Het betreffende vakje
19 reactiesHebt u dat ook zo vaak? Dat u bij het lezen van de rubriek Tuchtrecht denkt: ‘Dat had mij net zo goed kunnen gebeuren’.
Vorige week ging het over een arts in opleiding tot internist, die een oude man met buikpijn had gezien op de spoedeisende hulp. Ze had hem onderzocht, een behandelbeleid vastgesteld en laten opnemen. De patiënt was helaas later overleden. Anderhalf jaar (!) later had de dochter een klacht ingediend bestaande uit vier onderdelen.
Het tuchtcollege heeft de arts een waarschuwing gegeven. We weten allemaal, dat een veroordeling door het tuchtcollege een kras op je ziel is. Waaraan heeft deze arts dit verdiend?
De arts kon zich totaal niet herinneren over wie het ging. Geen wonder. Ze had hem anderhalf jaar geleden één keer gezien.
Het college sprak haar op drie van de vier onderdelen vrij. Het overlijden had in niets met haar handelen te maken. Ze had álles voorbeeldig gedaan. Op één vinkje na. Kennelijk moet je, zodra je iemand hebt gezien een formulier invullen of de patiënt gereanimeerd wil worden. Ze had ‘nee’ aangekruist. Maar … bij de vervolgvraag of de familie was geïnformeerd stond geen vinkje. Ik kan van alles bedenken waarom ze dat niet heeft ingevuld. Ik weet niet eens of je verplicht bent de familie te informeren. Sterker nog: of het altijd mág.
‘Als het misgaat dan hoeft u me niet te reanimeren, dokter. Het is wel goed zo. Maar vertel dat maar niet aan mijn kinderen.’
Eén vinkje vergeten. Toch oordeelde het college, dat ze een waarschuwing had verdiend. Waarom?
‘Het college is van oordeel dat ervan uitgegaan moet worden dat de arts het niet heeft besproken met de familie. Het betreffende vakje is immers niet aangekruisd. […] Dat is verwijtbaar: Het is niet voor niets dat op het formulier een vakje “patiënt ingelicht/familie ingelicht” is opgenomen.’
Waar in de overige rechtspraak is het niet aankruisen van een vakje voldoende om ervan uit te gaan dat ze het niet heeft besproken en waar is dat voldoende reden voor een veroordeling?
Het meeste wat de familie haar verwijt is niet gegrond verklaard. De familie had in die opzichten dus te hoge verwachtingen.
Is deze arts echt nalatig geweest door het niet met de familie te bespreken? Kennen we de exacte toedracht? Er zijn geen getuigen en zelf weet ze zich niets meer te herinneren.
Waarom pas na anderhalf jaar een klacht?
Als leidinggevende ben ik betrokken geweest bij veel klachtprocedures tegen medewerkers. Het is riskant om het te zeggen, maar ik doe het toch. Vaak vond ik het muggenzifterij en soms zelfs apert oneerlijk. Hiermee wil ik klagers, die volkomen in hun recht staan, niet tekort doen. ‘De goeden niet te na gesproken’, zei een leraar van mij vroeger als hij een eindeloze tirade hield tegen de hele klas. Ik wil echt dat patiënten recht wordt gedaan. Hulpverleners zijn geen heiligen. Maar ik wil ook, dat hulpverleners recht gedaan wordt. Patiënten zijn ook geen heiligen.
Deze arts heeft nog deemoedig gezegd dat ze het formulier beter had moeten invullen, maar dat mocht niet baten. ‘Hoewel verweerster heeft erkend dat het niet correct is geweest dat zij het formulier niet volledig heeft ingevuld en daarop open heeft gelaten of zij het formulier heeft besproken met klaagster, acht het College het toch aangewezen een tuchtrechtelijke maatregel op te leggen.’
Wordt ze door de waarschuwing een betere dokter?
Ze zal in elk geval nooit meer vergeten, dat het invullen van formulieren, lijsten, codes, checklists en weet ik wat nog meer inmiddels onze hoofdtaak is geworden. En dat het dossier er in de eerste plaats is voor juridische en economische verantwoording. Maar ben je dan een betere dokter?
Is deze arts recht gedaan? Zo voelt het voor mij niet. Het verhaal heeft mij niet overtuigd dat de ernst van haar medisch tekortschieten en de juridische onderbouwing daarvan voldoende zijn om een waarschuwing te rechtvaardigen. Maar ik ben geen internist.
Zie ik het verkeerd? Ik ben benieuwd naar uw mening, ook als u het met me oneens bent.
Menno Oosterhoff
PS 1. Ik hoop dat deze column haar bereikt. Ik zou haar in overweging willen geven naar het centraal tuchtcollege te gaan. Kijken hoe die erover denken. Een aanzienlijk percentage van de beschikkingen van de regionale tuchtcolleges wordt daar vernietigd.
PS 2. Volgende week vertel ik over een klacht die ik heb ingediend.
Lees meer van Menno Oosterhoff-
Menno Oosterhoff
Menno Oosterhoff is (kinder- en jeugd)psychiater eninitiatiefnemer van www.ocdnet.nl en www.ocdcafe.nl. Hij maakt de podcast ‘God zegene de greep’ over de dwangstoornis. Daarover gaat ook zijn boek ‘Vals alarm´ waarin ook zijn eigen dwangstoornis aan de orde komt. Zijn boek ‘Ik zie anders niks aan je’ gaat over psychische aandoeningen in het algemeen. Tenslotte vindt u een bloemlezing van zijn blogs terug in het boek 'De psychiater en ik', een uitgave van Medisch Contact.
M.D. Oosterhoff
psychiater, THESINGE Nederland
@rensing
Van de 106 door het RTC gegrond verklaarde klachten worden 16 niet ontvankelijk verklaard, 26 ongegrond, en 14 een lichtere maatregel. 40% wordt dus niet ontvankelijk of ongegrond verklaard en nog eens 10% krijgt een lichtere straf. Meer da...n de helft krijgt dus geen of een lichtere maatregel. Dat vind ik aanzienlijk
Van de 300 door het RTC ongegrond verklaarde klachten wordt dit in 254 keer bevestigd door het CMT. 24 wordt terugverwezen en 20 wordt alsnog gegrond verklaard. In 8% dus een diametraal ander oordeel en 8% terugverwezen.
Het is opmerkelijk dat het CMT het dus in zaken waarin het RTC tot ongegrond kwam wel met het RTC eens was, maar in zaken waarin het RTC tot gegrond kwam in meer dan de helft niet of lichter straft.
Ik weet niet of dergelijke percentages in de rechtspraak gebruikelijk zijn?? Maar ik vind het aanzienlijk
M.D. Oosterhoff
psychiater, THESINGE Nederland
@rensing Hier te vinden in het jaarverslag 2015. http://www.tuchtcollege-gezondheidszorg.nl/over-de-tuchtcolleges/documentatie-en-jaarverslagen Het gaat volgens mij echt om ongegrond verklaren van een aanzienlijk percentage van de gegrondverklaarde ...klachten van het regionaal tuchtcollege
Jos Rensing
huisarts, den Haag
@ oosterhoff. Dank voor uw hulp het jaarverslag 2015 van het CTG te vinden.
Hier lees ik over het aantal vernietigingen van uitspraken van RTG's:
Vernietiging beslissing RTG: 75 18
in tegenstelling tot het RTG vond het CTG klager niet ontvankelijk ...16
in tegenstelling tot het RTG vond het CTG de klacht ongegrond 26
net als het RTG vond het CTG de klacht gegrond 33
en:
het CTG legde een lichtere maatregel op 14
het CTG legde een gelijke maatregel op 11
het CTG legde een zwaardere maatregel op 8
Ik kan niet anders concluderen dat het aantal vernietigingen met wijziging van maatregel echt heel klein is. Maar misschien lees ik niet goed.
GJ Bonte
Neuroloog, Dalfsen Nederland
@Rensing @Kooistra: Is dan de conclusie dat de kwaliteit van de juristen in het tuchtcollege nog slechter is dan van de arts-leden. De lamme, dove en de blinde die samen een oordeel moeten vormen... Je zal er maar voor staan.
Jos Rensing
huisarts, den Haag
@Oosterhoff.
wanneer een beroepsrechter een oordeel van een lagere rechter vernietigt, wil dat nog niet zeggen dat deze tot een geheel andere conclusie komt. Soms kiest de beroepsrechter wel voor een andere formulering van de onderbouwing van het oor...deel, kent meer gewicht toe aan het ene bewijsmiddel of minder aan een ander. Het kan ook zijn dat in beroep nieuwe feiten aan het licht zijn gekomen.
Dat doet de beroepsrechter dan door het eerdere oordeel te "vernietigen" en een nieuwe onderbouwing en een nieuw oordeel te formuleren.
Het aantal keren dat een beroepsrechter het oordeel van een lagere rechter vernietigt zegt dus niet zoveel over de kwaliteit van die lagere rechter. Vaak is het meer een kwestie van juridische fijn slijperij.
GJ Bonte
Neuroloog, Dalfsen Nederland
@ Oosterhoff: Dat was betrekkelijk gemakkelijk te achterhalen: In het bestuursrecht wordt ongeveer 20% van de zaken in hoger beroep gehonoreerd als een burger hoger beroep laat aantekenen.
Jos Rensing
huisarts, den Haag
@Oosterhoff.
Sorry, ik was niet duidelijk. Wat ik bedoelde te zeggen is dat wanneer 40% van de uitspraken van een lagere rechter in beroep wordt "vernietigd", dat niet gelijk staat aan 40% ongegrond verklaren van de klacht door de beroepsrechter.
Waa...r kan ik het door u genoemde verslag van de tuchtcolleges vinden?
M.D. Oosterhoff
psychiater, THESINGE Nederland
Ik begrijp dat wel 40% van de beslissingen van de regionale tuchtcolleges in hoger beroep bij het centraal medisch tuchtcollege wordt vernetig. Is zo'n percentage normaal bij hoger beroep?
M.D. Oosterhoff
psychiater, THESINGE Nederland
@rensing. Voor zover ik het uit het verslag van de tuchtcolleges kan opmaken gaat het niet om kleine verschillen maar worden veel klachten alsnog ongegrond verklaard.
W. van der Pol
Ziekenhuisapotheker, Delft
Ik raad menigeen aan om eens een paar jaar in een van de Regionale Tuchtcolleges Gezondheidszorg zitting te nemen. Het gaat echt niet over vinkjes. Er wordt vaak afschrikwekkend gedaan en in dit geval schamper over het College. Geen College zo doorzi...chtig ! De blog is een beetje basherig, zelfs hier en daar obsessief. Niet nodig. Het College toetst, en het dossier is wel het meest gemakkelijke toetsinstrument. Jaren had ik persoonlijk een kwestie met "vinkjes". Die kwam niet zo ver als deze casus. Maar ik weet nog goed dat de inspecteur tegen mij zei: verander het formulier waar zo weinig mogelijk hokjes staan, dan kunnen we je niets verwijten, wanneer er een vinkje ontbreekt. Dat was in 1977! Goede raad dus.
B.H. Kooistra
specialist ouderengeneeskunde, ALMERE Nederland
Een opmerkelijke uitspraak van het tuchtcollege, MC dd.
De dokter bespreekt een behandelbeperking met de patient, noteert die, maar verzuimt te dag- en handtekenen en kruist het hokje over (indien van toepassing) inlichten van de familie niet aan. ...De familie, die aanwezig was in de ruimte, bestrijdt na afloop de lezing van de dokter. De tuchtrechter bekritiseert niet de behandelbeslissing noch het beloop van de casus: uitsluitend het kunnen ontstaan van discussie wordt de dokter aangerekend: de dokter had het kruisje moeten zetten. Nu zij dat niet heeft gedaan kan niet vastgesteld worden wat er is gezegd.
Het is altijd voor alle partijen het beste als de familie op de hoogte van, en accoord is met het afgesproken beleid, en dat dit ondubbelzinnig wordt genoteerd, ook in deze casus. Helpt zo'n kruisje daarbij? En is er eigenlijk wel een informatieplicht naar de familie? De tuchtrechter lijkt het vanzelfsprekend te vinden.
Maar het voorkomt helemaal niks, dat kruisje, het telt alleen in de tuchtzaak, als bewijs DAT er gesproken is, het WAT kan altijd ter discussie komen. Wij maakten mee dat de familie in een crisissituatie zegt dat de onberispelijke notitie in het dossier inhoudelijk niet klopt ( " dat hebben wij nooit gezegd"). En het gebeurt wel dat de patiënt verbiedt de behandelbeperking met de kinderen te bespreken. Je moet dus ook nog oppassen met het beroepsgeheim.
De WGBO zegt er dit over:
De zorgverlener mag geen enkele informatie aan derden verstrekken (inclusief directe familie), tenzij de patiënt daar uitdrukkelijk toestemming voor heeft gegeven of als de wet de zorgverlener daartoe verplicht.
Er bestaat dus helemaal geen plicht om bij een wilsbekwame patiënt - en daar gaat het hier toch om, uit niets blijkt het tegendeel - de familie in te lichten.
Ter geruststelling: in ons verpleeghuiswerk wordt, vanwege de vele communicatieve beperkingen bij onze patienten, bijna standaard de familie betrokken bij cq ingelicht over de behandeling en de behandelbeperkingen. Maar wij vragen aan de patiënt of de familie op de hoogte is en of de patiënt dat wil. De patiënt die dat kan belt dan vaak zelf zijn familie. Als wij het met de familie bespreken dan noteren wij dat ook.
Dat de arts verplicht zou zijn onder alle omstandigheden de familie in te lichten, en verantwoordelijk is voor het voorkomen van discussie, lijkt ons in het licht van de WGBO te kort door de bocht en overschat onze invloed.
J. Hulshof
GGZ-arts, Wolfheze
Het blijft een vreemde en onnavolgbare uitspraak van het betreffende tuchtcollege. Waar het om draait is of voldoende zeker is komen vast te staan dat er geen overleg met de familie is geweest. Het al of niet geplaatst zijn van een vinkje kan niet wo...rden gezien als wettelijk bewijs. Daarvoor is het betreffende formulier niet bedoeld. In de gewone rechtspraak geldt: wie stelt, die bewijst. Als het om strafrecht gaat, dan dient de rechter te beoordelen of het aangeleverde bewijs voldoende hard is om te kunnen vaststellen dat het strafbare, c.q. verwijtbare handelen of nalatigheid zich echt heeft voorgedaan. Wanneer een verdachte onder druk is gezet om een bekentenis te doen, dan zal óf het OM óf de rechter zo'n bekentenis niet als geldig bewijs accepteren. In het strafrecht geldt dat het een fout van de eerste orde is om (op basis van onvoldoende bewijs) een onschuldige schuldig te verklaren (en te veroordelen). Is dat soms anders in de tuchtrechtspraak? Wie beoordeelt en controleert eigenlijk het fungeren van de verschillende RT's in ons land???
GJ Bonte
Neuroloog, Dalfsen Nederland
@Hulshof: Dat is een erg goede vraag waarop ik al een tijd lang het antwoord zoek: En dat antwoord tot nu toe luidt: Niemand!
Jos Rensing
huisarts, den haag
Als ik het commentaar van collega Kooistra goed begrijp zegt hij twee dingen:
1. De juristen in het college zijn incompetent, want zij kennen de wet niet, althans weten hem niet juist toe te passen, terwijl je dat van juristen zou mogen verwachten.
2.... Dc beklaagde collega heeft zich laten bijstaan door een beroerde advocaat, die de wet kennelijk ook niet kende, terwijl je dat van een advocaat toch zou mogen verwachten.
J.T te Gussinklo
Voormalig Internist, ZWOLLE
Inderdaad wijze woorden, waar we m.i. wel iets mee moeten. Niet alles hoeft leidzaam te worden ondergaan.
GJ Bonte
Neuroloog, Dalfsen Nederland
Zoals Menno Oosterhoff terecht opmerkt wordt een aanzienlijk deel van de beslissingen van de regionale tuchtcolleges teruggedraaid door het Centraal Tuchtcollege. Hoe is het mogelijk dat over dezelfde zaken zo verschillend gedacht wordt? Ik denk en v...rees dat het alles te maken heeft met de kwaliteit van het oordeel, en daarmee de kwaliteit van de leden van het tuchtcollege. De leden van de diverse tuchtcollege’s zouden collega’s moeten zijn die qua klinisch functioneren met kop en schouders boven de rest uitsteken en wiens lidmaatschap van het tuchtcollege boven elke twijfel verheven is. Is dat zo? Ik waag het te betwijfelen.
Als ik naar de beroepsgroep van de neurologen kijk, ken ik zo al drie mensen die zitting hebben in het medisch tuchtcollege. Waar hun uitverkiezing is gebaseerd is mij een compleet raadsel. Een van de drie beoefend al sinds de afronding van zijn opleiding zelf geen klinische neurologie meer, en kan dus alleen uit theoretisch oogpunt een oordeel vormen over de dagelijkse praktijk. Van de andere twee heb ik van zeer nabij het klinisch functioneren mogen aanschouwen, de eerste als AIOS in mijn eerste opleidingskliniek en de laatste als collega. Om het voorzichtig te stellen, was het klinisch functioneren allesbehalve bovengemiddeld. Waar is de uitverkiezing voor de tuchtcollege’s dan op gebaseerd? Ik kom niet veel verder dan op kruiwagens en vriendjespolitiek. Dat is blijkbaar voldoende om te mogen oordelen over collega’s en hen de nodige krassen op de ziel te bezorgen, soms op basis van een onnavolgbaar oordeel zoals ook in deze casus.
Qua professionaliteit van de tuchtcollege’s wil het dus nog niet echt vlotten, en zolang de procedure waarmee de leden worden uitverkozen zo ondoorzichtig en onnavolgbaar is, zal dat waarschijnlijk ook niet veranderen. En dus krijgt een collega een waarschuwing voor het niet zetten van een vinkje. Kan het gekker?
MJ Fortuijn
AIOS psychiatrie, Haarlem
Ik ben het volledig met Menno eens, het zou mij ook kunnen overkomen. Beste gewaarschuwde arts, als je dit leest en je hebt de moed nig, ga dan alsjeblieft naar het centraal tuchtcollege.
algra
zelfstandig bedrijfsarts - adviseur- blogger, rotterdam
Mooie overdenking, en wijze woorden. Goeie blog dus. Het lezen waard
Jos Rensing
huisarts, den Haag Nederland
RT's en CMT hebben kennelijk de behoefte het gezag van hun uitspraken te versterken. Dat zal gaan leiden tot een toename van het aantal berispingen. De beroepsgroep zal moeten leren omgaan met de gevolgen van de juridisering van onze samenleving.
Ik ...denk dat dat ook gaat gebeuren: in de toekomst horen een of twee waarschuwingen in een werkzaam leven er gewoon bij.
Tijdens de zittingen is sprake van twee opties:
1. De dokter gaat door het stof.-> waarschuwing
2. De dokter blijft van mening dat hij juist gehandeld heeft->berisping
Zoals mijn advocaat in die ene tuchtzaak in mijn 40-jarig huisartsbestaan opmerkte: "Ach dokter, in Amerika zeggen ze: iedere burger heeft het recht op minstens één rechtszaak in zijn leven".
De tuchtcolleges hebben wel een probleem natuurlijk: de relevantie van hun uitspraken voor de beroepsgroep neemt zienderogen af.