niet uit het oog verliezen. Mede gezien mijn terugkeer als militair arts over twee jaar. Dan maar vaker verwijzen? Laat de patiënt, onder begeleiding, zijn eigen ‘kopman’ zijn voor een optimaal herstel. Om deze ‘etappe’ te kunnen winnen, zullen we echter de samenwerking (het ‘knechten’) als zorgprofessional onderling en met de patiënt verder moeten optimaliseren. De therapeutische werking van arbeid. Althans, voor de meesten.

1. https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2015/39/ziekteverzuim-verschilt-aanzienlijk-per-bedrijfstak

2. https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2015/39/ziekteverzuim-verschilt-aanzienlijk-per-bedrijfstak