Het nut van eigen bijdragen
1 reactieDe PvdA heeft zich achter het kamp van eigen-risico-afschaffers geschaard. We weten allemaal dat dit punt tijdens een formatie nog sneller wordt ingeleverd dan de AOW-leeftijd van de gedoog-PVV uit Rutte I, maar toch.
Normaal verzekeren we ons alleen tegen zaken die onzeker zijn maar laagfrequent en duur, zoals het afbranden van ons huis. Tegen hoogfrequente en betaalbare onzekere gebeurtenissen zoals kapotte apparaten, verzekeren we ons doorgaans niet. We accepteren de pech en hebben een spaarpotje aangelegd.
Een zorgverzekering is een uitzondering. We zijn verplicht verzekerd voor zowel complexe en dure ziekenhuisopnames als goedkope alledaagse zorg.
Er zijn goede redenen voor de uitzonderingspositie van zorg. De solidariteit met ongezonde burgers is zo groot dat we geen bonus-malussysteem hebben noch forse eigen risico’s. Daarnaast hebben we zorgtoeslagen en inkomensafhankelijke premies en hebben verzekeraars een acceptatieplicht ongeacht gezondheidskenmerken. Voor chronisch zieken biedt de Wmo ruimte voor compensatie.
Nederland is zelfs wereldkampioen solidariteit in de zorg en dat is een groot goed. Maar er is een vervelend bijeffect. Zorg is, in economische termen, een privaat product. De patiënt ‘consumeert’, de arts ’produceert’ en er vindt een betaling plaats. Alleen loopt die betaling indirect via de verzekeraar.
Door deze quasimarkt is betaalbaarheid lastig te organiseren. We leunen sterk op de professionaliteit van de arts, maar in het gesprek tussen arts en patiënt kan al snel een gemeenschappelijk belang ontstaan om ‘alles uit de kast te halen’ en de kosten op het collectief af te wentelen. Voor je het weet puilt de kast uit en betalen we ons blauw.
Het is een illusie dat verzekeraars zonder de hulp van consumenten de betaalbaarheid overeind kunnen houden. Consumenten kiezen weliswaar jaarlijks een verzekeraar om de markt scherp te houden, maar dat is niet genoeg. Eigen betalingen en een eigen risico zijn de enige instrumenten die we hebben om consumenten financieel medeverantwoordelijk te maken voor het goed besteden van zorguitgaven op individueel niveau.
In de toekomst moeten patiënten meer centraal komen te staan. Ze kunnen immers zelf grote invloed uitoefenen op hun gezondheid en genezing. Hoewel niemand dit leuk vindt, hoort bij deze extra rol ook een financiële verantwoordelijkheid.
Over de vormgeving kunnen we het hebben, maar het geheel afschaffen van eigen bijdragen en/of eigen risico in de zorg is een stap in de verkeerde richting. In plaats van mensen bewust te maken van de gedeelde verantwoordelijkheid legt het alle verantwoordelijkheid bij het collectief. Op individueel niveau misschien plezierig, maar voor de samenleving als geheel een ramp.
G K Mitrasing
Vogelvrije Huisarts, Tilburg
Het is Weggeman die 5 jaar geleden al constateerde dat dit zorgstelsel aan ‘t einde van haar cyclus is maar Canoy kan blijkbaar niet inzien dat dit stelsel intrinsiek kostenverhogend is. En komt met een non-oplossing; variaties op ‘t CPB-probeersel ...van “zorgkosten met minimale ziektelast”. Grappig dat Canoy nu stelt dat zorgverzekeraars het (toch) niet alleen kunnen in deze quasi-markt en opmerkt dat het zorgstelsel zo solidair is. Zou goed zijn als Canoy eens uitlegt wat “solidariteit” is anders blijft het een “leeg” begrip. Canoy moppert graag over de onuitgewerkte plannen van een NZF.. dus? In andere landen dan NL kiest men voor een volledig inkomensafhankelijke premie waardoor de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. Hier is een grens van ± 53000 Euro, daarboven wordt niet méér betaald. Solidair? Hoe ziet Canoy de solidariteit dan verwerkt in de eigen bijdragen per behandeling? Terwijl de zorgkosten amper reëel en transparant zijn? De economische prikkel in dit zorgstelsel door Canoy wordt niet benoemd: zorgverzekeraars mogen het verschil tussen raming en realisatie voor zichzelf behouden en die prikkel werkte al goed gezien de behaalde resultaten aan overreserve. Een andere inbreuk op solidariteit: de NZa zélf waarschuwt voor risicoselectie door zorgverzekeraars! Die is er nog steeds en wordt alleen maar sterker en sluwer doordat de zorgverzekeraars zelf grotere risico’s lopen: de risico verevening zelf klopt immers niet; daarom hebben andere EU landen een zorgstelsel met een gecombineerde verevening: vooraf en achteraf. Maar we kunnen het vage begrip “solidariteit” ook aanvullen met de benadering dat gelijke toegang tot noodzakelijke gezondheidszorg voor iedereen niet slechts een wens, maar een door Nederland erkend mensenrecht is, een sociaal grondrecht dat de verplichting van progressieve verwerkelijking, oftewel voortdurend toenemende toegankelijkheid herbergt. Dus: waar wil Canoy nu precies gaan krabben om dit recht te behouden?